Gazeta Krakowska (1794–1849)

Gazeta Krakowska – czasopismo informacyjne wychodzące w Krakowie w latach 1794–1849, założone przez Jana Antoniego Maya.

„Gazeta Krakowska”

Pierwsza strona pierwszego numeru Gazety Krakowskiej. Na górze można dojrzeć hasło Wolność, Całość, Niepodległość
Wydawca	Jan Antoni May (do 1831) Stanisław Gieszkowski (1834–1849 do nr 73)
Język	polski
Pierwszy numer	1794
Ostatni numer	1849

Historia

Pierwsze dwa numery pisma ukazały się w czerwcu 1794 roku, a regularnie „Gazeta” zaczęła się ukazywać od stycznia 1796 roku^[1]. Zgodnie z zapowiedzią w pierwszym numerze pismo za główny cel przyjęło dostarczanie „w ojczystym języku wszelkich wiadomości, jakich nam różne zagraniczne pisma udzielą lub też w kraju zdarzą…” Publikowane w piśmie wiadomości były początkowo tłumaczone z: „Hamburger Zeitung”, „Preßburger Zeitung”, „Augsburger Zeitung”, „Journal de Francfort”, a w kolejnych latach z: „Breslauer Zeitung”, „Berliner Zeitung”, „Journal des débats”, „Gazety Poznańskiej” czy „Kuriera Litewskiego”. Dodatkowo na podstawie umowy z rządem austriackim w publikowano ogłoszenia urzędowe, a dochody z nich pozwalały na utrzymanie pisma. Po powstaniu Wolnego Miasta Krakowa w 1815 roku gazeta publikowała także wiadomości o lokalnych wydarzeniach i sytuacji gospodarczej^[2].

30 listopada 1831 roku Jan Antoni May pożegnał się z czytelnikami, a „Gazeta” od 1 grudnia przestała wychodzić. Jej miejsce zajął „Goniec Krakowski” wydawany przez Stanisława Gieszkowskiego. Kupił on „Gazetę”, gdy 6 grudnia 1831 roku May zmarł^[2]. 20 grudnia 1831 roku ukazał się Prospekt na wydawanie nowej Gazety Krakowskiej podpisany przez Stanisława Gieszkowskiego zapowiadający wydanie pisma, które będzie wychodzić w miejsce zarówno „Gazety”, jak i „Gońca”^[3]. Od stycznia 1832 roku do numeru 288 w 1833 roku pismo wychodziło pod tytułem „Codzienna Gazeta Krakowska”^[4]. W 1840 roku redaktorem „Gazety” został Konstanty Majeranowski, a od 1847 Władysław Iżycki^[2].

Represje wobec prasy po klęsce Wiosny Ludów spowodowały upadek pisma^[1].

Gazeta początkowo ukazywała się dwa razy w tygodniu: w poniedziałki i czwartki. W 1830 roku wychodziła codziennie, a w 1831 roku nawet w niedziele zamieszczając wiadomości z powstania, wiersze czy odezwy patriotyczne^[2].

„Gazeta” wydawana była na półarkuszu, w układzie dwukolumnowym. Miała 12 stron, a prenumerata wynosiła 36 złotych. W lipcu 1830 roku obniżono prenumeratę pocztową na 24 złp. Po zakupie przez Gieszkowskiego „Gazeta” wychodziła w większym formacie, dzieląc się na część urzędową i nieurzędową. Kolejne zmiany miały miejsce w 1841 roku, gdy zwiększono ilość działów do pięciu: wiadomości krajowe, część polityczną, część literacką, część urzędową i doniesienia prywatne^[2].

Wydawcy i redaktorzy

Wydawcy^[1]:

• Jan Antoni May (do 1831)
• Stanisław Gieszkowski (1834–1849, do nr 73)

Redaktorzy^[1]:

• Jan Antoni May i Hipolit Błaszczyński (1794–1830)
• Konstanty Majeranowski (1830–1831), (1840–1847)^[2]
• Ambroży Grabowski i Stanisław Gieszkowski (1831–1834)
• Stanisław Gieszkowski (1834–1848)
• Władysław Iżycki (1847–1849)^[2]