Fryderyka (Katowice)

Fryderyka (niem. Friederike Kolonie^[1]) – kolonia robotnicza w północnej części Katowic, znajdująca się na terenie dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec, wzdłuż alei W. Korfantego. Została założona w latach 50. XIX wieku dla pracowników huty żelaza „Hohenlohe”.

Ten artykuł dotyczy części Katowic. Zobacz też: Fryderyka.

Fryderyka

Część Katowic
Zabudowa kolonii Fryderyka od strony zachodniej (2021)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Dzielnica	Wełnowiec-Józefowiec
W granicach Katowic	1 kwietnia 1951
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	40-153
Tablice rejestracyjne	SK
Położenie na mapie Katowic Fryderyka
Położenie na mapie Polski Fryderyka
Położenie na mapie województwa śląskiego Fryderyka
50°17′09″N 19°01′05″E

Zobacz hasło Fryderyka w Wikisłowniku

Historia

Powstanie kolonii Fryderyka miało związek z rozwojem na terenie Wełnowca zakładów przemysłowych księcia Friedricha Augusta zu Hohenlohe-Öhringen, które znajdowały się przy drodze z Katowic do Huty Laura (późniejsza część Siemianowic Śląskich)^[2], zwłaszcza powstałej w 1803 roku huty żelaza „Hohenlohe”^[1]. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na siłę roboczą podjęto decyzję o budowie domów robotniczych na obszarze Józefowca lub w bezpośrednim sąsiedztwie hut. Ostatecznie kolonię wybudowano w latach 50. XIX wieku^[3] pomiędzy hałdą huty „Hohenlohe” a drogą do Huty Laura (obecnie aleja W. Korfantego). Powstało wówczas dziesięć dwukondygnacyjnych domów wielorodzinnych. Obiekty te nie miały wówczas dostępu do wodociągu i kanalizacji^[2]. W 1885 roku kolonię Fryderyka zamieszkiwało 1 361 osób. Wówczas znajdowała się ona na terenie obszaru dworskiego Bytków i przynależała do niej poczta w Wełnowcu^[4].

W 1924 roku kolonię włączono do gminy Wełnowiec, a w 1951 roku wraz z całą gminą do Katowic^[2]. W latach 90. XX wieku kilka domów dawnej kolonii (numery 169-179) zostało wyburzonych^[5]. Do 2025 roku przetrwały cztery budynki wielorodzinne dwukondygnacyjne oraz jeden trójkondygnacyjny, a w lutym tego samego roku rozpoczęto ich rozbiórkę z zamiarem wybudowania w tym miejscu nowych obiektów mieszkalnych^[6].

Opis

Kolonia znajduje się przy alei W. Korfantego 147, 149, 151-153, 157-159, 161-163, 165-167, 181-183, 186-187 i 189 (stan na 2012 rok). Są to obiekty o wartości historycznej^[7], wpisane do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice, a także są chronione przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, na mocy którego ustanowiono wokół nich strefę ochrony konserwatorskiej^[8].

W rejonie spisowym nr 260010, obejmujący obszar na wschód od alei W. Korfantego i na północ od ulicy Konduktorskiej, według spisu powszechnego z 2011 roku zamieszkiwały 254 osoby, w tym 119 mężczyzn i 135 kobiet^[9]. Wierni rzymskokatoliccy zamieszkujących kolonię przynależą do parafii Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Katowicach-Wełnowcu^[10].

Kolonię obsługują autobusy i tramwaje na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Z przystanku Wełnowiec Gnieźnieńska według stanu z marca 2021 roku kursują dwie linie tramwajowe i dziewięć linii autobusowych^[11]. Kod pocztowy budynków kolonii to 40-153^[12].