Janina Karasiówna

Janina Irena Karasiówna ps. „Jadwiga”, „Berg”, „Bronka”, „Haka”, „HK”, „Henryk Kościesza”, „Ość”, „Rybczyńska” (ur. 3 maja 1903 w Niżnym Nowogrodzie, zm. 25 października 1948 w Adyarze(inne języki)) – major Armii Krajowej, współzałożycielka Służby Zwycięstwu Polski.

Janina Irena Karasiówna

„Jadwiga” „Berg” „Bronka” „Haka” „HK” „Henryk Kościesza” „Ość” „Rybczyńska”

major
Data i miejsce urodzenia	3 maja 1903 Niżny Nowogród
Data i miejsce śmierci	25 października 1948 koło Madrasu
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Jednostki	Oddziału V-K
Główne wojny i bitwy	powstanie warszawskie
Odznaczenia

Nagrobek Janiny Karaś na Cmentarzu Powązkowskim

Życiorys

Urodziła się 3 maja 1903 w Niżnym Nowogrodzie w rodzinnym majątku. Córka Klemensa (inżyniera) i matki Bronisławy Brzozowskiej. Początkowo uczęszczała do szkoły żeńskiej Polskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Moskwie. Do kraju przyjechała w 1918 i zamieszkała w Wilnie. Kontynuowała naukę w Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej, a po jego ukończeniu otrzymała świadectwo dojrzałości w czerwcu 1922^[1]. Studiowała od stycznia 1923 na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie^[2]. Później przeprowadziła się do Warszawy, gdzie kontynuowała od października 1925 studia na Wydziale Lekarskim UW, studiując jednocześnie w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej, w którym zaliczyła do 1927 następne dwa lata. Kontynuowała studia od listopada 1931 na Wydziale Pedagogicznym WWP^[1].

Była również zatrudniona, jako referentka Instytutu Oświaty Dorosłych przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Była również instruktorką PCK. Była związana od czasów studenckich z Polskim Towarzystwem Teozoficznym i czynnie działała w powstałej w Warszawie w 1924 z inicjatywy teozofów loży Międzynarodowego Mieszanego Zakonu Wolnomularskiego „Le Droit Humain”^[1]. Kiedy utworzono w 1934 polską federację rytu „Le Droit Humain” weszła do składu jego władz. Od 27 września 1939 była w konspiracji i już wówczas należała do pierwszej kilkunastoosobowej grupy współzałożycieli Służby Zwycięstwu Polski^[1].

Zorganizowała w początkowym okresie zawiązki służby kancelaryjnej i łączności, a od połowy października kierowała całością łączności konspiracyjnej w Dowództwie Głównym SZP. Występowała wówczas pod pseudonimem „Bronka”. Od stycznia 1940, po utworzeniu Związku Walki Zbrojnej przez kilka miesięcy zastępczyni mjr. Leona Chendyńskiego^[3][1]. Uczestniczyła pod ps. „Rybczyńska” jako przedstawiciel gen. Stefana Roweckiego w konferencji belgradzkiej (29 maja – 2 czerwca 1940). Objęła krótko przed wyjazdem do Belgradu funkcję szefa Oddziału V-K KG ZWZ-AK i pełniła ją aż do zakończenia powstania warszawskiego^[4]. Dział łączności konspiracyjnej, którym kierowała podlegał płk. Józefowi Kazimierzowi Plucie-Czachowskiemu^[5][1]. W latach 1941–1943 używała ps. „Jadwiga Berg”, a następnie „Haka”, „HK”, „Henryk Kościesza”. Była uczestniczką powstania warszawskiego. Mianowana majorem rozkazem L.876/BP z 23 września 1944. Przebywała w niewoli niemieckiej po kapitulacji oddziałów powstańczych, gdzie w Oflagu Molsdorf pełniła funkcję zastępczyni komendantki mjr Wandy Gertz. Pozostała po zakończeniu wojny na emigracji w Londynie^[1]. Od grudnia 1945 była członkinią Komitetu Organizacyjnego Koła AK, a kiedy w marcu 1947 został utworzony została członkinią RN Koła AK. W tym samym roku była również współzałożycielką Studium Polski Podziemnej w Londynie^[6].

Wyjechała w lipcu 1948 do Indii na zaproszenie teozofów i utonęła 25 października 1948 przy ujściu rzeki Adyar(inne języki) do Oceanu Indyjskiego koło Madrasu^[6]. Jej symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 155b-4-13)^[7].

Awanse

• major – 23 września 1944

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 28 września 1944 nr 11493^[8]
• Krzyż Walecznych