Konstrukcja (językoznawstwo)

Konstrukcja – w ujęciu ogólnym: struktura wszelkich jednostek językowych (wyrazów, grup wyrazowych, zdań, tekstów)^[1]. Według innej definicji konstrukcja to wewnętrzna organizacja jednostki gramatycznej, będąca wynikiem zestawienia syntagmatycznego, tj. zestawieniem jednostek zgodnych gramatycznie. Konstrukcję mogą tworzyć np.: podmiot + orzeczenie + dopełnienie; przydawka + rzeczownik. Konstrukcja ma charakter homonimiczny, jeśli można ją interpretować na więcej niż jeden sposób. Na przykład konstrukcję dobrzy uczniowie i nauczyciele można zrozumieć jako dobrzy uczniowie + dobrzy nauczyciele bądź jako dobrzy uczniowie + nauczyciele^[2].

W rozumieniu gramatyki tradycyjnej: budowa jakiegoś wyrażenia językowego, najczęściej wyrazu lub części zdania. W terminologii amerykańskiej szkoły strukturalistycznej: każde znaczące połączenie jednostek językowych w pewną całość. W tym sensie konstrukcję tworzy wyraz jako grupa morfemów, fraza jako grupa wyrazów, zdanie jako grupa fraz lub grupa zdań składowych. W teorii gramatyki generatywnej: relacja między składnikami, które tworzą odrębne gałęzie w drzewie derywacyjnym, ale bezpośrednio dzielą węzeł dominujący^[1].