Loading AI tools
amerykański aktor Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
James Earl Boggins Jones (ur. 17 stycznia 1931 w Arkabutla, zm. 9 września 2024 w Pawling) – amerykański aktor filmowy, teatralny i telewizyjny o charakterystycznym basowym głosie.
 James Earl Jones (2001) | |
| Imię i nazwisko |
James Earl Boggins Jones |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
17 stycznia 1931 |
| Data i miejsce śmierci |
9 września 2024 |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Julienne Marie |
| Lata aktywności |
1953–2021 |
Odznaczony w 1992 Narodowym Medalem Sztuki. Laureat Oscara za całokształt twórczości. Był jednym z najpopularniejszych czarnoskórych aktorów amerykańskich ostatnich dziesięcioleci[1].
Urodził się w Arkabutla w stanie Missisipi jako syn Ruth (z domu Connolly), nauczycielki i pokojówki, oraz Roberta Earla Jonesa, boksera, kamerdynera i szofera[2]. Jego ojciec opuścił rodzinę wkrótce po urodzeniu Jamesa Earla i później został aktorem teatralnym i filmowym w Nowym Jorku i Hollywood. Jones i jego ojciec poznali się dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku, kiedy się pogodzili. W wywiadach powiedział, że jego rodzice mieli mieszane pochodzenie afroamerykańskie, irlandzkie i indiańskie[3].
W 1949 ukończył Norman Dickson High School[2] w Brethren w Michigan, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego swojej klasy. W 1953 zdobył stopień bakałarza na wydziale teatralnym na Uniwersytecie Michigan[2]. W latach 1953–55 służył w United States Army[2]. W latach 1955–57 studiował aktorstwo w American Theatre Wing w Nowym Jorku pod kierunkiem Lee Strasberga i Tada Danielewskiego[2].
W latach 1955–59 stawiał pierwsze aktorskie w Manistee Summer Theat[2] w Michigan. W 1957 trafił na Broadway w roli Perry’ego Halla w przedstawieniu Jajogłowy[4] z Karlem Maldenem. W 1964 zagrał tytułową rolę w sztuce off-Broadwayowskiej Otello[5]. Znakomite teatralne kreacje stworzył w szekspirowskich dziełach, takich jak: Król Lear (rola tytułowa), Sen nocy letniej (jako Oberon), Miarka za miarkę (jako Abhorson), Hamlet (jako Klaudiusz)[5].
Na ekranie debiutował u Stanleya Kubricka w filmie Doktor Strangelove, czyli jak przestałem się martwić i pokochałem bombę (1964)[6]. Swoje najbardziej znane role zagrał w latach 80., m.in. w filmach Conan Barbarzyńca (1982) oraz Książę w Nowym Jorku (1988). Uznanie zdobył podkładając głosy filmowych bohaterów, a w szczególności Dartha Vadera w kolejnych częściach sagi Gwiezdne wojny[7].
2 stycznia 1968 zawarł związek małżeński z Julienne Marie, w lipcu 1972 doszło do rozwodu. 15 marca 1982 ożenił się z aktorką telewizyjną Cecilia Hart, która zmarła 16 października 2016 na raka jajnika. Mieli syna Flynna (ur. 1982).
W 1971 Jones otrzymał swoją jedyną nominację do Oscara za główną rolę w filmie Wielka nadzieja białych (1970; reż. Martin Ritt). Był wówczas drugim w historii, po Sidneyu Poitier czarnoskórym aktorem nominowanym do tej nagrody. Dwa razy, w 1969 i 1987 zdobył Nagrodę Tony za role teatralne. Był także czterokrotnie nominowany do nagrody Złotego Globu.
W sierpniu 2011 Amerykańska Akademia Filmowa ogłosiła przyznanie Jonesowi honorowego Oscara za całokształt pracy aktorskiej[8].
Źródła:[1]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
