Gubernatorzy Portoryko

Gubernator Portoryko jest szefem rządu Portoryko. Od 1948 jest wybierany w głosowaniu powszechnym przez mieszkańców wyspy. Wcześniej był wyznaczany przez króla Hiszpanii (w czasie rządów hiszpańskich na wyspie) oraz prezydenta USA (w latach 1898-1946).

Historia

W 1946 prezydent Harry Truman mianował gubernatorem Jesúsa T. Piñero Był to pierwszy rodowity Portorykańczyk w historii, który objął najwyższy urząd terytorium. W 1948 gubernatorem, wybranym pierwszy raz w głosowaniu powszechnym i bezpośrednim, został wybrany Luis Muñoz Marín.

Uregulowania konstytucyjne

Frontowe wejście La Fortalezy, rezydencji gubernatora

Konstytucja Portoryko, przyjęta w 1952, określa warunki jakie musi spełniać kandydat do urzędu gubernatora. Gubernator musi być obywatelem USA oraz zamieszkiwać Portoryko przez co najmniej 5 kolejnych lat. W chwili wyboru musi mieć co najmniej 35 lat.

Gubernator pełni urząd przez 4 lata. Jego kadencja zaczyna się zawsze 2 stycznia roku następującego po roku, w którym odbywały się wybory. Nie ma określonego limitu sprawowanych kadencji. Rezydencją gubernatora jest La Fortaleza w San Juan.

Gubernator jest wybierany w głosowaniu bezpośrednim w wyborach powszechnych. Konstytucja określa, iż w przypadku różnicy głosów mniejszej niż 5%, obowiązkowe jest powtórne przeliczenie głosów. Taka sytuacja miała miejsce jak dotąd dwukrotnie: w 1980 i w 2004.

Władza gubernatora

Gubernator jest szefem rządu Portoryko. Posiada prawo veta wobec projektów ustaw uchwalanych przez parlament wyspy. Wyznacza również członków swojego gabinetu, którzy muszą być następnie zatwierdzeni przez parlament. Gubernator posiada także prawo mianowania sędziów Sądu Najwyższego oraz sędziów sądów powszechnych.

Na początku każdego roku gubernator ma obowiązek wygłosić przemówienie sprawozdawcze w parlamencie. Jest także szefem Straży Narodowej.

