Kobyla Góra (województwo wielkopolskie)

Kobyla Góra (niem. Kobylagora) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Kobyla Góra, ok. 10 km na zachód od Ostrzeszowa i ok. 35 km na południowy zachód od Ostrowa Wielkopolskiego.

Kobyla Góra

wieś
Centrum wsi Kobyla Góra
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	ostrzeszowski
Gmina	Kobyla Góra
Wysokość	202 m n.p.m.
Liczba ludności (2024)	1889[1]
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-507[2]
Tablice rejestracyjne	POT
SIMC	0200035
Położenie na mapie gminy Kobyla Góra Kobyla Góra
Położenie na mapie Polski Kobyla Góra
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kobyla Góra
Położenie na mapie powiatu ostrzeszowskiego Kobyla Góra
51°22′43″N 17°50′18″E[3]

Miejscowość jest siedzibą gminy Kobyla Góra.

Kobyla Góra uzyskała lokację miejską przed 1428 rokiem, zdegradowana przed 1900 rokiem^[4].

Jest to wieś o charakterze miejskim. Znajduje się tu ośrodek wypoczynkowy, kemping, niewielki zbiornik wodny, zajazd. Punkt wypadowy na Wzgórza Ostrzeszowskie. Położona na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska.

Miastem partnerskim Kobylej Góry jest niemieckie Kirchenlamitz.

Nazwa

W 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis miejscowość wymieniona jest jako Cobilagora i Kobylagora^[5]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Kobelgura^[6].

Części wsi

Integralne części wsi Kobyla Góra^[7][8]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0200041	Lipnik	część wsi
0200058	Onufry	część wsi
0200064	Pustki	część wsi
0200070	Sójka	część wsi
0200087	Trzy Kamienie	część wsi
0200093	Wesoła	część wsi

Historia

• Kobyla Góra była pierwszy raz wzmiankowana w 1387 roku, w dokumentach z czasów króla Władysława Jagiełły.
• Prawa miejskie osada posiadała od XV do XIX wieku, czego dowodem jest zachowana do dziś zabudowa rynku o miejskim charakterze.
• Oprócz produkcji rolniczej działalność gospodarcza opierała się na siedmiu młynach, usytuowanych na rzece Meresznicy.
• Z początkiem XVI wieku, Kobyla Góra otrzymała przywilej organizowania jarmarków, od króla Zygmunta Starego, oraz w końcu XVI wieku od króla Zygmunta III Wazy.
• W końcu stycznia 1793 roku, w wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej, Kobyla Góra znalazła się w granicach państwa pruskiego, gdzie utraciła status miasta. Stan ten utrzymał się aż do 1918 roku, z wyjątkiem okresu Księstwa Warszawskiego (od 1807 do 1815 roku).
• W okresie zaborów dla Kobylej Góry bardzo ważny był handel. Mimo że w 1793 roku mieszkańcy zrzekli się praw miejskich, to nadal mogli korzystać z możliwości organizacji targów.
• Ważnym wydarzeniem, które ułatwiło kontakty handlowe, było otwarcie w 1860 roku szosy z Ostrzeszowa, przez Kobylą Górę do Sycowa i dalej do Wrocławia.
• Po powstaniu listopadowym władze pruskie ustanowiły w Kobylej Górze Komisariat Obwodowy, celem osłabienia pozycji szlachty polskiej. Stan ten utrzymał się aż do końca panowania zaborcy.
• W 1848 roku, podczas Wiosny Ludów, w Kobylej Górze miał miejsce bunt chłopów.
• Do II poł. XIX w. Kobyla Góra była miejscowością o licznej społeczności żydowskiej. Jeszcze w latach 70. XIX w. Żydzi stanowili 45% z 359 mieszkańców.
• Intensywna emigracja Żydów z Wielkopolski w II poł. XIX w. zmieniła krajobraz etniczny Kobylej Góry. W 1905 liczyła ona 455 mieszkańców, z czego 62% stanowili Polacy, 21% Niemcy i 17% Żydzi. Katolicy stanowili 56% ludności, protestanci 27%.
• W 1908, w ramach prowadzonej w prowincji poznańskiej polityki germanizacyjnej, administracja pruska zmieniła oficjalną nazwę miejscowości z Kobylagora na Heideberg. Nazwa ta utrzymała się do przejęcia władzy przez Polaków w 1919.
• Po 1918 roku, powiat ostrzeszowski został objęty powstaniem wielkopolskim; nie ominęło ono również Kobylej Góry. Sformowane wówczas przez Polaków straże ludowe prowadziły zaciekłe walki z niemieckim Grenzschutzem. W decydujący sposób na przebieg kampanii wpłynęła bitwa pod Ligotą 15 stycznia 1919 roku, wygrana przez powstańców.
• W 1920, na mocy traktatu wersalskiego, miejscowość wraz z większością historycznej Wielkopolski została włączona w skład Rzeczypospolitej Polskiej. Nastąpił odpływ dużej części ludności niemieckiej oraz żydowskiej do Niemiec.
• W 1939 roku miało dojść do połączenia wsi Kobyla Góra i Góry, co było spowodowane małą ilością mieszkańców obu wsi sołeckich (do Kobylej Góry należało wówczas 48 domów). Do połączenia nie doszło z powodu sprzeciwu wojewody poznańskiego. W 1942 roku okupanci niemieccy wprowadzili dla miejscowości kolejno nazwy hitlerowskie Haideberg i Heideberg. Podczas okupacji Niemcy połączyli wioski.

Zabytki

Cmentarz żydowski

• Kościół parafialny pw. św. Jadwigi wybudowany w latach 1807-1808, klasycystyczny.
• Kościół ewangelicko-augsburski zbudowany w 1894.
• Kamienice z ornamentyką klasycystyczną.
• Cmentarz Żydowski i „Pomnik na Cmentarzu”.

Osoby związane z Kobylą Górą

• Edward Nawrot – ur. 7 października 1947,
  zm. 19 września 2005; proboszcz parafii pw. św. Michała Archanioła i Wniebowzięcia NMP w Kiekrzu.
• Robert Korzeniowski – ur. 30 lipca 1968, polski lekkoatleta, chodziarz, wielokrotny mistrz olimpijski i świata. Przed ważnymi zawodami odpoczywał i trenował w Kobylej Górze. Honorowy obywatel Kobylej Góry.

Zalew

Przez miejscowość przepływa rzeka Meresznica, na której w 1978 roku rozpoczęto budowę zapory, która zakończyła się w 1983 roku. Powstały zbiornik - Blewązka, o podłużnym, trójkątnym kształcie, ma powierzchnię 17 hektarów, długość około 900 metrów, a szerokość w najszerszym miejscu - 520 metrów. Jest to popularne miejsce wypoczynku i ośrodek sportów wodnych. W okolicy, oraz nad samym zalewem znajdują się liczne pensjonaty i gospodarstwa agroturystyczne^[9].

Zobacz też

• Kobyla Góra (strona ujednoznaczniająca)