Mania wielkości (film)

Mania wielkości (fr. La folie des grandeurs) – francusko-hiszpańsko-włosko-erefenowska komedia kostiumowa z 1971 roku w reżyserii Gérarda Oury, na podst. dramatu Victora Hugo z 1838 o tytule Ruy Blas, opowiadającym o miłości zwykłego poddanego do pięknej królowej^[3].

Mania wielkości

La folie des grandeurs

Gatunek	komedia kostiumowa
Data premiery	8 grudnia 1971 czerwiec 1974[1] (Polska)
Kraj produkcji	Francja Hiszpania Włochy RFN
Język	francuski, niemiecki
Czas trwania	105 min
Reżyseria	Gérard Oury
Scenariusz	Gérard Oury, Danièle Thompson, Marcel Jullian
Główne role	Louis de Funès Yves Montand Karin Schubert Alice Sapritch Alberto de Mendoza
Muzyka	Michel Polnareff
Zdjęcia	Henri Decaë
Scenografia	Georges Wakhévitch
Kostiumy	Sastrería Cornejo
Montaż	Albert Jurgenson
Produkcja	Alain Poiré
Wytwórnia	Gaumont Coral Films Mars Films Paramount-Orion Filmproduktion
Dystrybucja	Gaumont Paramount Films de España Cinema International Corporation
Budżet	20 000 000 FRF[2]

Czapka Don Salluste’a

Pierwotny tytuł filmu brzmiał Les Sombres Heros, a scenariusz przewidziany był dla Louisa de Funèsa i Bourvila. Jednakże po śmierci tego ostatniego we wrześniu 1970, reżyser zmienił tytuł i fabułę, a rolę Blaza powierzył Yves'owi Montand^[4].

Większość scen filmu kręcona była w Hiszpanii, ekipa filmowa wykorzystała krajobrazy i zabytki Grenady (Alhambra)^[5], Almerii^[6], Barcelony, Toledo^[7], Segowii, Madrytu i Sewilli. Pozostałe w studiu w Saint-Maurice we Francji.

Fabuła

Akcja filmu rozgrywa w XVII-wiecznej Andaluzji. Poborca podatkowy króla Hiszpanii jest wyjątkową kanalią. Urzędników skarbowych nikt z reguły nie darzy miłością, ale krwiopijca don Salluste (Louis de Funès), daje szczególnie dużo powodów do nienawiści. Pędzi on w swej karocy przez pełne kurzu drogi w towarzystwie ubranych na czarno jeźdźców. Jego pojawienie się budzi przerażenie wśród mijanych chłopów, gdyż Salluste okrutnie ich gnębi i pozbawia ostatniego grosza.

W ślad za nim podąża jego pomocnik, Blaze (Yves Montand), człowiek o dobrym sercu, będący całkowitym przeciwieństwem bezwzględnego poborcy, który kocha nie tylko uciemiężonych podatników ale i młodą królową. Królowa, nie znająca hiszpańskiego, jasnowłosa Niemka z Bawarii, czuje się na hiszpańskim dworze osamotniona. Król często wyjeżdża zostawiając ją na pastwę surowej ochmistrzyni.

Tymczasem na dworze wybucha skandal. Jedna z dam dworu oskarża don Salluste’a o uwiedzenie jej, czego dowodem ma być demonstrowane publicznie niemowlę. Nie wydaje się, by poborca miał jakieś szanse być faktycznym ojcem bobasa, niemniej zostaje uznany winnym i srodze ukarany. Jego majątek zostaje skonfiskowany, ordery i przywileje odebrane, a Salluste wypędzony z dworu. Żeby tego było mało, zmuszony jest dodatkowo złożyć śluby czystości i ubóstwa.

Poborca przysięga zemstę. Odnajduje swego krewniaka Cesara, niebieskiego ptaka i drobnego łotrzyka i proponuje mu układ. Salluste pomoże mu odzyskać utracone szlachectwo, w zamian za co młodzian uwiedzie królową. Poborca powiadomi króla, że jest on rogaczem, król wygna niewierną małżonkę i przywróci swego dobroczyńcę, don Salluste’a do łask. Bratanek, czego łatwo się spodziewać, odmawia wujowi. Za karę zostaje więc sprzedany w niewolę afrykańskim Berberom.

Salluste nie rezygnuje ze spisku. Miejsce Cesara ma w nim zająć służący Blaze. Przedstawia go na dworze jako Cesara, który dopiero co wrócił z Ameryki. Cesar-służący zyskuje zaufanie królewskiej pary, odkrywając przez przypadek antypaństwowy spisek. W nagrodę dostaje Order Złotego Runa i zostaje mianowany ministrem finansów. Ma zatem możliwość zbliżenia się do swej ukochanej królowej.

Don Salluste obserwuje wszystko z daleka. Jego plan zostaje jednak poważnie zagrożony, gdyż przeciw nowemu ministrowi szykowany jest zamach. Salluste musi działać. Aby nic nie spaliło na panewce, za pomocą gadającej papugi chce umówić Cesara z królową w jednej z miejskich gospód i anonimowo powiadomić o tym króla. Ptak jednak myli okna, wlatuje tam gdzie nie powinien i wywołuje nowe kłopoty. W dodatku niespodziewanie z Afryki powraca prawdziwy Cesar.

Obsada

• Louis de Funès – Don Salluste de Bazan, markiz Montalegre i baron del Pisco
• Yves Montand – Blaze
• Karin Schubert – królowa Hiszpanii
• Alberto de Mendoza – król Hiszpanii
• Bernard Woringer – król Hiszpanii (głos)
• Alice Sapritch – ochmistrzyni Dona Juana
• Jaime de Mora y Aragón – grand Hiszpanii markiz de Priego
• Jean-Henri Chambois – grand Hiszpanii markiz de Priego (głos)
• Eduardo Fajardo – grand Hiszpanii Cortega
• Antonio Pica – grand Hiszpanii książę Los Montès
• Jean Martinelli – grand Hiszpanii książę Los Montès (głos)
• Joaquín Solís – grand Hiszpanii książę Sandoval
• Venantino Venantini – grand Hiszpanii markiz Del Basto
• Jean-Pierre Duclos – grand Hiszpanii markiz Del Basto (głos)
• Gabriele Tinti – Don Cesar
• Dominique Paturel – Don Cesar (głos)
• Paul Préboist – Niemowa
• Salvatore Borgese – Jednooki
• Roger Carel –
  • Jednooki (głos),
  • berberyjski szejk (głos)
  • wielbłąd (głos)
• Lita Recio – gadająca papuga don Salluste’a (głos)
• Léopoldo Triestre – Guiseppe
• Gérard Hernandez – Guiseppe (głos)
• Robert Le Béal – szambelan
• Astrid Frank – dama dworu oskarżająca don Salluste’a o ciążę
• Clément Michu – lokaj-jąkała
• Xan das Bolas – berberyjski szejk
• Ricardo Palacios – kucharz na przyjęciu urodzinowym Blaze
• Pierre Colle – kucharz na przyjęciu urodzinowym Blaze (głos)
• La Polaca – tancerka na przyjęciu urodzinowym Blaze
• Ángel Álvarez – notabl wioski
• Georges Chamarat – notabl wioski (głos)
• Jesús Tordesillas – baron rozmawiający o podatkach
• Paul Villé – baron rozmawiający o podatkach (głos)