Medal Komisji Edukacji Narodowej

Medal Komisji Edukacji Narodowej (w skrócie: Medal KEN) – polskie odznaczenie resortowe nadawane za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania przez Ministra Edukacji Narodowej.

Medal Komisji Edukacji Narodowej

Awers medalu przed 1991
Awers medalu po 1991
Rewers medalu przed 1991
Rewers medalu od 1991 (aktualny)
Baretka
Ustanowiono	27 kwietnia 1956
Dewiza	MEDAL KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ
Wielkość	∅ 36 mm
Kruszec	jasnobrązowy metal

Medalowi patronuje Komisja Edukacji Narodowej – pierwszy w Polsce i Europie centralny organ władzy oświatowej, powołany przez Sejm 14 października 1773 na wniosek króla Stanisława Poniatowskiego.

Historia

Medal Komisji Edukacji Narodowej ustanowiony został ustawą z dnia 27 kwietnia 1956 r. o prawach i obowiązkach nauczycieli^[1], która przewidywała, że medal ten nadawany będzie „osobom zasłużonym dla oświaty i wychowania, w szczególności za działalność w zakresie piśmiennictwa, nauk pedagogicznych, programów, podręczników i pomocy naukowych” (art. 31 ust. 2). Medal został utrzymany w aktualnie obowiązującej ustawie z 26 stycznia 1982 – Karta Nauczyciela, która określiła, że Medal Komisji Edukacji Narodowej nadawany będzie nauczycielom i innym osobom za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania^[2].

Zasady nadawania Medalu zmieniały się w szczegółach na przestrzeni lat, aczkolwiek były zbliżone, określano je zarządzeniami z 1967^[3], 1982^[4], 1991^[5]. Obecnie określa je rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 września 2000^[6].

Zgodnie z nim, Medal jest nadawany za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania, w szczególności w zakresie działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, twórczości dla dzieci i młodzieży oraz kształcenia i doskonalenia nauczycieli:

• autorom wybitnych prac pedagogicznych, wyróżniających się nowatorskich podręczników i pomocy naukowych,
• nauczycielom legitymującym się co najmniej siedmioletnią wyróżniającą się działalnością dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, inicjującym i podejmującym nowatorskie formy i metody pracy edukacyjnej,
• autorom utworów literackich, popularnonaukowych, dzieł scenicznych, muzycznych, plastycznych, filmowych, widowisk telewizyjnych i audycji radiowych, które wywierają szczególnie wartościowy wpływ wychowawczy i edukacyjny na dzieci i młodzież,
• nauczycielom akademickim legitymującym się wybitnym dorobkiem w zakresie oświaty i wychowania,
• działaczom społecznym i związkowym, fundatorom oraz innym osobom, których działalność wydatnie przyczynia się do rozwoju oświaty i wychowania,
• wyróżniającym się pracownikom nadzoru i doradztwa pedagogicznego oraz doskonalenia zawodowego nauczycieli,
• obywatelom polskim mieszkającym za granicą, cudzoziemcom i innym osobom, którzy swoją działalnością przyczyniają się do promowania Polski za granicą i rozwoju współpracy międzynarodowej w zakresie oświaty i wychowania,
• innym osobom legitymującym się wybitnym, uznanym dorobkiem w zakresie oświaty i wychowania.

Medal Komisji Edukacji Narodowej nadaje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, którego nazwa zmieniała się w czasie, obecnie jest to minister edukacji narodowej. Minister nadaje Medal z własnej inicjatywy albo na wniosek innych organów. Wraz z Medalem wręczana jest jego legitymacja. Do 2000 roku minister mógł osobę wyróżnioną pozbawić Medalu w razie stwierdzenia, że nadanie Medalu nastąpiło na podstawie sfałszowanych dokumentów lub gdy osoba ta stała się niegodna Medalu.

Od 16 kwietnia 2010 może być nadawany pośmiertnie^[7].

Opis odznaki

Medal ma kształt koła o średnicy 36 mm i wykonany jest z metalu koloru jasnobrązowego. Na awersie Medalu widnieje wizerunek otwartej książki przełożonej gałązką drzewa laurowego oraz napis w otoku MEDAL KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ. Na rewersie Medalu jest umieszczony napis RZECZPOSPOLITA / POLSKA, a w dolnej i górnej części wizerunek gałązek drzewa laurowego. Do 1991 na rewersie znajdował się napis: POLSKA / RZECZPOSPOLITA / LUDOWA.

Medal jest zawieszony na czerwonej wstążce o szerokości 35 mm z trzema pionowymi białymi paskami – dwoma o szerokości 5 mm umieszczonymi po zewnętrznych stronach wstążki oraz środkowym o szerokości 2 mm.

Medal nosi się na lewej stronie piersi, w kolejności bezpośrednio po orderach i innych odznaczeniach państwowych.

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Przypisy

1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. o prawach i obowiązkach nauczycieli (Dz.U. z 1956 r. nr 12, poz. 63)
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1982 r. nr 3, poz. 19. Art. 51)
3. Zarządzenie nr 63 Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 września 1967 r. w sprawie określenia zasad nadawania „Medalu Komisji Edukacji Narodowej”, jego wzoru oraz trybu jego wręczania i noszenia (M.P. z 1967 r. nr 54, poz. 266)
4. Zarządzenie nr 29 Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1982 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu nadawania „Medalu Komisji Edukacji Narodowej” (M.P. z 1982 r. nr 32, poz. 278)
5. Zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 maja 1991 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu nadawania „Medalu Komisji Edukacji Narodowej” oraz ustalenia jego wzoru i sposobu noszenia (M.P. z 1991 r. nr 18, poz. 121)
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 20 września 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad nadawania "Medalu Komisji Edukacji Narodowej", trybu przedstawiania wniosków, wzoru medalu, trybu jego wręczania i sposobu noszenia (Dz.U. z 2000 r. nr 99, poz. 1073)
7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad nadawania „Medalu Komisji Edukacji Narodowej”, trybu przedstawiania wniosków, wzoru medalu, trybu jego wręczania i sposobu noszenia (Dz.U. z 2010 r. nr 63, poz. 392)