Elista

Elista (ros. Элиста, kałm. Элст, Elst) – miasto na terytorium Federacji Rosyjskiej, ośrodek administracyjny i stolica republiki Kałmucji, ok. 103,1 tys. mieszkańców (2020). Ważny regionalny węzeł transportowy i port lotniczy.

Elista

Элиста

Elista
Herb Flaga
Państwo	Rosja
Republika	Kałmucja
Data założenia	1865[1]
Prawa miejskie	1930[1]
Burmistrz	Radi Burulow
Powierzchnia	92,36 km²
Wysokość	120 m n.p.m.
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość	103 122[2] 1116,52 os./km²
Nr kierunkowy	+7 84722
Kod pocztowy	3580xx
Tablice rejestracyjne	08
Położenie na mapie Kałmucji Elista
Położenie na mapie Rosji Elista
46°19′N 44°16′E
Strona internetowa

Miasteczko szachowe

W mieście rozwinął się przemysł materiałów budowlanych, spożywczy oraz meblarski^[1].

Geografia

Buddyjska Złota Świątynia w Elista

Miasto znajduje się w zachodniej części Kałmucji, ok. 260 km od zachodniego wybrzeża Morza Kaspijskiego^[3].

W Elista zlokalizowane są zakłady przemysłu budowlanego, przetwórczego, spożywczego, oraz przemysłu lekkiego.

Demografia

Ogólna liczba mieszkańców:

• 1939 – 17,1 tys. mieszk.
• 1959 – 23,2 tys. mieszk.
• 1970 – 49,9 tys. mieszk.
• 1989 – 89,7 tys. mieszk.
• 2002 – 104,3 tys. mieszk.
• 2008 – 102,7 tys. mieszk.
• 2020 – 103,1 tys. mieszk.

Historia

Elista została założona w 1865 roku, jako niewielka osada w prowincji Astrachań. Nazwa Elista to hydronim pobliskiej rzeki, której nazwa w miejscowym języku oznacza piasek lub wytrwały. W 1927 r. w oparciu o istniejącą wieś zbudowano osadę, która w 1930 roku uzyskała prawa miejskie.

Elista od 1924 roku była stolicą obwodu autonomicznego, następnie Kałmuckiej Autonomicznej SRR (socjalistycznej republiki w składzie ZSRR), a od 1991 r. Republiki Kałmucji.

W czasie II wojny światowej, 13 sierpnia 1942 r. Elista została zdobyta przez armię niemiecką (Grupa Armii A). Ponieważ niemiecka ofensywa na południowym odcinku frontu wschodniego w grudniu 1942 r. się załamała, miasto w styczniu 1943 zostało opuszczone przez Grupę Armii Hoth i 4 Armię Pancerną, a następnie jednostki stopniowo wycofywały się na zachód^[4].

Podczas okupacji hitlerowskiej, we wrześniu 1941 roku, Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 500 osób. 9 września 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni było Sonderkommando Astrachań^[5].

W latach 1944–1957 ludność kałmucka została wysiedlona na rozkaz Stalina na Syberię. Została ona oskarżona o współpracę z armią niemiecką w trakcie II wojny światowej. W tym czasie Elista nosiła nazwę Stiepnoj (Степно́й). W 1958 po rehabilitacji ponownie utworzono Kałmucką ASRR. Na początku lat 60. XX wieku Elista liczyła ok. 30 tys. mieszkańców i dość szybko się rozwijała. Jej przemysł był wówczas oparty głównie o surowce zwierzęce: mięso, skóry, wełnę^[6].

W 1998 r. w mieście zorganizowano XXXIII Olimpiadę szachową.

Podczas wizyty w mieście w 1998 r. XIV Dalajlama zdecydował o budowie nowej buddyjskiej świątyni dla mieszkańców Elisty. Została ona otwarta w grudniu 2005 roku.

Sport

Miasteczko szachowe w Elista

Elista była ważnym centrum szachowym, sportu propagowanego przez prezydenta republiki Kirsana Ilumżynowa – mistrza szachowego i prezydenta FIDE. W 1998 r. odbyła się tutaj 33. olimpiada szachowa.

W mieście działa też klub piłkarski FK Elista (wcześniej Urałan Elista), grający obecnie w rozgrywkach Wtoroj diwizion.

Ludzie związani z miastem

• Kirsan Ilumżynow (1962) – prezydent Republiki Kałmucji
• Sanan Siugirow (1993) – arcymistrz szachowy

Miasta partnerskie

• Howell^[7]
• Lhasa, od 27 października 2004^[8]

Zobacz też

• Bitwa stalingradzka