Kolej Metropolitalna w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii

Kolej Metropolitalna w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – koncept systemu kolei aglomeracyjnej wstępnie zaprojektowany w 2018 r., w różnych wariantach, dla zaspokojenia potrzeb komunikacyjnych konurbacji górnośląskiej. Projekt jest jednym z głównych działań realizowanych w ramach Metropolii GZM.

Szybkie fakty Państwo, Lokalizacja ...

Remove ads

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

W 2018 r., w ramach współpracy z Metropolią GZM, Katedra Systemów Transportowych i Inżynierii Ruchu Politechniki Śląskiej wydała dokument "Koncepcja Kolei Metropolitalnej dla Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii z wykorzystaniem metod inżynierii systemów"^[1]. Jest to koncepcja kolei metropolitalnej, uwzględniająca szereg analiz społeczno-gospodarczych, potrzebnych przy wstępnej fazie projektowania.^[2]

Pełną koncepcję w siedmiu tomach, wraz z syntezą, załącznikami oraz opracowaniem map opublikowano w BIP-ie pod koniec roku 2019^[3]. W czerwcu 2020, wyłoniono zwycięską firmę w przetargu na przygotowanie Wstępnego Studium Wykonalności Kolei Metropolitalnej. Przetarg wygrała firma Databout sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, a na wykonanie zadania otrzymała 48 miesięcy^[4]. Wykonawca "studium", jak i Metropolia, zakładają, że możliwe jest uruchomienie pierwszych połączeń Kolei Metropolitalnej do 2030 r.^[5]

Projektowany system ma być rozwinięciem Szybkiej Kolei Regionalnej, funkcjonującej już między Katowicami a Tychami, oraz powrotem do kilku koncepcji znanych z przerwanej budowy Kolei Ruchu Regionalnego z lat 80. XX wieku.^[2]

U końca roku 2020 Metropolia, w ramach promocji oraz poszerzania wiedzy nt. planowanych inwestycji, udostępniła interaktywną mapę połączeń kolejowych^[6], uwzględniających te już istniejące, planowane warianty przyszłej KM, oraz odnogi projektowane jako dolotowe do planowanego Centralnego Portu Komunikacyjnego.

Kilkanaście inwestycji kolejowych zostało zgłoszonych przez Metropolię do programu Kolej+ w ramach przygotowań siatki kolejowej na uruchomienie KM. Wśród zgłoszonych zadań, znalazły się m.in.: odbudowa jednotorowej linii kolejowej nr 198 do Pyskowic Miasta, rozbudowa linii kolejowej nr 140 na odc. Katowice Ligota–Orzesze Jaśkowice o kolejny tor i nowe przystanki osobowe, czy opracowanie z przygotowaniem alternatywnego połączenia kolejowego w ciągu Tychy – Katowice Murcki – Katowice Ligota linią kolejową nr 142. Dalej znalazły się prace na liniach 189, 132, 162, 141 i 164 oraz tzw. projekty "punktowe" w których zawiera się głównie budowę nowych przystanków osobowych w sześciu miastach należących do związku metropolitalnego. W listopadzie 2020 r. ogłoszono pozytywną weryfikację wszystkich zgłoszonych do programu wniosków^[7], co daje im realną szansę na realizację, przy wykorzystaniu funduszy państwowych.

Remove ads

Założenia

Podsumowanie

Perspektywa

Nowa kolej aglomeracyjna dla Metropolii GZM została zaprojektowana w kilku wariantach:^[8]

Wariant W0 opiera się na komunikacji w dwóch podstawowych osiach:
- wschód–zachód na trasie Gliwice – Katowice – Dąbrowa Górnicza
- północ–południe na trasie Tychy – Katowice – Tarnowskie Góry
Wariant W1 opiera się na dokładnie tym samym przebiegu tras, co w wariancie W0, z dodatkowym założeniem całkowitego wydzielenia torowisk KM od tych już istniejących

