Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Katedra św. Mikołaja Biskupa w Kaliszu
katedra rzymskokatolicka w Kaliszu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Katedra św. Mikołaja Biskupa w Kaliszu – zabytkowy kościół, którego budowę w stylu gotyckim rozpoczęto przed 1257 rokiem, rozbudowano w XIV i XVII wieku. W XIX wieku nadbudowano wieżę. Od 1992 r. katedra diecezji kaliskiej.
Remove ads
Historia i architektura
Podsumowanie
Perspektywa
Kościół rozpoczęto budować przed 1257 rokiem, a jego fundatorem był książę kaliski Bolesław Pobożny wraz z żoną, księżną Jolentą[2]. Za życia Bolesława Pobożnego zbudowano częściowo prezbiterium, dwuprzęsłową zakrystię i płaską przybudówkę empory dla księcia. Prezbiterium i zakrystię dokończył pod koniec XIII wieku warsztat czeski, przypuszczalnie za życia kolejnego księcia Przemysła II[2].
W połowie XIV wieku zbudowano od zachodu gotycką wieżę, a po jej ukończeniu zbudowano trójnawowy korpus kościoła w postaci gotyckiej hali z czterema przęsłami[2]. Przypuszczalnie była to inicjatywa króla Kazimierza Wielkiego, który oddał kościół pod opiekę kanoników laterańskich (przebywali w Kaliszu do 1810 roku). W 1441 arcybiskup gnieźnieński Wincenty Kot wyniósł kościół do godności kolegiaty zakonnej[3]. W 1448 roku kanonicy laterańscy wznieśli stojący przy kościele gotycki budynek pełniący funkcję klasztoru, połączony w latach 1538-1822 z kościołem krytym przejściem[4].
W 1609 roku kościół się spalił, w związku z czym odbudowano go w latach 1612-1639 pod kierunkiem architekta Albina Fontany, który nadbudował mury i założył nowe sklepienia kolebkowe z dekoracją stiukowe w typie lubelsko-kaliskim. Ołtarz główny barokowy zbudowano w 1662. W 1706 roku spalił się dach i w wyniku pożaru zawaliła się wyniosła wieża kościelna[4]. W 1822 r. świątynia stała się na powrót kościołem diecezjalnym[4]. W latach 1869–1876 dokonano renowacji kościoła oraz zbudowano nowe zwieńczenie wieży w stylu neogotyckim wg projektu Franciszka Tournella[4]. Do wieży dostawiono także w tym okresie neogotycką kaplicę grobową[4].
_(cropped).jpg)
Około 1895 roku w dawnej zakrystii i kapitularzu urządzono kaplicę Matki Boskiej Pocieszenia, zwanej też "Pod Orłami". W 1909 roku witraże i polichromię w tej kaplicy wykonał Włodzimierz Tetmajer. Ściany zdobią piastowskie orły i postacie polskich świętych i błogosławionych. Z kolei witraże przedstawiają m.in. Matkę Bożą Częstochowską oraz Matką Bożą Ostrobramską. Obraz w kaplicy to "Alegoria Umarłej Polski" i scena z księżną Jolantą i Bolesławem Pobożnym. Wystrój kaplicy na żądanie rosyjskich zaborców został częściowo zamalowany, lecz odtworzono go w 1932 roku po odzyskaniu przez Polskę niepodległości[5].
Prezbiterium dekorowane jest malowidłami Włodzimierza Tetmajera i jest on również autorem witraży w nawie głównej[6]. Pozostała część malowideł z 1905 roku w prezbiterium to dzieło S.Rudzińskiego, S.Jasińskiego i B.Wiśniewskiego[4].
Ingres pierwszego biskupa kaliskiego Andrzeja Wołłowicza do kościoła św. Mikołaja Biskupa w Kaliszu odbył się 4 lipca 1819[7].
W 1973 roku[8] z kościoła zaginął obraz Zdjęcie z krzyża, pochodzący z pracowni Petera Paula Rubensa, zakupiony w Antwerpii w 1620 i sprowadzony do Kalisza w 1621 przez posła królewskiego Piotra Żeromskiego[5][9]. Według oficjalnej, wówczas przyjętej wersji, obraz spłonął podczas pożaru w nocy z 13 na 14 grudnia[10][11]. Według innych źródeł pożar mógł zostać wzniecony dla zatarcia śladów kradzieży[12][13].
W katedrze pochowany jest m.in. Stanisław Kobierzycki[14].
W kościele ochrzczeni zostali m.in. Adam Asnyk i Mieczysław Smorawiński, a ślub wzięła Maria Konopnicka[15].
W 1992 kościół podniesiony przez Jana Pawła II do rangi katedry diecezji kaliskiej.
W 2016 w Niedzielę Miłosierdzia Bożego do katedry sprowadzono relikwie św. Faustyny Kowalskiej[16].
Na dziedzińcu kościelnym zachował się zbudowany w 1448 roku budynek dawnego konwentu kanoników laterańskich, który do 2014 roku był siedzibą biskupa diecezjalnego[5].
Remove ads
Organy
Organy katedralne zostały złożone przez Jana Drozdowicza z Poznania z części różnego pochodzenia. Mają 22 głosy i trakturę elektro-pneumatyczną[17].
Dyspozycja instrumentu:
Remove ads
Dzwony
Na wieży wiszą trzy staliwne dzwony odlane w 1910 lub 1912 roku, w Bochum. Mają one w znacznym stopniu zatarte inskrypcje. Na wieży do czasu II wojny światowej rozbrzmiewał niemal 4-tonowy dzwon św. Mikołaja, odlany w ludwisarni Czerniewiczas pod Warszawy. Dzwon służył niespełna trzy dekady, gdy podczas działań wojennych został zdemontowany i wywieziony. W późniejszym czasie instrument, choć bezpowrotnie uszkodzony, odnalazł się na wrocławskim złomowisku. Wrócił do Kalisza i obecnie stoi między kościołem a plebanią[18][19].
Galeria
Prezbiterium i wielki ołtarz (2019)
Sklepienie z XVII wieku ze stiukami w typie lubelsko-kaliskim
Peter Paul Rubens (?), Zdjęcie z krzyża, 1615–1617 (zaginiony)
Włodzimierz Tetmajer, Alegoria umarłej Polski, 1895
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads