Metro w Ałmaty

Metro w Ałmaty – system metra w Ałmaty, będący jedynym systemem kolei podziemnej w Kazachstanie. Został on uruchomiony w 2011 i składa się z jednej linii o długości 10,3 km, na której zlokalizowanych jest 9 stacji pasażerskich. Ponadto w systemie pracuje jedna stacja techniczna.

Metro w Ałmaty

metro
Państwo	Kazachstan
Lokalizacja	Ałmaty
Operator	„Metropoliten” КМК[1]
Liczba linii	1
Lata funkcjonowania	od 2011
Dzienna liczba pasażerów	80 tys. (2022)
Roczna liczba pasażerów	16,3 mln. (2019)[2]
Infrastruktura
Schemat (2019)
Długość sieci	10,3 km
Rozstaw szyn	1520 mm[3]
Liczba stacji	9 pasażerskich 1 techniczna
Tabor
Liczba pojazdów	7 pociągów 4-wagonowych
Strona internetowa

Historia

W 1978 został opracowany plan rozwoju miasta Ałma-Ata, który obejmował budowę metra. W czerwcu 1981 plan ten został zatwierdzony przez władze Kazachskiej SRR^[3] i w 1984 rozpoczęto prace przygotowawcze^[4]. W 1988 instytuty Mietrogiprotrans z Moskwy i Lenmietrogiprotrans z Leningradu opracowały projekt zakładający budowę jednej linii o długości 7,5 km z 8 stacjami^[3]. 7 września 1988 powstał pierwszy wykop^[4], jednak rozpad ZSRR w 1991^[3] i uzyskanie niepodległości przez Kazachstan^[4] były powodem wstrzymania finansowania inwestycji przez Moskwę. Nowe państwo było pogrążone w kryzysie ekonomicznym, dlatego budowa kolei podziemnej nie została uznana za sprawę priorytetową i wstrzymano ją^[3].

W latach 90. XX w. poszukiwano wykonawców linii. Wybierane podmioty wymagały za każdym razem gwarancji rządu na udzielenie kredytu na budowę od władz centralnych, co w połączeniu z dalekowschodnim kryzysem finansowym w 1998 odczuwanym także przez kraje byłego ZSRR, nie skutkowało wznowieniem robót. Po 2000 nastąpiła poprawa sytuacji ekonomicznej Kazachstanu, dzięki której w lutym 2003 prezydent państwa Nursułtan Nazarbajew zatwierdził plan budowy ałmackiego metra zakładający oddanie pierwszego odcinka w 2008^[3].

W 2005 wznowiono prace nad pierwszą linią metra w Ałmaty. Jej tunele wykonało tureckie konsorcjum Eko-Uzman z wykorzystaniem tarcz TBM produkcji Herrenknecht z Niemiec. Drążono 200–300 m tunelu miesięcznie, w związku z czym pierwotny termin został przesunięty najpierw na 2009, a następnie na 2011^[3], czyli 20. rocznicę uzyskania niepodległości^[4]. Ostatecznie pierwszy odcinek pierwszej linii o długości całkowitej 8,56 km i eksploatacyjnej 7,61 km, ale z 7 stacjami, został oddany do użytku 1 grudnia 2011^[4]. Wraz z nim uruchomiona została stacja techniczna dzieląca nazwę ze stacją końcową Rajymbek batyr. Uroczystego uruchomienia dokonał prezydent Nazarbajew^[3].

W 2011 rozpoczęto rozbudowę pierwszego odcinka. Najpierw wystartowała budowa w priorytetowym kierunku zachodnim obejmująca 2,8-kilometrowy odcinek z 2 stacjami^[4], a niewiele potem w kierunku północnym rozpoczęto budowę odcinka o długości 8,62 km z 5 stacjami^[3], który ma dotrzeć do stacji kolejowej Ałmaty-1^[5].

18 kwietnia 2015 uruchomione zostało przedłużenie w kierunku zachodnim. W uroczystości ponownie brał udział prezydent kraju^[5]. W tym samym roku zawieszono w mieście komunikację tramwajową, którą miał zastąpić system metra. Mimo tego planu metro odgrywa niewielką rolę w obsłudze komunikacyjnej miasta ze względu na niewielki zasięg, brak pełnej integracji z innymi środkami transportu, małą częstotliwość (12 minut) i długi czas podróży (25 minut dla całej trasy). Rocznie korzysta z niego około 7 mln podróżnych^[6].

Chronologia

Data	Linia	Odcinek	Długość	Liczba stacji
1 grudnia 2011	1	Rajymbek batyr – Ałatau	7,56 km	7	[4]
18 kwietnia 2015		Ałatau – Mäskeu	2,74 km	2	[7]

Plany

Do 2017 planowane jest wykonanie 3,1-kilometrowego przedłużenia linii od stacji Mäskeu do stacji Saryarka i Dostyk, a rok później ukończony ma zostać odcinek o długości 2,6 km łączący stację Dostyk i Kałkaman^[5]. Docelowo system metra w Ałmaty ma składać się z trzech linii, jednak nie określono terminu ukończenia projektu^[6].

Linie

Linia	Trasa	Data otwarcia	Długość	Liczba stacji
1	Rajymbek batyr – Mäskeu	1 grudnia 2011	10,3 km	9	[4][5]

Tabor

W trakcie budowy zaplanowano zakup 28 wagonów zestawionych w 7 pociągów 4-wagonowych. Jako potencjalni dostawcy pod uwagę brane były rosyjskie zakłady Mietrowagonmasz i Wagonmasz, kanadyjski Bombardier i koreański Hyundai Rotem^[3]. Ostatecznie w 2008 kontrakt powierzono Hyundaiowi^[8].

Dostarczone pociągi o długości 77,8 m są jednoprzestrzenne i klimatyzowane. Każdy z nich może zabrać 160 pasażerów na miejscach siedzących oraz 780 osób stojących, co daje łączną pojemność 940 osób. Napęd stanowią silniki asynchroniczne, a prędkość maksymalna wynosi 80 km/h^[3]. Pojazdy wyposażono w system informacji pasażerskiej w języku kazachskim i rosyjskim^[6].