Inowrocławskie Kopalnie Soli „Solino”

Inowrocławskie Kopalnie Soli „Solino” S.A. – polska spółka akcyjna w składzie Grupy Orlen z siedzibą w Inowrocławiu, w województwie kujawsko-pomorskim, dysponująca dwiema czynnymi kopalniami soli kamiennej w kraju.

Inowrocławskie Kopalnie Soli „Solino” S.A.

Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Adres	ul. Świętego Ducha 26A, 88-100 Inowrocław
Data założenia	1928
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Wojciech Kotlarek[1]
Przewodniczący rady nadzorczej	Łukasz Wojtaszek[2]
Udziałowcy	PKN Orlen SA (100%)
Nr KRS	0000045258
Zatrudnienie	260
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	19.145.600 zł
Położenie na mapie Inowrocławia IKS Solino S.A.
Położenie na mapie Polski IKS Solino S.A.
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego IKS Solino S.A.
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego IKS Solino S.A.
52°47′45″N 18°15′49″E
Strona internetowa

Informacje ogólne

Produkty

Spółka zajmuje się produkcją solanki przemysłowej, konfekcjonowaniem soli spożywczej oraz magazynowaniem ropy i paliw. Firma jest największym producentem solanki w Polsce w wielkości 9 mln m³ rocznie^[3]. Głównymi odbiorcami tego produktu są zakłady przemysłu chemicznego: Soda Polska Ciech S.A. oraz Anwil S.A. Przedsiębiorstwo dostarcza również solankę do Uzdrowiska Inowrocław, a także wykorzystuje ją w procesach tłoczenia ropy naftowej i paliw do podziemnych magazynów, które są jedynym tego typu obiektem w Polsce o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa energetycznego państwa. W 2016 spółka posiadała w Polsce 57% pojemności magazynowych ropy naftowej oraz 46% paliw płynnych^[4].

Podstawowe wyroby soli konfekcjonowanej to^[5]:

• sól kuchenna (jodowana);
• sól spożywcza (warzona próżniowo), stosowana w przemyśle spożywczym, piekarniczym, mleczarskim, tłuszczowym, przyprawowym oraz w przetwórstwie owocowo-warzywnym;
• sól peklująca (z dodatkiem azotynu sodu) dla przemysłu mięsnego;
• sól paszowa, stosowana jako dodatek do pasz dla zwierząt hodowlanych i dzikich;
• sól przemysłowa do produkcji środków piorących, elektrolizy, przemysłu farmaceutycznego, zimowego utrzymania dróg;
• solanka dla przemysłu chemicznego;
• środki do zmiękczania, uzdatniania i dezynfekowania wody (tabletki i brykiety solne solaqua, granulat solny do zmywarek).

Akcjonariat

Właścicielem 100% akcji spółki jest ORLEN S.A.^[6]

Struktura

• Kopalnia Soli i PMRiP Góra – Radojewice, mieści także Podziemny Magazyn Ropy i Paliw
• Kopalnia Soli Mogilno – Przyjma koło Mogilna, mieści także Kawernowy Magazyn Gazu Ziemnego
• Biuro Produkcji i Sprzedaży – Inowrocław
• Dział Kontroli Jakości
• Dział Handlu i Logistyki
• Dział Marketingu i Sprzedaży

Systemy zarządzania

• System Zarządzania Jakością ISO 9001
• Certyfikat ISO 14001
• System Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności Food Safety Certyfication 22000:2010.
• System Zarządzania BHP spełniający wymagania normy PN-N 18001:2004
• System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji spełniający wymagania normy ISO/IEC 27001:2014.
• Świadectwo Realizatora Programu „Odpowiedzialność i Troska” (Responsible Care)

Orkiestra Górnicza

W przedsiębiorstwie od 1968 roku funkcjonuje 40-osobowa dęta orkiestra górnicza, która uświetnia ważne uroczystości w zakładzie, mieście i regionie. Muzycy występują w strojach galowych tj. w górniczych mundurach z czerwonymi pióropuszami^[7]. Od 1973 roku orkiestra bierze udział w przeglądach orkiestr dętych i festiwalach ogólnopolskich, uzyskując dyplomy i wyróżnienia.

Historia

Historia przedsiębiorstwa sięga 1928 roku, kiedy wydrążono szyb „Solno I” w Inowrocławiu. Wcześniej, w 1873 roku powstała pierwsza warzelnia soli, w 1874 i 1889 kopalnie soli w Inowrocławiu, a w 1882 roku – fabryka sody w Mątwach, które zainaugurowały rozwój przemysłu chemicznego opartego na wydobyciu soli kamiennej na Kujawach. W latach 1928–1969 sól wydobywano tylko w Inowrocławiu, od 1969 roku także w kopalni otworowej w Górze koło Inowrocławia. W 1986 roku władze rządowe ze względów bezpieczeństwa zdecydowały o likwidacji kopalni w Inowrocławiu, a jednocześnie otwarto drugą kopalnię otworową w Przyjmie koło Mogilna.

