Ignacy Chodźko

Ignacy Chodźko (pseud.: Pan Wirszajtos^[1], ur. 29 września 1794 w Zabłotczyźnie^[2], zm. 1 sierpnia 1861 w Dziewiętniach^[3]) – polski powieściopisarz i gawędziarz, napisał m.in. serię opowieści Obrazy litewskie, mason.

Ignacy Chodźko

Data i miejsce urodzenia	29 września 1794 Zabłotczyzna
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1861 Dziewiętnie
Narodowość	polska
Język	polski
Dziedzina sztuki	powieściopisarz
Ważne dzieła
Pamiętniki kwestarza

Życiorys

Syn Antoniego i Katarzyny z Widmontów. Całe prawie swe życie spędził w ziemi oszmiańskiej, w rodzinnym majątku Dziewiętniach, gdzie wzrastał w atmosferze dawnych tradycji i obyczajów szlacheckich. Uczęszczał do szkoły bazylianów w Borunach, od 1810 roku studiował w Wilnie. Po śmierci rodziców w 1814 przeszedł pod opiekę stryja Jana. Pracował w kancelarii Radziwiłłowskiej i był członkiem Towarzystwa Szubrawców. Należał do loży wolnomularskiej w Wilnie i Mińsku.

Twórczość

Niemal do roku 1840 wierny pozostał ideologii wieku Oświecenia i klasycystycznym upodobaniom w literaturze, pisząc w tym duchu wiersze i szkice satyryczne oraz refleksje moralne. Jego pierwszym dziełem prozatorskim było opowiadanie Poddany wydrukowane (1829) w piśmie wydawanym w Warszawie przez jego przyjaciela Antoniego Edwarda Odyńca. Pod wpływem wspomnień spisanych przez stryja Jana ogłosił w 1838 Domek mojego dziadka, a niebawem (1840) rozpoczął cykl Obrazów litewskich (wydane w V seriach, 1840–1850) – szereg gawęd zaczerpniętych z życia szlachty miejscowej w XVIII i pierwszej ćwierci XIX wieku, z których na pierwszy plan wysuwa się seria III (Pamiętniki kwestarza, 1844), skupiająca się dokoła postaci kwestarza bernardyna. W odleglejsze czasy sięgają Podania litewskie (4 serie, 1852–1860), dowodzą jednak, że w Chodźce brak było materiału na powieściopisarza historycznego. Celując w przedstawianiu codziennego życia szlachty litewskiej, w tym ciasnym zakresie wyróżniał się werwą dialogu, darem potoczystej narracji, plastyką scen zbiorowych, prawdą charakterystyki. Nie stało mu natomiast twórczej wyobraźni i zdolności kompozycyjnych, popadał też często w moralizowanie, nużące tym bardziej, że głębią i oryginalnością myśli w ujmowaniu ogólniejszych zagadnień Chodźko się nie odznaczał.

Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii.^[4]