Eustachy Żyliński

Eustachy Karol Żyliński (ur. 19 września 1889 w Kunie, zm. 4 lipca 1954 w Łodzi) – polski matematyk zajmujący się teorią liczb, algebrą, logiką i podstawami matematyki.

Eustachy Żyliński

Eustachy Żyliński (przed 1932)
Data i miejsce urodzenia	19 września 1889 Kuna
Data i miejsce śmierci	4 lipca 1954 Łódź
profesor nauk matematycznych
Alma Mater	Uniwersytet Kijowski
Profesura	1 października 1919
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Lwowski Politechnika Śląska
Odznaczenia

Życiorys

W 1907 ukończył ze złotym medalem gimnazjum w Kijowie, w 1911 zaś z dyplomem I stopnia Wydział Fizyczno-Matematyczny Uniwersytetu św. Włodzimierza w Kijowie, gdzie następnie pracował w latach 1912–1914, odbywając jednocześnie staże w Getyndze, Cambridge i Marburgu. W 1914 uzyskał stopień magistra (równoważny dzisiejszemu doktorowi). W roku 1916 został powołany do armii rosyjskiej. Ukończył wówczas wojskowo-inżynieryjną szkołę w Kijowie i szkołę elektrotechniczną w Petersburgu, a w roku 1917 oddał się do dyspozycji 1. Korpusu Polskiego. Od 1918 jako docent wykładał w Polskim Kolegium Uniwersyteckim i Wyższym Instytucie Technicznym w Kijowie. W roku 1919 przebywał w Warszawie pełniąc służbę wojskową jako oficer Wojska Polskiego. Od 1 października 1919 profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, 27 lipca 1922 r. (pismo z dnia 7 sierpnia 1919 r.) Żyliński został mianowany profesorem zwyczajnym matematyki w Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, kierownik Katedry Matematyki A na Wydziale Filozoficznym, w roku akademickim 1929/1930 dziekan Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego UJK, promotor przewodu doktorskiego Władysława Orlicza, członek przybrany Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Pełnił funkcję członka zarządu Okręgu VI Związku Strzeleckiego we Lwowie^[1]. Był seniorem honorowym Polskiej Korporacji Akademickiej „Fidelia Leopoliensis”, założonej w 1930^[2]. W połowie 1935 został zastępcą członka Okręgowej Komisji Wyborczej nr 70 we Lwowie przed wyborami parlamentarnymi w 1935^[3]. 20 marca 1929 roku przyznano Żylińskiemu Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, a 20 maja 1938 roku brązowy medal „Za Długoletnią Służbę dla Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie”

W czasie okupacji sowieckiej Lwowa (1939–1941) pracował jako kierownik Katedry Algebry na Uniwersytecie Lwowskim, w czasie okupacji niemieckiej (1941–1944) brał udział w tajnym nauczaniu na UJK. Po ponownym zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną podjął pracę na uniwersytecie. Od 15 marca 1945 członek ZPP we Lwowie (legitymacja członkowska nr 44706)^[4]. 28 marca 1945 został wybrany jednogłośnie wnioskiem J. Brzozy wiceprzewodniczącym Zarządu Obwodowego ZPP (w miejsce wakujące po zamordowanym Z. Bielińskim)^[5]. 1 maja 1945 Żyliński zrezygnował z pracy na Uniwersytecie na który wrócił na krótko w październiku 1945. W marcu 1946 został skreślony z listy działaczy ZPP^[6]. Po przymusowym wysiedleniu ze Lwowa zamieszkał początkowo w Łodzi. Pracował wówczas w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, dostał też nominację na konsula generalnego w Kijowie, lecz nie podjął tej funkcji^[7]. W roku 1947 przeniósł się do Gliwic, gdzie w latach 1946–1951 był kierownikiem Katedry Matematyki na Wydziale Inżynieryjno-Budowlanym Politechniki Śląskiej. W roku 1951 przeszedł na emeryturę i wrócił do Łodzi. Zmarł tam w roku 1954 z powodu wylewu krwi do mózgu.

Dorobek naukowy

W 1913 Żyliński opublikował następujący wynik w teorii liczb^[8]:

Jeżeli liczba pierwsza p dzieli wyróżnik wszystkich liczb całkowitych ciała F, ale nie dzieli wyróżnika ciała F, to p jest mniejsza od stopnia tego ciała.

W 1925 Żyliński opublikował w Fundamenta Mathematicae następujące twierdzenie dotyczące logiki^[9]:

Poza binegacją i tzw. funktorem Sheffera (dysjunkcją) żaden inny funktor dwuargumentowy nie wystarcza do zdefiniowania wszystkich funktorów jedno- i dwuargumentowych.

Żyliński udowodnił to twierdzenie rozważając wszystkie możliwe przypadki przy pomocy tabeli z 4 kolumnami i 16 wierszami zawierającej możliwe wartości systemu dwuwartościowego pokazując, że teza nie zachodzi dla innych funktorów dwuargumentowych.