1 sierpnia 1992 nastąpiła komercjalizacja przedsiębiorstwa i przekształcenie w spółkę akcyjną Skarbu Państwa. W 1996 roku większościowy pakiet akcji przedsiębiorstwa odkupił od Skarbu Państwa PKN Orlen^[3]. Od 1998 roku Inowrocławskie Kopalnie Soli „Solino” oprócz wydobywania solanki oraz konfekcjonowania soli zajmowały się podziemnym magazynowaniem ropy i paliw w podziemnych komorach, które powstały po wydobyciu solanki metodą ługowania przez otwory wiercone z powierzchni. Podziemne magazynowanie paliw polega na wtłaczaniu w górną część komory wypełnionej solanką produktu magazynowanego. W tym czasie solanka z dolnej części komory wypychana jest na powierzchnię i wykorzystana do celów przemysłowych. Aby wydobyć produkt na zewnątrz, wtłacza się na dno magazynu solankę przemysłową, która z kolei wypycha paliwo na powierzchnię^[8]. Jest to najbardziej bezpieczny i przyjazny dla środowiska sposób przechowywania surowców energetycznych. W 2002 rozpoczęto eksploatację jedynego w Polsce Podziemnego Magazynu Ropy i Paliw o pojemności 6 mln m³ w kawernach poeksploatacyjnych Kopalni Soli „Góra”^[3]. Magazynowane są w nim m.in. państwowe rezerwy strategiczne^[3].

W czerwcu 2011 roku PKN Orlen nabył resztę akcji Kopalni Soli „Solino” od Skarbu Państwa^[9]. W latach 1996–2016 inwestycje w środki trwałe wyniosły 600 mln zł. Od 2010 zysk pooperacyjny wynosił 25 mln zł rocznie^[3]. W 2009 roku przedsiębiorstwo znalazło się na Liście 2000 największych polskich firm w rankingu Rzeczpospolitej^[10].

W 2014 w zakładzie odbył się strajk głodowy na tle niekorzystnych zmian warunków pracy i płacy^[11]. W 2016 zrealizowano budowę infrastruktury naziemnej do nowych otworów eksploatacyjnych w Kopalni Soli „Mogilno”^[3]. Zatrudnienie w 2016 roku sięgało 259 osób^[3].

Po wyczerpaniu złóż w Górze koło Inowrocławia, PKN Orlen planuje perspektywicznie budowę nowej kopalni soli w innej lokalizacji^[12]. Wzięte pod uwagę mogą być cztery niezagospodarowane złoża soli w rejonie Polski centralnej: Rogoźno^[a] k. Łodzi, Damasławek^[b], Lubień Kujawski^[c] i Łanięta^[d], które spełniają wymogi stawiane strukturom przeznaczonym do podziemnego magazynowania^[e]. Natomiast wysady Goleniów i Izbica Kujawska są brane pod uwagę, ale wymagają przeprowadzenia szczegółowych badań^[13].

Kopalnia Soli „Solno” w Inowrocławiu (1928-1986)

Osobny artykuł: Kopalnia Soli „Solno” w Inowrocławiu.

Kopalnia soli „Góra”

W 1911 roku podczas badań geologicznych w pobliżu wsi Góra odkryto wysad solny na głębokości 113 m możliwy do eksploatacji przemysłowej^[14]. W przekroju poziomym wysad ma kształt koła o średnicy 0,8 km. Złoża soli znajdują się na głębokości 104–143 m pod czapą anhydrytowo-iłowo-gipsową^[15]. Po zalaniu wszystkich kopalni soli w Inowrocławiu (1907) przez wody podziemne, rząd pruski dla zapewnienia istnienia państwowej warzelni soli zainteresował się złożem w Górze, jednak nie zdecydowano się na budowę nowej kopalni^[16]. W latach 20. XX w. wobec spodziewanych problemów związanych z zalewaniem projektowanego w Górze szybu, zdecydowano o drążeniu szybu „Solno” w Inowrocławiu według pomysłu inż. Kikingera^[15]. Budowę podjęto dopiero na początku lat 60. XX w. Wmurowanie aktu erekcyjnego nastąpiło 26 kwietnia 1963 roku, a otwarcie Otworowej Kopalni Soli w Górze w 1969 roku^[17]. Wchodziła ona w skład Inowrocławskich Kopalni Soli im. Bolesława Krupińskiego. Celem jej budowy było zaspokojenie potrzeb surowcowych oraz rezerw na wypadek awarii szybów „Solno I” lub „Solno II” w Inowrocławiu. Eksploatację soli na skalę przemysłową rozpoczęto w 1970 roku^[18]. W latach 80. XX w. wprowadzono system wielostrefowej ługowniczej eksploatacji otworowej^[15]. W latach 1998–2007 w 10 wyeksploatowanych kawernach solnych na głębokości ok. 350 m utworzono podziemne magazyny ropy naftowej i paliw o łącznej pojemności ok. 6 mln m³^[4].

