Indianapolis 500

Indianapolis 500 (także: Indy 500) – wyścig samochodowy rozgrywany corocznie na torze Indianapolis Motor Speedway w mieście Speedway, w stanie Indiana, w Stanach Zjednoczonych. Rozgrywany od 1911 roku wyścig odbywa się w ostatnią niedzielę maja na dystansie 500 mil, czyli 200 okrążeń. Jest to jedno z największych wydarzeń sportowych na świecie, oglądane na żywo przez około 270 tysięcy widzów.

Start do Indianapolis 500 w 1916 roku

Start do wyścigu w 2008 roku

Wieloletnią tradycją wyścigu Indianapolis 500 jest to, że zwycięzca na podium zamiast butelki szampana otrzymuje butelkę mleka. W 1933 roku ten zwyczaj zapoczątkował Louis Meyer, choć na stałe wszedł do obiegu dopiero trzy lata później. Z kilkoma wyjątkami (głównie w latach 40. i 50. XX wieku) obowiązuje do dziś. Od 1956 roku tylko jeden kierowca wyłamał się z tego zwyczaju, mianowicie Emerson Fittipaldi, który w 1993 roku wypił butelkę soku pomarańczowego.

W latach 1950–1960 wyścig był jedną z eliminacji mistrzostw świata Formuły 1.

Zwycięzcy Indianapolis 500

Rok	Data	Kierowca	Nadwozie	Silnik	Zespół / właściciel	Czas
1911	30 maja	Ray Harroun	Marmon	Marmon	Nordyke & Marmon Company	6:42:08,039
1912	30 maja	Joe Dawson	National	National	National Motor Vehicle Company	6:21:06,144
1913	30 maja	Jules Goux	Peugeot	Peugeot	Peugeot	6:35:05,108
1914	30 maja	René Thomas	Delage	Delage	Louis Delâge Company	6:03:45,060
1915	31 maja	Ralph DePalma	Mercedes	Mercedes	E.C. Patterson	5:33:55,619
1916	30 maja	Dario Resta	Peugeot	Peugeot	Peugeot Auto Racing Company	3:34:16,990
1919	30 maja	Howdy Wilcox	Premier	Premier	I.M.S. Corporation	5:40:42,930
1920	30 maja	Gaston Chevrolet	Frontenac	Frontenac	William Small Company	5:38:31,901
1921	30 maja	Tommy Milton	Frontenac	Frontenac	Louis Chevrolet	5:34:44,578
1922	30 maja	Jimmy Murphy	Duesenberg	Miller	Jimmy Murphy	5:17:30,845
1923	30 maja	Tommy Milton	Miller	Miller	H.C.S. Motor Company	5:31:19,618
1924	30 maja	Lora Corum	Duesenberg	Duesenberg	Duesenberg	5:05:23,595
		Joe Boyer
1925	30 maja	Pete DePaolo	Duesenberg	Duesenberg	Duesenberg	4:56:39,401
1926	30 maja	Frank Lockhart	Miller	Miller	Peter Kreis	5:12:48,768
1927	30 maja	George Souders	Duesenberg	Duesenberg	William S. White	5:07:33,022
1928	30 maja	Louis Meyer	Miller	Miller	Alden Sampson, II	5:01:33,725
1929	30 maja	Ray Keech	Miller	Miller	M. A. Yagle	5:07:25,458
1930	30 maja	Billy Arnold	Summers	Miller	Harry Hartz	4:58:39,720
1931	30 maja	Louis Schneider	Stevens	Miller	Louis Schneider	5:10:27,948
1932	30 maja	Fred Frame	Wetteroth	Miller	Harry Hartz	4:48:03,761
1933	30 maja	Louis Meyer	Miller	Miller	Louis Meyer	4:48:00,774
1934	30 maja	Bill Cummings	Miller	Miller	H. C. Henning	4:46:05,254
1935	30 maja	Kelly Petillo	Wetteroth	Offenhauser	Kelly Petillo	4:42:22,771
1936	31 maja	Louis Meyer	Stevens	Miller	Louis Meyer	4:35:03,314
1937	31 maja	Louis Meyer	Shaw	Offenhauser	Wilbur Shaw	4:24:07,861
1938	30 maja	Floyd Roberts	Wetteroth	Miller	Lou Moore	4:15:58,362
1939	30 maja	Wilbur Shaw	Maserati	Maserati	Boyle Racing Headquarters	4:20:47,412
1940	30 maja	Wilbur Shaw	Maserati	Maserati	Boyle Racing Headquarters	4:22:31,201
1941	30 maja	Floyd Davis	Wetteroth	Offenhauser	Lou Moore	4:20:36,266
		Mauri Rose
1946	30 maja	George Robson	Adams	Sparks	Thorne Engineering	4:21:16,711
1947	30 maja	Mauri Rose	Deidt	Offenhauser	Lou Moore	4:17:52,159
1948	31 maja	Mauri Rose	Deidt	Offenhauser	Lou Moore	4:10:23,286
1949	30 maja	Bill Holland	Deidt	Offenhauser	Lou Moore	4:07:15,939
1950	30 maja	Johnnie Parsons	Kurtis Kraft	Offenhauser	Kurtis Kraft	2:46:55,967
1951	30 maja	Lee Wallard	Kurtis Kraft	Offenhauser	Murrell Belanger	3:57:38,103
1952	30 maja	Troy Ruttman	Kuzma	Offenhauser	J. C. Agajanian	3:52:41,930
1953	30 maja	Bill Vukovich	Kurtis Kraft	Offenhauser	Howard B. Keck	3:53:01,668
1954	30 maja	Bill Vukovich	Kurtis Kraft	Offenhauser	Howard B. Keck	3:49:17,261
1955	30 maja	Bob Sweikert	Kurtis Kraft	Offenhauser	John Zink	3:53:59,576
1956	30 maja	Pat Flaherty	Watson	Offenhauser	John Zink	3:53:28,872
1957	30 maja	Sam Hanks	Salih	Offenhauser	George Salih	3:41:14,238
1958	30 maja	Jimmy Bryan	Salih	Offenhauser	George Salih	3:44:21,064
1959	30 maja	Rodger Ward	Watson	Offenhauser	Leader Cards	3:40:47,470
1960	30 maja	Jim Rathmann	Watson	Offenhauser	Ken-Paul	3:36:11,384
1961	30 maja	A.J. Foyt	Trevis	Offenhauser	Bignotti-Bowes Racing	3:35:37,540
1962	30 maja	Rodger Ward	Watson	Offenhauser	Leader Cards Racing	3:33:50,291
1963	30 maja	Parnelli Jones	Watson	Offenhauser	J. C. Agajanian	3:29:35,365
1964	30 maja	A.J. Foyt	Watson	Offenhauser	Ansted-Thompson Racing	3:23:35,813
1965	31 maja	Jim Clark	Lotus	Ford	Team Lotus	3:19:05,370
1966	30 maja	Graham Hill	Lola	Ford	Mecom Racing Team	3:27:52,543
1967	30–31 maja	A.J. Foyt	Coyote	Ford	Ansted-Thompson Racing	3:18:24,211
1968	30 maja	Bobby Unser	Eagle	Offenhauser	Leader Cards Racing	3:16:13,786
1969	30 maja	Mario Andretti	Hawk	Ford	STP Corporation	3:11:14,689
1970	30 maja	Al Unser	Colt	Ford	Vel’s Parnelli Jones Racing	3:12:37,057
1971	29 maja	Al Unser	Colt	Ford	Vel’s Parnelli Jones Racing	3:10:11,545
1972	27 maja	Mark Donohue	McLaren	Offenhauser	Penske Enterprises	3:04:23,851
1973	28–30 maja	Gordon Johncock	Eagle	Offenhauser	Patrick Racing	2:05:25,320*
1974	26 maja	Johnny Rutherford	McLaren	Offenhauser	Bruce McLaren Motor Racing	3:09:10,094
1975	25 maja	Bobby Unser	Eagle	Offenhauser	All American Racers	2:54:55,064*
1976	30 maja	Johnny Rutherford	McLaren	Offenhauser	Bruce McLaren Motor Racing	1:42:52,466*
1977	29 maja	A.J. Foyt	Coyote	Foyt	A.J. Foyt Enterprises	3:05:57,186
1978	28 maja	Al Unser	Lola	Cosworth	Chaparral Racing	3:05:54,974
1979	27 maja	Rick Mears	Penske	Cosworth	Penske Racing	3:08:47,970
1980	25 maja	Johnny Rutherford	Chaparral	Cosworth	Chaparral Racing	3:29:59,572
1981	24 maja	Bobby Unser	Penske	Cosworth	Penske Racing	3:35:41,819
1982	30 maja	Gordon Johncock	Wildcat	Cosworth	Patrick Racing	3:05:09,122
1983	29 maja	Tom Sneva	March	Cosworth	Bignotti-Cotter	3:05:03,092
1984	27 maja	Rick Mears	March	Cosworth	Penske Cars	3:03:21,638
1985	26 maja	Danny Sullivan	March	Cosworth	Penske Cars	3:16:06,090
1986	31 maja	Bobby Rahal	March	Cosworth	Truesports	2:55:43,457
1987	24 maja	Al Unser	March	Cosworth	Penske Racing	3:04:59,121
1988	29 maja	Rick Mears	Penske	Chevrolet	Penske Racing	3:27:10,167
1989	28 maja	Emerson Fittipaldi	Penske	Chevrolet	Patrick Racing	2:59:01,074
1990	27 maja	Arie Luyendyk	Lola	Chevrolet	Doug Shierson Racing	2:41:18,404
1991	26 maja	Rick Mears	Penske	Chevrolet	Penske Racing	2:50:00,791
1992	24 maja	Al Unser Jr.	Galmer	Chevrolet	Galles-Kraco Racing	3:43:05,148
1993	30 maja	Emerson Fittipaldi	Penske	Chevrolet	Penske Racing	3:10:49,860
1994	29 maja	Al Unser Jr.	Penske	Mercedes-Benz	Penske Racing	3:06:29,006
1995	28 maja	Jacques Villeneuve	Reynard	Cosworth-Ford	Team Green	3:15:17,561
1996	26 maja	Buddy Lazier	Reynard	Cosworth-Ford	Hemelgarn Racing	3:22:45,753
1997	26–27 maja	Arie Luyendyk	G-Force	Oldsmobile	Treadway Racing	3:25:43,388
1998	24 maja	Eddie Cheever Jr	Dallara	Oldsmobile	Team Cheever	3:26:40,524
1999	30 maja	Kenny Bräck	Dallara	Oldsmobile	A.J. Foyt Enterprises	3:15:51,182
2000	28 maja	Juan Pablo Montoya	G-Force	Oldsmobile	Chip Ganassi Racing	2:58:59,431
2001	27 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Oldsmobile	Marlboro Team Penske	3:31:54,180
2002	26 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Chevrolet	Marlboro Team Penske	3:00:10,871
2003	25 maja	Gil de Ferran	G-Force	Toyota	Marlboro Team Penske	3:11:56,989
2004	30 maja	Buddy Rice	G-Force	Honda	Rahal Letterman Racing	3:14:55,2395*
2005	29 maja	Dan Wheldon	Dallara	Honda	Andretti Green Racing	3:10:21,0769
2006	28 maja	Sam Hornish Jr.	Dallara	Honda	Marlboro Team Penske	3:10:58,7590
2007	27 maja	Dario Franchitti	Dallara	Honda	Andretti Green Racing	2:44:03,5608*
2008	25 maja	Scott Dixon	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	3:28:57,6792
2009	24 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Honda	Penske Racing	3:19:34,6427
2010	30 maja	Dario Franchitti	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	3:05:37,0131
2011	29 maja	Dan Wheldon	Dallara	Honda	Bryan Herta Autosport	2:56:11,7267
2012	27 maja	Dario Franchitti	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	2:58:51,2532
2013	26 maja	Tony Kanaan	Dallara	Chevrolet	KV Racing Technology	2:40:03,4181
2014	25 maja	Ryan Hunter-Reay	Dallara	Honda	Andretti Autosport	2:40:48.2305
2015	24 maja	Juan Pablo Montoya	Dallara	Chevrolet	Penske Racing	3:05:56.5286
2016	29 maja	Alexander Rossi	Dallara	Honda	Bryan Herta Autosport / Andretti Autosport	3:00:02.0872
2017	28 maja	Takuma Satō	Dallara	Honda	Andretti Autosport	3:13:03,3584
2018	27 maja	Will Power	Dallara	Chevrolet	Team Penske	2:59:42,6365
2019	26 maja	Simon Pagenaud	Dallara	Chevrolet	Team Penske	2:50:39,2797
2020	23 sierpnia	Takuma Satō	Dallara	Honda	Rahal Letterman Lanigan Racing	3:10:05,0880
2021	30 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Honda	Meyer Shank Racing	2:37:19,3846
2022	29 maja	Marcus Ericsson	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	2:51:00,6432
2023	28 maja	Josef Newgarden	Dallara	Chevrolet	Team Penske	2:58:21,9611
2024	26 maja	Josef Newgarden	Dallara	Chevrolet	Team Penske	2:58:49,4079
2025	25 maja	Álex Palou	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	2:57:38,2965

* – wyścig skrócony z powodu deszczu

Lista osób, które zginęły w trakcie zawodów

W trakcie oraz w kwalifikacjach do wyścigu Indianapolis 500 zginęło wielu sportowców i osób związanych z wyścigami.

Kierowcy

Wyścig Indianapolis 500

Kierowcy, którzy zginęli podczas wyścigu Indianapolis 500:

• 1909: William Borque (wyścig na krótszym dystansie; pierwszy znany kierowca, który zginął podczas wyścigu)
• 1919: Louis LeCocq(inne języki), Arthur Thurman
• 1929: Bill Spence(inne języki)
• 1933: Mark Billman(inne języki), Lester Spangler(inne języki)
• 1935: Clay Weatherly
• 1939: Floyd Roberts(inne języki)
• 1947: Shorty Cantlon
• 1955: Bill Vukovich
• 1958: Pat O'Connor
• 1964: Eddie Sachs, Dave MacDonald(inne języki)
• 1973: Swede Savage(inne języki) (zmarł w szpitalu 2 lipca)

Testy, treningi i kwalifikacje

Kierowcy, którzy zginęli podczas testów, treningów i kwalifikacji:

• 1910: Tommy Kincaid (wyścig na krótszym dystansie)
• 1911: Harry Martin
• 1926: Herbert Jones
• 1931: Joe Caccia(inne języki)
• 1932: M. C. Jones(inne języki)
• 1933: William Denver
• 1934: Peter Kreis
• 1935: Johnny Hannon(inne języki), Stubby Stubblefield(inne języki)
• 1940: George Bailey
• 1948: Ralph Hepburn
• 1949: George Metzler(inne języki)
• 1953: Chet Miller
• 1955: Manuel Ayulo
• 1957: Keith Andrews
• 1959: Jerry Unser, Bob Cortner
• 1961: Tony Bettenhausen (praktyka)
• 1966: Chuck Rodee(inne języki)
• 1968: Mike Spence
• 1972: Jim Malloy(inne języki)
• 1973: Art Pollard(inne języki) (praktyka)
• 1982: Gordon Smiley (rozgrzewka w czasie kwalifikacji)
• 1992: Jovy Marcelo(inne języki) (praktyka)
• 1996: Scott Brayton (praktyka)
• 2003: Tony Renna (prywatne październikowe testy Firestone)

Służby

Mechanicy, którzy zginęli w czasie wyścigu Indianapolis 500

• 1909: Harry Holcomb, Claude Kellum (wyścig na krótszym dystansie)
• 1911: Sam Dickson
• 1919: Robert Bandini, Nicholas Molinero
• 1930: Paul Marshall
• 1933: G.L. "Monk" Jordan

Mechanicy, którzy zginęli podczas treningów

• 1931: Clarence Grover
• 1932: Harry Cox
• 1933: Bob Hurst
• 1934: Robert Hahn
• 1935: Leo Whitaker
• 1937: Albert Opalko
• 1939: Lawson Harris

Personel w trakcie wyścigu

• 1937
  • George Warford (strażak); Indianapolis, Indiana
  • Otto Rhode (członek zespołu), Toledo.
• 1961
  • John Masariu (strażak); Danville, Indiana
• 1973
  • Armando Teran; Santa Monica, Kalifornia – Po wypadku Swede Savage(inne języki), Teran został przejechany przez straż pożarną. Teran pracował przy "lizaku" na pit stopie w zespole Grahama McRae'a.

Widzowie

Lista ofiar wyścigu

• 1909 (wyścig na krótszym dystansie)
  • Homer Joliff; Franklin, Indiana
  • James West, Indianapolis, Indiana
• 1923
  • Bert Shoup; Lafayette Indiana
• 1938
  • Everett Spence; Terre Haute Indiana
• 1960
  • Fred Linder; Indianapolis, Indiana (zawaliło się prowizoryczne rusztowanie)
  • William Craig, Zionsville Indiana (zawaliło się prowizoryczne rusztowanie)
• 1987
  • Lyle Kurtenbach; Rothschild, Wisconsin (Tony Bettenhausen Jr. stracił koło na trzecim zakręcie. Chwilę później Roberto Guerrero uderzył w oponę, ta natomiast wystrzeliła w górę i poleciała w najlepsze trybuny "K", po czym spadła na Kurtenbacha.

Przypadkowe ofiary poza torem

• 1931
  • Wilbur Brink; Indianapolis – Brink miał 12 lat, gdy bawił się na swoim podwórku położonym obok toru. Gdy doszło do wypadku, koło jednego z samochodów odbiło się i przeleciało przez płot spadając i zabijając chłopca.

Bibliografia

• Racing Is a Sport – But It’s Not a Game. indymotorspeedway.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-10)].

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Indianapolis 500

• Oficjalna strona Indy 500 (ang.)

Kontrola autorytatywna (powtarzające się wydarzenie sportowe):

• LCCN: n99008653
• GND: 4294727-3

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: sports/Indianapolis-500