Lista gubernatorów Portoryko

Gubernatorzy hiszpańscy

Gubernator	Objęcie urzędu	Złożenie urzędu
Kapt. Gen Don Juan Ponce de León	1508	1511
Juan Ceron	1511	1513
Rodrigo Moscoso	1513	1514
Capt. Gen Cristóbal de Mendoza	1514	1515
Kapt. Gen Don Juan Ponce de León	1515	1519
Sánchez Velázquez	1519	1519
Antonio de la Gama	1519	1521
Pedro Moreno	1521	1523
Biskup Alonso Manso	1523	1524
Pedro Moreno	1524	1529
Antonio de la Gama	1529	1530
Gen Francisco Manuel de Landó	1530	1536
Vasco De Tiedra	1536	1537
Vasco De Tiedra	1537	1544
Jerónimo Lebron de Quinones	1544	1544
Iñigo López Cervantes De Loaisa	1544	1546
Diego De Caraza	1546	1548
Diego De Caraza	1548	1550
Luis De Vallejo	1550	1555
Alonso Esteves	1555	1555
Diego De Caraza	1555	1561
Antonio De la Llama Vallejo	1561	1564
Francisco Bahamonde De Lugo	1564	1568
Francisco Solís	1568	1574
Francisco De Obando Y Mexia	1575	1579
Jerónimo De Agüero Campuzano	1580	1580
Kapt. Gen Juan De Céspedes	1580	1581
Kapt. Gen Juan López Melgarejo	1581	1582
Kapt. Gen Diego Menéndez de Valdés	1582	1593
Pedro Suárez	1593	1597
Juan Ponce de León II	1597	1597
Kapt. Gen Antonio De Mosquero	1597	1598
Kapt. Gen Alonso De Mercado	1599	1602
Kapt. Gen Sancho Ochoa De Castro	1602	1608
Gabriel de Rojas Párano	1608	1614
Kapt. Gen Felipe De Beaumont y Navarra	1614	1620
Juan De Vargas	1620	1625
Capt. Gen Juan De Haro y Sanvitores	1625	1630
Kapt. Gen Enrique Enriquez De Sotomayor	1631	1635
Kapt. Gen Iñigo De La Mota Sarmiento	1635	1641
Kapt. Gen Agustín De Silva y Figueroa	1641	1641
Kapt. Gen Juan De Bolaños	1642	1643
Fernando De La Riva AgÜero y Setien	1643	1648
Diego De Aguilera y Gamboa	1649	1655
José Novoa y Moscoso Perez y Buitron	1655	1660
Kapt. Gen Juan Pérez De Guzmán y Chagoyen	1660	1664
Jerónimo De Velasco	1664	1670
Gaspar De Arteaga y Aunoavidao	1670	1674
Diego Roblandillo	1674	1674
Kapt. Gen Baltazar Figueroa y Castilla	1674	1674
Alonso de Campos y Espinosa	1675	1678
Juan De Robles Lorenzana	1678	1683
Kapt. Gen Gaspar Martinez De Andino	1683	1685
Juan Francisco Medina	1685	1690
Gaspar De Arredondo y Valle	1690	1695
Juan Francisco Medina	1695	1697
Tomas Franco	1697	1698
Antonio de Robles Silva	1698	1699
Gabriel Suárez De Ribera	1700	1703
Diego Jimenez de Villarán	1703	1703
Francisco Sánchez Calderon	1703	1703
Pedro Arroyo y Guerrero	1704	1705
Juan Francisco Morla	1706	1706
Francisco Granados	1706	1708
Juan De Ribera	1709	1715
José Francisco Carreño	1716	1716
Alfonso Bortodano	1716	1720
Francisco Danio Granados	1720	1724
Kapt. Gen José Antonio De Mendizabal y Azcue	1724	1730
Lt. Col. Matías De Abadía	1731	1743
Domingo Pérez De Mandares	1743	1744>
Juan José Colomo	1744	1750
Agustín De Parejas	1750	1751
Esteban Bravo De Rivero	1751	1753
Kapt. Gen Felipe Ramírez De Estenos	1753	1757
Esteban Bravo De Rivero	1757	1759
Mateo De Guaso Calderón	1759	1760
Esteban Bravo De Rivero	1760	1761
Lt. Col. Ambrosio De Benavides	1761	1766
Marcos De Vergara	1766	1766
José Trentor	1766	1770
Miguel De Musesas	1770	1776
José Dufresne	1776	1783
Field Marshall Don Juan Andres Daban y Busterino	1783	1789
Francisco Torralbo	1789	1789
Brigadier Gen Miguel Antonio De Ustariz	1789	1792
Francisco Torralbo	1792	1794
Brigadier Gen Enrique Grimarest	1794	1795
Field Marshall Don Ramón De Castro y Gutiérrez	1795	1804
Toribo Montes	1804	1809
Salvador Meléndez y Ruiz	1809	1820
Brigadier Gen Juan Vasco y Pascual	1820	1820
Gonzalo Arostegui y Herrera	1820	1822
José Navarro	1822	1822
Francisco González Linares	1822	1822
Gen. Miguel Luciano De La Torre y Pando	1822	1837
Francisco Javier de Moreda y Prieto	1837	1838
Field Marshall Miguel López De Baños	1838	1841
Gen. Santiago Méndez de Vigo	1841	1844
Gen. Rafael De Aristegui y Velez	1844	1847
Field Marshall Don Juan Prim de Prats y Gonzalez	1847	1848
Gen. Juan De La Pezuela y Cevallos	1848	1851
Enrique De España y Taberner	1851	1852
Gen. Fernando De Norzagaray y Escudero	1852	1855
Gen. Andrés García Gamba	1855	1855
Gen. José Lemery Ibrarrola Ney y Gonzalez	1855	1857
Gen Fernando Cotoner y Chacon	1857	1860
Sabino Gamir Maladen	1860	1860
Gen. Rafael Echague y Bermingham	1860	1862
Brygadier Gen Rafael Izquierdo y Gutierrez	1862	1863
Gen. Féliz María De Messina Iglesias	1863	1865
Gen José María Marchessi y Oleaga	1865	1867
Gen. Julián Juan Pavia Lacy	1867	1868
Gen. José Laureano Sanz y Posse	1868	1870
Gen. Gabriel Baldrich	1870	1871
Gen. Ramón Gómez Pulido	1871	1872
Gen. Simón De La Torre Ormaza	1872	1872
Brygadier Gen Joaquín Eurile Hernan	1872	1873
Gen. Juan Martínez Plowes	1873	1873
Gen. Rafael Primo De Rivera y Sobremonte	1873	1874
Gen. José Laureano Sanz y Posse	1875	1875
Gen. Segundo De La Portilla Gutierrez	1875	1877
Gen. Manuel De La Serna Hernandez y Pinzón	1877	1878
Gen. José Gamir Maladen	1878	1878
Gen. Eulogio Despujols y Dussay	1878	1881
Gen. Segundo De La Portilla Gutierrez	1881	1883
Gen. Miguel De La Vega Inclán y Palma	1883	1884
Gen. Don Carlos Suances Campos	1884	1884
Gen. Ramón Fajardo Izquierdo	1884	1884
Gen. Luis Daban y Ramírez De Arellanó	1884	1887
Gen. Romualdo Palacios Gonzalez	1887	1887
Gen. Juan Contreras Martinez	1887	1888
Gen. Pedro Ruiz Dana	1888	1890
Brygadier Gen José Pascual Bonanza	1890	1890
Gen. José Lasso y Pérez	1890	1893
Gen. Luis Daban y Ramírez De Arrellanó	1893	1895
Gen. José Gamir	1895	1896
Gen. Emilio March	1896	1896
Gen. Sabas Marín Gonzalez	1896	1898
Gen. Ricardo De Ortega y Diez	1898	1898
Gen. Andrés González Muñoz	1898	1898
Gen. Ricardo De Ortega y Diez	1898	1898
Gen. Manuel Macías Casado	1898	1898
Gen. Ricardo De Ortega y Diez	1898	1898

Gubernatorzy pod administracją kolonialną Stanów Zjednoczonych

Rządy wojskowe

Gubernator	Objęcie urzędu	Złożenie urzędu
Generał Nelson A. Miles	25 lipca 1898	21 października 1898
Maj. Gen. John Ruller Brooke	21 października 1898	9 grudnia 1898
Maj. Gen. Guy Vernon Henry	9 grudnia 1898	9 maja 1899
Brygadier George Whitefield Davis	9 maja 1899	1 maja 1900

Gubernatorzy cywilni

Theodore Roosevelt Jr.

Gubernator	Objęcie urzędu	Złożenie urzędu
Charles Herbert Allen	1 maja 1900	15 września 1901
William Henry Hunt	15 września 1901	4 lipca 1904
Beekman Winthrop	4 lipca 1904	18 kwietnia 1907
Regis Henri Post	18 kwietnia 1907	6 listopada 1909
George Radcliffe Colton	6 listopada 1909	15 listopada 1913
Arthur Yager	15 listopada 1913	15 maja 1921
José E. Benedicto tymczasowo	15 maja 1921	30 lipca 1921
Emmet Montgomery Reily	30 lipca 1921	marzec 1923
Juan Bernardo Huyke tymczasowo	marzec 1923	6 kwietnia 1923
Horace Mann Towner	6 kwietnia 1923	1929
James R. Beverley tymczasowo	1929	9 września 1929
Theodore Roosevelt Jr.	9 września 1929	styczeń 1932
James R. Beverley tymczasowo, drugi raz	styczeń 1932	lipiec 1933
Robert Hayes Gore	lipiec 1933	styczeń 1934
Benjamin Jason Horton tymczasowo	styczeń 1934	5 lutego 1934
Blanton C. Winship	5 lutego 1934	25 czerwca 1939
José E. Colom tymczasowo	25 czerwca 1939	11 września 1939
William D. Leahy	11 września 1939	28 listopada 1940
José Miguel Gallardo tymczasowo	28 listopada 1940	3 lutego 1941
Guy J. Swope	3 lutego 1941	24 lipca 1941
José Miguel Gallardo tymczasowo, drugi raz	24 lipca 1941	19 września 1941
Rexford Guy Tugwell	19 września 1941	3 września 1946
Jesús Toribio Piñero	3 września 1946	2 stycznia 1949

Gubernatorzy wybrani w wyborach powszechnych

Gubernator	Objęcie urzędu	Złożenie urzędu	Partia polityczna
Luis Muñoz Marín	1949	1965	Powszechna Partia Demokratyczna
Roberto Sánchez Vilella	1965	1969	Powszechna Partia Demokratyczna
Luis A. Ferré	1969	1973	Nowa Partia Postępowa
Rafael Hernández Colón pierwszy raz	1973	1977	Powszechna Partia Demokratyczna
Carlos Romero Barceló	1977	1985	Nowa Partia Postępowa
Rafael Hernández Colón drugi raz	1985	1993	Powszechna Partia Demokratyczna
Pedro Rosselló González	1993	2001	Nowa Partia Postępowa
Sila M. Calderón	2001	2005	Powszechna Partia Demokratyczna
Aníbal Acevedo Vilá	2005	2009	Powszechna Partia Demokratyczna
Luis Fortuño	2009	2013	Nowa Partia Postępowa
Alejandro García Padilla	2013	2017	Powszechna Partia Demokratyczna
Ricardo Rosselló	2017	2019	Nowa Partia Postępowa
Pedro Pierluisi	2019	2019	Nowa Partia Postępowa
Wanda Vázquez Garced	2019	2021	Nowa Partia Postępowa
Piedro Pierluisi	2021		Nowa Partia Postępowa

Bibliografia

• B. Schemmel: Rulers: Puerto Rico. Governors. rulers.org. [dostęp 2015-10-19]. (ang.).
• Ben Cahoon: Puerto Rico. Governors. worldstatesmen.org. [dostęp 2015-10-19]. (ang.).
• Governors of Puerto Rico. elboricua.com. [dostęp 2015-10-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona gubernatora Portoryko