Zasoby złoża w Górze szacowane są na 1,77 mld ton soli, z czego 274 mln ton możliwe jest do eksploatacji przemysłowej^[13].

Kopalnia Soli „Mogilno”

Wysad soli cechsztyńskiej w okolicy Mogilna zlokalizowano w 1956 roku podczas wierceń w poszukiwaniu ropy naftowej^[15]. Udokumentowane zostały dwa złoża: „Mogilno I” (1963-2006) i „Mogilno II” (1981-2007)^[15]. Wysad ma w rzucie kształt elipsy o wymiarach 8 × 1 km. Zwierciadło solne występuje na głębokości od 210 do 600 m i pokryte jest czapą anhydrytowo-gipsowo-iłową o grubości 100–160 m^[15].

Inauguracja działalności produkcyjnej w Kopalni Otworowej „Mogilno” w miejscowości Przyjma nastąpiła 13 lutego 1986 roku^[17]. Eksploatacja odbywała się z powierzchni, metodą otworową z izolacją olejową stropu^[15]. Pracujący tu górnicy nie musieli zjeżdżać pod ziemię. W złoża wprowadzano rury, w które wtłaczano wodę, co powodowało wypływanie solanki. Początkowo eksploatowano 16 otworów. Produkcja kopalni zastąpiła zamknięte szyby wydobywcze „Solno” w Inowrocławiu. Solankę przesyłano do Janikowskich Zakładów Sodowych (111 mln m³ w latach 1986–2016). Od 1997 kopalnia była również ważnym elementem infrastruktury technologicznej Kawernowych Magazynów Gazu Ziemnego^[15]. Docelowo objętość kawern magazynowych ma wynosić 800 mln m³^[15]. W 2016 zrealizowano budowę infrastruktury do sześciu nowych otworów eksploatacyjnych^[19][20].

Zasoby złoża w Mogilnie szacowane są na 5,55 mld ton soli, z czego 3,94 mld ton możliwe jest do eksploatacji przemysłowej^[13].

Uwagi

1. Wysad soli „Rogoźno” ma w rzucie kształt elipsy o wymiarach 6,7 × 4 km. Zwierciadło soli pojawia się na głębokości ok. 350 m i pokryte jest czapą gipsowo-anhydrytowo-iłową od głębokości 100–180 m. W nadkładzie części wysadu znajduje się złoże węgla brunatnego (dwa pokłady o łącznej miąższości 60 m). Zasoby złoża szacowane są na 8,6 mld ton soli o znacznej czystości (98% halitu).
2. Wysad soli cechsztyńskiej w Damasławku ma kształt elipsy o osiach 5,5 i 3,5 km oraz powierzchnię 16,5 km². Zwierciadło soli pojawia się na głębokości 446–497 m i pokryte jest czapą gipsowo-iłową o miąższości 84–294 m. Zasoby złoża szacowane są na 39,24 mld ton soli (wg Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce https://www.pgi.gov.pl/oferta-inst/wydawnictwa/serie-wydawnicze/bilans-zasobow-kopalin.html).
3. Wysad soli „Lubień” ma w rzucie kształt koła o średnicy do 2,5 km. Zwierciadło soli pojawia się na głębokości 306–442 m i pokryte jest czapą gipsowo-anhydrytowo-iłową od głębokości 151–186 m. Zasoby złoża szacowane są na 4 mld ton soli.
4. Wysad soli „Łanięta” ma w rzucie kształt elipsy 3,7 × 3,3 km. Zwierciadło soli pojawia się na głębokości 235–282 m i pokryte jest czapą gipsowo-anhydrytowo-iłową od głębokości 90–308 m. Zasoby złoża szacowane są na 2,1 mld ton soli.
5. Szczelność uwarunkowana monolityczną budową (brak spękań, minimalna ilość przerostów skał obniżających wytrzymałość i izolacyjność), wytrzymałość samego spektrum skalnego (soli) oraz obojętność chemiczna w kontakcie z przechowywanymi węglowodorami.