Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Gryka
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Gryka (Fagopyrum Mill.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Należy do niego 28 gatunków[4]. Rośliny te naturalnie występują w południowo-wschodniej Azji, na obszarze od Pakistanu po Tajlandię i Chiny[4]. Obszary górskie w tym rejonie wskazywane są jako miejsce pochodzenia rodzaju[5]. Centrum zróżnicowania znajduje się w Chinach, gdzie występuje 10 gatunków, z czego 6 to endemity[6]. Długą tradycję uprawy ma gryka zwyczajna uprawiana na różnych kontynentach jako roślina jadalna (wyrabia się z niej m.in. kaszę gryczaną, mąkę i płatki). Nie jest znana ze stanu dzikiego, prawdopodobnie pochodzi od F. dibotrys. Występujące w naturze gatunki rosną na górskich łąkach lub na nagiej ziemi, także jako chwasty[5].
_nach_der_Blüte.jpg)
(Aw58).JPG)
Remove ads
Nazewnictwo
Tradycja wiąże wprowadzenie gryki na ziemiach polskich z najazdami tatarskimi – stąd nazwa „tatarka”[7]. W rzeczywistości gryka na tych terenach pojawiła się później i rozpowszechniła dopiero na początku XV wieku[7]. Stosowanie w dawnej Polsce zamiennie nazw „tatarka” i „hreczka” wynikało z nierozróżniania podobnych do siebie, osobnych gatunków gryki[7]. Obecnie polską kaszę gryczaną produkuje się tylko z gryki zwyczajnej (hreczki). Gryka tatarka traktowana jest natomiast jako chwast[8].
Remove ads
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne lub byliny, rzadko półkrzewy. Osiągają do 2 m wysokości. Łodyga prosto wzniesiona, gładka lub owłosiona[6][5].
- Liście
- Naprzemianległe, pojedyncze, ogonkowe. Blaszka liściowa trójkątna, sercowata, strzałkowata lub równowąska. Przylistki zrośnięte w tutkowatą, błoniastą gatkę, z całym brzegiem[6].
- Kwiaty
- Drobne, zwykle liczne, zebrane w kwiatostan w postaci rozgałęzionego grona lub baldachogrona z kwiatami obupłciowymi. Okwiat biały, różowy lub zielony, trwały, pięciokrotny, nie powiększa się po przekwitnieniu. Pręcików 8. Zalążnia jednokomorowa, górna. Szyjek słupka 3, zakończonych główkowatymi znamionami[6].
- Owoce
- Trójgraniaste, jednonasienne i nieoskrzydlone orzeszki[6].
Remove ads
Systematyka
Podsumowanie
Perspektywa
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny rdestowatych Polygonaceae. W jej obrębie tworzy monotypowe plemię Fagopyreae Eaton w podrodzinie Polygonoideae[2].
- Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae[2][9]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz gatunków[4]
- Fagopyrum callianthum Ohnishi
- Fagopyrum capillatum Ohnishi
- Fagopyrum caudatum (Sam.) A.J.Li
- Fagopyrum crispatifolium J.L.Liu
- Fagopyrum cymosum (Trevir.) Meisn.
- Fagopyrum densivillosum J.L.Liu
- Fagopyrum esculentum Moench – gryka zwyczajna, hreczka
- Fagopyrum gilesii (Hemsl.) Hedberg
- Fagopyrum gracilipedoides Ohsako & Ohnishi
- Fagopyrum gracilipes (Hemsl.) Dammer
- Fagopyrum homotropicum Ohnishi
- Fagopyrum jinshaense Ohsako & Ohnishi
- Fagopyrum kashmirianum Munshi
- Fagopyrum leptopodum (Diels) Hedberg
- Fagopyrum lineare (Sam.) Haraldson
- Fagopyrum longzhoushanense J.R.Shao
- Fagopyrum luojishanense J.R.Shao
- Fagopyrum macrocarpum Ohsako & Ohnishi
- Fagopyrum pleioramosum Ohnishi
- Fagopyrum pugense T.Yu
- Fagopyrum qiangcai D.Q.Bai
- Fagopyrum rubrifolium Ohsako & Ohnishi
- Fagopyrum statice (H.Lév.) Gross
- Fagopyrum tataricum (L.) Gaertn. – gryka tatarka, tatarka
- Fagopyrum tibeticum (A.J.Li) Adr.Sanchez & Jan.M.Burke
- Fagopyrum urophyllum (Bureau & Franch.) Gross
- Fagopyrum wenchuanense J.R.Shao
- Fagopyrum zuogongense Q.F.Chen
Zastosowanie
Jako roślina jadalna wykorzystywana jest gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum). Ten sam gatunek ma zastosowanie w ziołolecznictwie i pszczelarstwie. Rzadziej uprawiana jest także gryka tatarka (F. tataricum). W ziołolecznictwie wykorzystuje się poza tym Fagopyrum dibotrys[6].
Remove ads
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads