Jan Garbarek

Jan Garbarek (ur. 4 marca 1947 w Mysen w Norwegii^[1]) – norweski saksofonista; jeden z najbardziej znanych współczesnych muzyków jazzowych na świecie^[2][3][4][5], uważany za ojca skandynawskiej sceny jazzowej^[6][7].

Jan Garbarek

Jan Garbarek live w Atenach (2007)
Data i miejsce urodzenia	4 marca 1947 Mysen
Pochodzenie	Norwegia
Instrumenty	saksofon
Gatunki	Jazz
Aktywność	od 1970
Wydawnictwo	ECM Records
Zespoły
Jan Garbarek Group

Twórczość

Koncert w Hasselt, Belgia 2007

Grę na saksofonie rozpoczął w wieku czternastu lat po usłyszeniu w radiu muzyki Johna Coltrane’a. Jego pierwszą płytą wydaną przez monachijski ECM (w którym wydał niemal wszystkie albumy) była nagrana w 1970 roku wspólnie z gitarzystą Terjem Rypdalem, basistą Arildem Andersenem oraz perkusistą Jonem Cristensenem Afric Pepperbird, na której usłyszeć można pewne elementy muzyki afrykańskiej.

Jego współpraca z Bobo Stensonem zaowocowała płytami: Sart – 1971, Witchi-Tai-To – 1973 oraz Dansere – 1975 W 2012 roku ukazało się wydawnictwo Dansere, zawierające te trzy płyty.

W latach 70. występował głównie wspólnie z pianistą Keithem Jarrettem, basistą Palle Danielssonem oraz Jonem Cristensenem jako tzw. Kwartet Europejski. Nagrał z nimi następujące płyty:

• Belonging – 1974
• My Song – 1977
• Personal Mountains – 1979 – wydany w 1989 roku, album koncertowy
• Nude Ants – 1979 – album koncertowy
• Sleeper – Tokyo, April 16, 1979 – 1979 – wydany w 2012 roku, album koncertowy

Nagrywał także z Kennym Wheelerem (Deer Wan), Ralphem Townerem (Solstice, Sounds and Shadows), Egberto Gismontim (Sol Do Meio Dia, Magico), Davidem Darlingiem (Cycles) .

Od lat ’80 XX w. można zauważyć w twórczości Garbarka coraz wyraźniejsze wpływy muzyki etnicznej z różnych stron świata:

• skandynawskiej:
  • All Those Born with Wings – 1986
  • Legend of the Seven Dreams – 1988
  • I Took Up the Runes – 1990
  • Rosensfole – 1988 – razem z Agnes Buen Garnås
  • Twelve Moons – 1992 – nagrana m.in. z Mari Boine, Marilyn Mazur, Eberhardem Weberem
  • Ragas and Sagas – 1990
• pakistańskiej:
  • jak wspomniana wcześniej płyta Ragas and Sagas – wspólnie z muzykami pakistańskimi
• czy indyjskiej:
  • Vision – 1983 – z Lakshminarayana Shankarem
  • Song for Everyone – 1984 – z Lakshminarayana Shankarem, Trilokem Gurtu, Zakirem Hussainem, a także
• arabskiej:
  • Madar – 1992 – z Anouarem Brahemem.

Z sukcesem spotkała się jego współpraca z brytyjskim męskim kwartetem wokalnym The Hilliard Ensemble. Wspólnie nagrali trzy płyty: Officium – 1993, Mnemosyne – 1998, oraz Officium Novum - 2010, na których zawarte zostały niepowtarzalne opracowania kilkusetletnich pieśni liturgicznych. Kwartet wykonuje głównie muzykę średniowieczną, m.in. chorał gregoriański, saksofon Garbarka jest piątym głosem^[8].

Wydana w 2004 roku płyta In Praise of Dreams, to trudny do skatalogowania efekt kooperacji z perkusistą Manu Katchém oraz altowiolistką Kim Kashkashian.

Rodzina

Odnośnie jego polskiego pochodzenia narosło wiele wątpliwości. W jednym z wywiadów prasowych powiedział:
– Ilekroć pada twoje nazwisko, zaraz pojawiają się pytania, czy masz coś wspólnego z naszym krajem?
– Tak, mój ojciec jest Polakiem z pochodzenia, a wśród miast, które pojawiają się w jego opowieściach rodzinnych, znajdują się Jasło i Krosno. Wiele z nim rozmawiałem na temat Polski, jednak osobiście nie czuję w sobie nic z Polaka. Wiem natomiast, że to co gram, jest bardzo w waszym kraju cenione^[9].

Ojciec saksofonisty przebywał w czasie wojny w obozie jenieckim. Piosenkarka i kompozytorka Anja Garbarek jest córką Jana^[10].

Dyskografia

Jan Garbarek

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście						Certyfikat
		NOR [11]	GER [12]	AUT [13]	FRA [14]	SWE [15]	POL [16]
I Took Up The Runes	Data: 1990[17] Wydawca: ECM	6	–	–	–	–	—
Visible World	Data: 1996[18] Wydawca: ECM	20	37	–	–	44	—	NOR: złota płyta[19]
Rites	Data: 1998[20] Wydawca: ECM	7	39	–	64	–	—
In Praise Of Dreams	Data: 21 września 2004[21] Wydawca: ECM	13	24	63	101	–	36
"—" album nie był notowany.

Jan Garbarek Group

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście				Certyfikat
		USA Jazz [22]	NOR [11]	GER [12]	FRA [14]
Twelve Moons	Data: kwiecień 1993[23] Wydawca: ECM	–	5	–	–
Dresden - Jan Garbarek Group In Concert	Data: 4 września 2009[24] Wydawca: ECM	22	3	22	112	POL: złota płyta[25]
"—" album nie był notowany.

Współpraca

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście							Certyfikat
		USA Jazz [22]	NOR [11]	GER [12]	AUT [13]	FRA [14]	SWE [15]	POL [16]
Briskeby Blues (Jan Erik Vold with Jan Garbarek Quartet)	Data: 1969[26] Wydawca: Philips	–	9	–	–	–	–	—
Luminessence (oraz Keith Jarrett)	Data: 1975[27] Wydawca: ECM	33	–	–	–	–	–	—
Eventyr (oraz Nana Vasconcelos, John Abercrombie)	Data: 1981[28] Wydawca: ECM	–	2	–	–	–	–	—
Officium (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble)	Data: wrzesień 1994[29] Wydawca: ECM	–	9	–	–	–	24	44	NOR: złota płyta[19]
Mnemosyne (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble)	Data: 13 kwietnia 1999[30] Wydawca: ECM	–	3	–	–	–	–	—
Universal Syncopations (oraz Miroslav Vitous, John McLaughlin, Chick Corea, Jack DeJohnette)	Data: 29 września 2003[31] Wydawca: ECM	–	16	–	–	–	–	—
Officium novum (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble)	Data: 17 września 2010[32] Wydawca: ECM	–	5	39	51	170	–	31
Sleeper (oraz Keith Jarrett, Palle Danielsson, Jon Christensen)	Data: 13 lipca 2012 Wydawca: ECM	–	–	24	–	–	–	—
Magico: Carta de Amor (oraz Egberto Gismonti, Charlie Haden)	Data: 6 listopada 2012[33] Wydawca: ECM	23	–	86	–	–	–	—
"—" album nie był notowany.

Nagrody i wyróżnienia

Rok	Kategoria	Tytułem	Nagroda	Nota	Źródło
1978	Årets Spesialpris	Jan Garbarek	Spellemannprisen	Laur	[34]