Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Dubhe
gwiazda w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Dubhe (Alfa Ursae Majoris, α UMa) – druga pod względem jasności gwiazda w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. Wchodzi w skład asteryzmu Wielkiego Wozu. Jest oddalona o około 123 lata świetlne od Słońca.
Remove ads
Nazwa
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Dubhe, pochodzi z języka arabskiego. Słowo الدب al dub oznacza „niedźwiedź” i jest fragmentem dłuższej frazy ظهر الدب الاكبر ẓahr al dub al akbar oznaczającej „grzbiet Wielkiej Niedźwiedzicy”[5][7][8]. Bliższa oryginału forma Dubb pojawiła się w średniowiecznych tablicach alfonsyńskich[8]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 formalnie zatwierdziła użycie nazwy Dubhe dla określenia tej gwiazdy[9].
Remove ads
Charakterystyka obserwacyjna
Jest to najdalej wysunięta na północ gwiazda Wielkiego Wozu. Wraz z sąsiednią gwiazdą Merak (Beta Ursae Majoris) pomaga znaleźć na niebie słabszą Gwiazdę Polarną, czemu para ta zawdzięcza nazwę „wskaźników”. Dla obserwatorów powyżej 32°45′N (m.in. w całej Europie) gwiazdy te nigdy nie zachodzą[8].
Gwiazda ta wyróżnia się zauważalnie pomarańczową barwą wśród białych gwiazd Wielkiego Wozu. Dubhe i Alkaid mają także odmienny ruch własny niż pięć pozostałych gwiazd tworzących asteryzm i w czasie rzędu dziesiątek tysięcy lat jego wygląd zmieni się nie do poznania[5].
Remove ads
Charakterystyka fizyczna
Jest to gwiazda poczwórna[5], system tworzą dwie gwiazdy spektroskopowo podwójne[1][10].
Główny składnik, Alfa Ursae Majoris A, czyli właściwa Dubhe[9], to żółty olbrzym należący do typu widmowego G9[1] o wielkości obserwowanej 2,00m[1][2]. Ma on temperaturę 4500 K, jasność 300 razy większą niż jasność Słońca i 30 razy większy promień[5]. Masa tej gwiazdy jest ponad czterokrotnie większa niż masa Słońca[4]. Opuściła ona już ciąg główny, a w jej jądrze trwa synteza helu w węgiel[5].
Alfa Ursae Majoris B to biała gwiazda ciągu głównego o typie widmowym A7,5, wielkości 4,91m[1][3] i masie 1,6–1,7 masy Słońca[4]. Na niebie jest oddalona od olbrzyma o 0,7 sekundy kątowej (pomiar z 2014 roku)[11]. Gwiazdy te krążą wokół wspólnego środka masy, dzieli je odległość około 23 au od siebie, a jeden obieg zajmuje im 44 lata[5].
Ponad 400 razy dalej znajduje się gwiazda podwójna oznaczona HD 95638[10], również będąca składnikiem układu[5]. Ma ona typ widmowy F7 V[10] i wielkość gwiazdową 7,19m, jest oddalona o 380,6″ od olbrzyma[11]. Jej widmo ukazuje, że układ ten tworzą dwie gwiazdy okrążające wspólny środek masy co 6 dni[5].
Zobacz też
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads