Języki bantu D

Języki bantu D – grupa geograficzna języków bantu z wielkiej rodziny języków nigero-kongijskich. Swoim zasięgiem obejmuje Kongo, Sudan Południowy, Republikę Środkowoafrykańską i Ugandę^[1].

Strefy języków bantu

Klasyfikacja

Poniżej przedstawiono klasyfikację języków bantu D według Guthriego^[2][3] zaktualizowaną przez J.F. Maho^[4][5][a]. Klasyfikacja Ethnologue bazuje na klasyfikacji Guthriego, jednak odbiega od niej znacznie, m.in. stosuje inny kod – trzyliterowy oparty na ISO 639 i inaczej grupuje języki^[6][7].

D10 Języki mbole-ena

D11 mbole

D12 lengola

D13 metoko – mituku

D14 enya – ena, genya

D14A ena w Kisangani

D14B ena w Kongolo

D141 zura – zula

D20 Języki lega-holoholo

D201 liko – lika

D21 ba(a)li – południowo-wschodni bua

D211 kango – dikango

D22 amba – kwamba, rwamba

D23 komo – kumu

D24 songola – songoora, północny binja

D25 lega-mwenga – lega-ntara, isile

D251 lega-malinga – lega-szabunda, włączając: kanu, kwami

D26 zimba – nyangwe, południowy binja

D27 bangubangu

D28 holoholo

D28a kalanga – guha, zachodni holoholo

D28b wschodni holoholo †

D281 tumbwe – etumbwe

D282 lumbwe

D20 – nowe języki:

D20A gengele

D20B vamba †

D30 Języki bira-nyali

D301 kari – kare

D302 guru – boguru, kogoro ?†

D303 ngbinda – ngminda

D304 homa †

D305 nyanga-li ?†

D306 gbati-ri ?†

D307 mayeka ?†

D308 bodo ?†

D31 bhele – peri, pere

D311 bila – leśny bira

D312 kaiku

D313 ibutu – mbuttu

D32 bira – równinny bira, sese, sumbura

D33 nyali – „huku”

D331 bvanuma – południowy nyali

D332 budu – bodo, ebudu

D333 ndaaka

D334 mbo – imbo

D335 beeke – ibeeke

D336 ngbee – lingbee ?†

D40 Języki nyanga

D41 zob. JD40

D42 zob. JD40

D43 nyanga

D50 Języki bembe-buyi

D501-D531 zob. JD50

D54 bembe

D55 buyi

D56 zob. JD50

D60 języki ruanda-rundi zob. JD60

Uwagi

1. Maho zastosował następujący zapis kodu:

   • Nowe dialekty języka znajdującego się już na liście Guthriego oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnej wielkiej litery alfabetu, np. D14A to nowy dialekt języka o kodzie D14, podczas gdy D28a i D29b to dialekty D29 umieszczone na liście przez Guthriego.
   • Nowe języki oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnych cyfr, np. D141 to nowy język, najbliższy językowi o kodzie D14. Kiedy nie można było zidentyfikować pokrewieństwa z językiem z listy Guthriego, nowy język oznaczono poprzez dodanie kolejnej cyfry do kodu grupy geograficznej, np. D201 to nowy język w geograficznej grupie D20.
   • Nowe języki pidżynowe i języki kreolskie zostały oznaczone poprzez dodanie do kodu grupy geograficznej wielkiej litery alfabetu, np. D20A to język pidżynowy lub kreolski powstały na bazie języka w grupie D20.
   • Języki wymarłe oznaczono symbolem „†”.