Efekt braterskiej kolejności urodzeń

Efekt braterskiej kolejności urodzeń (ang. fraternal birth order, fraternal birth order effect) – zjawisko zwiększonego prawdopodobieństwa wykształcenia się homoseksualnej orientacji u mężczyzn mających starszych braci. Każdy kolejny starszy brat zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia homoseksualnej orientacji seksualnej o około 33%^[1]. Szacuje się, że udowodnione zależnością statystyczną zjawisko jest przyczyną około 15% homoseksualizmu wśród mężczyzn^[2].

Pierwsze badania wykazujące podaną korelację przedstawiono w latach 40. XX wieku. W latach 90. XX wieku istnienie zależności zostało potwierdzone dla populacji Stanów Zjednoczonych^[3], Kanady^[1], Wielkiej Brytanii^[4], Holandii^[5] oraz Polinezji^[6], zarówno na pacjentach leczonych psychiatrycznie, jak i wolontariuszach nie będących pacjentami^[3]. Samą anglojęzyczną nazwę zaproponował Ray Blanchard w publikacji z 1997 roku^[7]. Efekt był obserwowany wyłącznie dla mężczyzn, a wyniki badań wskazują, że analogiczna zależność dla kobiecego homoseksualizmu nie istnieje^[8][9].

Opisywana przez wielu autorów publikacji naukowych zależność została potwierdzona dla homoseksualnych mężczyzn zorientowanych na dorosłego partnera^[10], jak i dla mężczyzn, którzy odczuwają seksualny pociąg do chłopców^[11][12][13], a także dla homoseksualnych transseksualistów^{[6][4][14][15]}.

Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem efektu braterskiej kolejności urodzeń jest hipoteza matczynej odporności (postulująca występowanie u matki przeciwciał przeciw męskim antygenom płodu, jednakże wnioski płynące z tych badań są trudne do interpretacji^[16].