Górnik

Górnik (w gwarze zawodowej gwarek, grubiorz, murcek, bergman^[1]) – w szerokim znaczeniu potocznym: każdy pracownik zakładu górniczego, czyli kopalni; w węższym znaczeniu robotnik wykwalifikowany, tak zwany rębacz (gwarowo kopacz, hajer, hawierz, żeleźnik^[2]), którego główne zadanie to urabianie kopaliny^[1][3].

Zobacz też: inne znaczenia.

Górnik pracujący wiertarką na przodku

Górnik ręcznie urabiający caliznę przy świetle świecy w poszukiwaniu opalu

Górnicy nawiercający caliznę pokładu węgla kamiennego

Pomnik Trudu Górniczego w Katowicach

Historia

Za najstarszych górników świata można uznać ludzi pracujących w paleolitycznych kopalniach rogowca w Egipcie, które działały około 50 tysięcy lat p.n.e.^[4] Najstarsi znani górnicy pracujący na terenie obecnej Polski pracowali przy wydobyciu krzemienia w Krzemionkach^[5].

Nazewnictwo

W zależności od specyfiki wykonywanych robót górniczych wyróżnia się współcześnie między innymi: górników drużyny naprawczej, przodkowych, przodowych, górników na filarze, na robotach eksploatacyjnych, rabowaczy, górników na robotach przygotowawczych, na robotach w kamieniu, na ścianie, na wdzierce, górników szybowych^[6].

Polskie historyczne i gwarowe określenia robotników górniczych to między innymi:

• ciągacz, obsługujący kołowrót do wyciągania urobku, załogi i tym podobnych^[1]
• ciskacz, wozak, wozacz, odstawiający ręcznie wózki z przodka^[1]
• flekarz, zliczający wozy zapełnione urobkiem^[1]
• hałdziarz, warpiarz, zwałowy, wywożący skałę płonną na hałdę^[1]
• hamowacz, opuszczający zapełnione wozy z urobkiem po pochylni^[7]
• koniarz, koniarek, wozak, trybarz, zajmujący się końmi ciągnącymi wózki lub poruszającymi kierat^[7]
• maszyniok, maszynista obsługujący lokomotywki kolei kopalnianej^[7]
• młynkarz, obsługujący ręczny wentylator^[7]
• szleper, śleper, narażacz, nakładacz, ładowacz, folowacz, ładujący wózki i odstawiający je na podszybie^[2]
• strzałowy, szyshajer, rębacz wykorzystujący ładunki wybuchowe do urabiania kopaliny^[2]
• zapinacz, spinający wozy lub przypinający je do liny^[2]