Micheál Martin

Jego ojciec Paddy Martin był bokserem. Micheál Martin kształcił się w Coláiste Chríost Rí. Studiował później na University College Cork, gdzie uzyskał licencjat, a następnie magisterium w zakresie historii politycznej^[1]. Po studiach pracował jako nauczyciel w rodzinnej miejscowości^[1].

Aktywność polityczną rozpoczął w trakcie studiów. Został wówczas prominentnym członkiem Ógra Fianna Fáil, organizacji młodzieżowej Fianna Fáil. W późniejszym czasie stał na czele partyjnej młodzieżówki. W 1988 dołączył do komitetu wykonawczego FF^[1]. W 1985 został wybrany do rady miejskiej w Cork jako kandydat. Zasiadał w niej do 1997, w latach 1992–1993 pełnił funkcję burmistrza^[1]^[2].

W 1987 wziął udział w wyborach parlamentarnych, jednak nie uzyskał mandatu. Do Dáil Éireann, niższej izby Oireachtas, został wybrany dwa lata później w 1989, uzyskując mandat Teachta Dála z okręgu Cork South Central. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w wyborach w 1992, 1997, 2002, 2007, 2011, 2016, 2020 i 2024^[3]^[4]. W latach 1995–1997 pełnił funkcję rzecznika Fianna Fáil ds. edukacji i Gaeltachtu w gabinecie cieni pod przewodnictwem Bertiego Aherna.

W 1997, kiedy Fianna Fáil po kilku latach przerwy powróciła do władzy, wszedł w skład rządu Bertie Aherna. Od 26 czerwca 1997 do 27 stycznia 2000 zajmował stanowisko ministra edukacji i nauki. Następnie stanął na czele Ministerstwa Zdrowia i Dzieci, którym kierował do 29 września 2004^[4]. Jako minister przeforsował wprowadzenie w Irlandii zakazu palenia w miejscu pracy. Za jego rządów przeprowadzono w kraju reformę służby zdrowia, powołującą odpowiedzialną za system publicznej opieki zdrowotnej instytucję Health Service Executive. 29 września 2004 został mianowany ministrem przedsiębiorczości, handlu i zatrudnienia w gabinecie dotychczasowego premiera^[4]. W 2006 zniósł tzw. Groceries Order z 1987, ustawę zakazującą sprzedaży artykułów spożywczych poniżej kosztów ich produkcji^[5].

7 maja 2008 objął funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Briana Cowena^[4]. Jednym z pierwszym zadań nowego ministra i rządu było przeprowadzenie w czerwcu 2008 referendum w sprawie ratyfikacji traktatu lizbońskiego. Negatywny wynik tego głosowania ściągnął na irlandzki gabinet krytykę pozostałych państw UE i spowodował poważny kryzys polityczny^[6]. 19 stycznia 2011 zrezygnował z funkcji ministra w proteście przeciwko przywództwu Briana Cowena. Wskutek kryzysu rządowego i dymisji kilkoro ministrów premier 22 stycznia 2011 zrezygnował jednakże z funkcji lidera partii, pozostając jednocześnie na czele rządu^[7]. W wyniku głosowania 26 stycznia 2011 Micheál Martin został wybrany na nowego lidera Fianna Fáil^[8]. W wyborach parlamentarnych w lutym 2011 partia poniosła porażkę. Po ustąpieniu rządu 9 marca 2011 Micheál Martin został liderem opozycji w parlamencie^[9]^[10].

W następnej kadencji parlamentu (wybranego w 2016) kierowana przez niego FF umożliwiła dwukrotnie powołanie mniejszościowych gabinetów, na czele których stali kolejno Enda Kenny i Leo Varadkar z Fine Gael. W wyborach parlamentarnych z lutego 2020 Fianna Fáil uzyskała najwięcej mandatów poselskich. Wyniki tych wyborów spowodowały trudności w stworzeniu większościowej koalicji rządowej, co doprowadziło do długotrwałych negocjacji. Koalicję ostatecznie zawarły FG, FF i Partia Zielonych. W ramach porozumienia ustalono, że na czele gabinetu stanie lider FF Micheál Martin, a pod koniec 2022 zastąpi go Leo Varadkar. Porozumienie zostało ostatecznie zatwierdzone przez trzy ugrupowania 26 czerwca 2020^[11]. Następnego dnia Dáil Éireann powołała Micheála Martina na urząd premiera; za jego kandydaturą zagłosowało 93 posłów (z partii koalicyjnych oraz część niezależnych)^[12]. Jeszcze tego samego dnia lider FF został zaprzysiężony przez prezydenta^[13], a także ogłosił skład swojego rządu (w którym Leo Varadkar objął stanowiska wicepremiera oraz ministra)^[14].

Zgodnie z umową koalicyjną Micheál Martin złożył rezygnację 17 grudnia 2022. Tego samego dnia na stanowisko premiera powrócił Leo Varadkar. Również 17 grudnia lider Fine Gael utworzył swój drugi gabinet z liderem FF jako wicepremierem^[15] oraz ministrem spraw zagranicznych i ministrem obrony^[16]. Micheál Martin pozostał na tych stanowiskach także w kwietniu 2024, gdy utworzono kolejny gabinet, na czele którego stanął nowy lider FG Simon Harris^[17].

Po kolejnych wyborach z listopada 2024 FF i FG zdecydowały się na kontynuowanie współpracy; nową koalicję uzupełniła grupa posłów niezależnych. Ponownie ustalono rotację na stanowisku premiera przewidzianą na listopad 2027^[18]. 23 stycznia 2025 Dáil Éireann powołała Micheála Martina na urząd premiera (większością 95 głosów „za”). Tego samego dnia lider FF został zaprzysiężony przez prezydenta oraz przedstawił skład nowego rządu^[19].

Życiorys

Życie prywatne

Odznaczenia

Przypisy

Wikiwand - on