Gwałtu, co się dzieje!

Gwałtu, co się dzieje! Komedia w trzech aktach – trzyaktowa komedia Aleksandra Fredry z 1826^[1].

Gwałtu, co się dzieje!

Strona wydania z 1830
Autor	Aleksander Fredro
Typ utworu	komedia
Data powstania	1826
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1830

Strona tytułowa czystopisu z poprawkami autora

Komedia powstała w 1826^[1]. Prapremiera sztuki miała miejsce w Krakowie 6 maja 1832 (jedyna prapremiera w teatrze krakowskim za życia Fredry)^[1]. We Lwowie wystawiono ją 2 marca 1835, zaś w Warszawie dopiero 5 stycznia 1902^[1]. Komedia ukazała się po raz pierwszy drukiem w trzecim tomie wydania zbiorowego dzieł Fredry (Lwów, 1830, s. 105–235)^[1].

Zachował się odpis na czysto sztuki, wykonany przez obcą osobę z odręcznymi poprawkami autora, przygotowany na potrzeby cenzury lwowskiej^[1]. Manuskrypt jest obecnie przechowywany w Bibliotece Narodowej^[1]. Na czystopisie pierwotny tytuł Gwałtu, co się dzieje! został skreślony; autor nadpisał nowy tytuł Sprawa w Osieku, a następnie również go przekreślił i powrócił do pierwotnego^[1].

Od początku XX w. sztuka była wystawiana przynajmniej 54 razy, w tym dwukrotnie jako spektakl telewizyjny: w 1969 w reżyserii Józefa Wyszomirskiego oraz w 1992 w reżyserii Olgi Lipińskiej^[2][3].

Akcja utworu rozgrywa się w Osieku^[4]. Komedia opowiada historię kobiet z miasteczka, które, korzystając z niedołęstwa swoich mężów, przejmują rządy w mieście^[4]. Dopiero wieść o napadzie Tatarów przywraca władzę mężczyznom^[4].

• 
  1866, Teatr Polski w Krakowie
• 
  1897, Teatr Miejski w Krakowie
• 
  1915, Teatr w Domu Królowej Jadwigi
• 
  1926, Teatr Polski w Katowicach