Wariant W2 opiera się na komunikacji w dwóch podstawowych osiach oraz wykorzystania kilku różnych typów komunikacji naziemnej: kolei normalnotorowej, lekkiej kolei miejskiej oraz wydzielonej nitki kolei monorail
- wschód–zachód na trasie Pyskowice – Katowice – Mysłowice / Dąbrowa Górnicza
- północ–południe na trasie Tychy – Katowice – Tarnowskie Góry
- monorail w linii prostej z Katowic i Sosnowca, do Portu Lotniczego Katowice-Pyrzowice

Wariant W3 opiera się na tym samym przebiegu tras, co w wariancie W2, z wydłużeniem trasy do Pyskowic Miasta, oraz większym zróżnicowaniem typów komunikacji na różnych odcinkach

Wariant 0, jest projektem wpisującym się w założenia ustalone w „Programie działań strategicznych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii do roku 2022”. Każdy kolejny, to koncepcje bardziej rozbudowane, droższe i pracochłonne. Niektórym wariantom towarzyszą także opracowania dodatkowe, np. uzupełniającego systemu szybkiego tramwaju; łączącego (w zależności od wariantu) Katowice, Siemianowice Ślaskie, Czeladź, Będzin oraz Chorzów, Sosnowiec i Bytom^[8]^[3].

Założenia najbardziej rozbudowanych wariantów KM uwzględniają długość torowisk oscylującą w granicach ok. 400 kilometrów. Zakłada się w nich także potrzebę wybudowania ok. 130 nowych przystanków kolejowych^[5]. Szacunkowe koszta budowy KM to od ok. 8,6 mld złotych do nawet 15,6 mld złotych^[3].

Remove ads

Budowa

Podsumowanie

Perspektywa

Będzin − Katowice − Katowice Piotrowice

Założeniem projektu budowy kolei aglomeracyjnej na szlaku Będzin − Katowice − Katowice Piotrowice jest rozbudowa o drugi tor i wydłużenie linii kolejowych nr 659 oraz 656 pod ruch aglomeracyjny, w tym elektryfikacja linii kolejowej nr 659^[9]. Założeniem prac jest budowa pięciu nowych przystanków osobowych: Katowice Akademia, Katowice Kokociniec, Katowice Morawa, Katowice Uniwersytet i Sosnowiec Środula oraz przesunięcie przystanku Katowice Brynów na drugą stronę koło wiaduktu autostrady A4^[9]. Do przebudowy przewidziano również istniejące stacje kolejowe w tym przebudowę stacji kolejowej Będzin na stację techniczną^[9].

Przed rozpoczęciem prac linia kolejowa nr 659 była jednotorowa i niezelektryfikowana, biegła od stacji Będzin i kończyła bieg na stacji Sosnowiec Główny za torem manewrowym nr 3^[10] oraz była wykorzystywana do obsługi bocznic znajdujących się między tymi stacjami^[11]. Do 2023 roku linia była wykreślona z ewidencji PKP PLK^[12]. Natomiast linia kolejowa nr 656 była jednotorową zelektryfikowaną linią łącząca stację Katowice z posterunkiem odgałęźnym Brynów^[13]^[14].

9 października 2023 roku zawarto umowę z ZUE na realizację prac^[15]. Prace budowlane rozpoczęto w grudniu 2023 roku początkowo na odcinku Będzin − Katowice Szopienice Południowe, gdzie zlikwidowano ruch pasażerski na stacji kolejowej Będzin oraz przystąpiono do budowy przystanków Sosnowiec Środula i Katowice Morawa^[16]. Następnie od 2 września 2024 roku przystąpiono do przebudowy fragmentu Katowice Szopienice Południowe – Katowice Piotrowice^[17]. 3 października wyłączono z ruchu peron 1 na stacji Katowice z powodu przebudowy^[18].

Kontrowersje

Już po pierwszej publikacji wstępnych założeń nowego systemu, Metropolia GZM została skrytykowana za pomysł budowy kolei typu monorail na pyrzowickie lotnisko. Według opinii mieszkańców oraz osób różnych profesji i stanowisk spośród środowiska transportowego, takie rozwiązanie jest zupełnie nietrafione - pochłonie zbyt dużą ilość finansów, oraz wpłynie zdecydowanie niekorzystnie na walory estetyczne krajobrazu.^[19]^[20]^[21]

Remove ads