Imperiał

Imperiał (ros. империал) – wielorublowa złota moneta rosyjska wprowadzona do obiegu w 1755 i emitowana do 1917 r.^[1] Nazwa będąca pochodną od łac. imperialis (cesarski).

Półimperiał carycy Elżbiety (1756)

Imperiał Piotra III (1762)

Wprowadzony za panowania cesarzowej Elżbiety imperiał był monetą 10-rublową zawierającą 11,61 g złota o próbie 916 (za Pawła I i Aleksandra I wynosiła ona 987). W obiegu znajdował się także 5-rublowy półimperiał o wadze 5,85 g. Po reformie walutowej Kankrina (1838) wartość imperiała ustalono na 10 rubli 30 kopiejek.

W związku z postępującym spadkiem wartości pieniądza kredytowego (bilety bankowe, asygnaty) względem monet srebrnych, pod koniec XIX wieku wartość nominalna imperiała osiągnęła 15 rubli, a półimperiała – 7,5 rubli. Reforma walutowa w 1897 r. wraz z wprowadzeniem złotego rubla spowodowała niedogodności w obrachunkach imperiałów 7,5- i 15-rublowych, dlatego od tegoż roku zaczęto bić wygodniejsze i lżejsze monety złote o nominale 5 i 10 rubli, czyli ${\displaystyle {\tfrac {1}{3}}}$ i ${\displaystyle {\tfrac {2}{3}}}$ imperiała. W 1899 emisję starszych imperiałów przerwano i stopniowo wycofywano je z obiegu^[2]. Skutkowało to ukrytą dewaluacją rubla, w którym zmniejszono też zawartość czystego złota, jednakże reforma ta wpłynęła na przejściowe ustabilizowanie rosyjskiej waluty^[3].

Wczesne imperiały nosiły na awersie popiersie panującego, na odwrocie – herb cesarstwa. Od 1796 nie umieszczano już popiersia władcy, które ponownie pojawia się od 1886. Oznaczenia „imperiał” i „półimperiał” spotykane są jedynie na rzadkich monetach 5- i 10-rublowych z lat 1895–1897^[4].

W Polsce imperiałami często nazywano wszystkie złote monety carskie, które określano potoczną nazwą pece (półimperiały i imperiały)^[5].