Królowie Sparty

Królowie Sparty – władcy Sparty, polis położonej w Lakonii, na południu Peloponezu.

Królowie

Pierwszym królem był Aristodeomos, według tradycji potomek Heraklesa, który w losowaniu pomiędzy doryckimi wodzami ok. 1120 p.n.e. otrzymał Lakonię. Jego synowie bliźniacy mieli odziedziczyć władzę po ojcu, dając początek dwóm dynastiom królów Sparty – Agiadom i Eurypontydom – sprawującym władzę jednocześnie.

Agiadzi (Eurystenidzi)

Król	Okres panowania	Król	Okres panowania	Król	Okres panowania
Agis I	IX w. p.n.e.	Anaksandros	690 - 650 p.n.e.	Kleombrotos I	380 - 371 p.n.e.
Echestratos	IX w. p.n.e.	Eurykratidas	650 - 600 p.n.e.	Agesipolis II	371 - 370 p.n.e.
Labatos	IX w. p.n.e.	Leon	600 - 560 p.n.e.	Kleomenes II	370 - 309 p.n.e.
Doryssos	988 - 959 p.n.e.	Anaksandridas II	560 - 520 p.n.e.	Areus I	309 - 265 p.n.e.
Agesilaos I	959 - 885 p.n.e.	Kleomenes I	520 - 490 p.n.e.	Akrotatos	265 - 262 p.n.e.
Archelaos	885 - 825 p.n.e.	Leonidas I	490 - 480 p.n.e.	Areus II	262 - 254 p.n.e.
Telektos	825 - 785 p.n.e.	Plejstarchos	480 - 459 p.n.e.	Leonidas II	254 - 235 p.n.e.
Alkamenes	785 - 739 p.n.e.	Plejstonaks	459 - 409 p.n.e.	Kleombrotos II	244 - 243 p.n.e.
Polydoros	739 - 714 p.n.e.	Pauzaniasz	409 - 395 p.n.e.	Kleomenes III	235 - 222 p.n.e.
Eurykrates	714 - 690 p.n.e.	Agesipolis I	395 - 380 p.n.e.	Agesipolis III	219 - 215 p.n.e.

Eurypontydzi (Proklidzi)

• Prokles (XI wiek p.n.e.) – według tradycji brat bliźniak Eurystenesa, syn Aristodemosa
• Soos (XI w. p.n.e.) – jego królewskość jest podawana w wątpliwość
• Eurypon
• Prytanis (ok. 1000 p.n.e.)
• Eunomos
• Poliktydes – kolejność panowania dwóch królów z dynastii Eurypontydów nie jest jednoznacznie ustalona. Czasami podaje się kolejność: Poliktydes, Eunomos.
• Charilaos (IX wiek p.n.e.)
• Nikander
• Teopomp (ok. 757 p.n.e.)
• Anaksandridas I
• Archidamos I – kolejność, a nawet imiona królów z dynastii Eurypontydów nie są w tej części niepodważalnie ustalone. W celu dopasowania chronologii wcześniejszych królów, o których praktycznie nic nie wiadomo, do późniejszych, których daty panowania są dokładnie określone, część imion została prawdopodobnie zmyślona w starożytności i w różnych spisach jest inna. Pojawiają się jeszcze: Zeuksidamas, Anaksidamus, a nieraz nie jest uwzględniany Leotychidas I.
• Anaksilas
• Leotychidas I
• Hyppokratydas
• Agasikles
• Ariston
• Demaratos (515–491 p.n.e.)
• Leotychidas II (491–469 p.n.e.)
• Archidamos II (469–427 p.n.e.)
• Agis II (427–398 p.n.e.)
• Agesilaos II (398–360 p.n.e.)
• Archidamos III (360–338 p.n.e.)
• Agis III (338–331 p.n.e.)
• Eudamidas I (331–305 p.n.e.)
• Archidamos IV (305–275 p.n.e.)
• Eudamidas II (275–244 p.n.e.)
• Agis IV (244–241 p.n.e.)
• Eudamidas III (241–228 p.n.e.)
• Archidamos V (228–227 p.n.e.)
• Euklejdas (227–221 p.n.e.)

Republika

Agiadowie (Eurystenidzi)

• Agesipolis III (219–215 p.n.e.) – ostatni król z dynastii Agidów

Eurypontydzi (Proklidzi)

• Likurg (219–211 p.n.e.)
• Pelops (210–206 p.n.e.) – do swej śmierci w bitwie pod Mantineją; w praktyce Spartą rządził Machanidas, potem Nabis

Tyran

• Nabis (206–192 p.n.e.) – tyran Sparty, po jego zamordowaniu Sparta stała się częścią Związku Achajskiego

Zobacz też

• diarchia