Nadarzyce (powiat złotowski)

Nadarzyce (niem. Rederitz^[4]) – wieś w Polsce nad rzeką Piławą, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Jastrowie.

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie wielkopolskim, powiat złotowski. Zobacz też: inne miejscowości o nazwie Nadarzyce.

Nadarzyce

wieś
Fragment zabudowy wsi
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	złotowski
Gmina	Jastrowie
Liczba ludności (2022)	220[1]
Strefa numeracyjna	67
Kod pocztowy	64-915[2]
Tablice rejestracyjne	PZL
SIMC	0526357
Położenie na mapie gminy Jastrowie Nadarzyce
Położenie na mapie Polski Nadarzyce
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Nadarzyce
Położenie na mapie powiatu złotowskiego Nadarzyce
53°27′56″N 16°29′53″E[3]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego.

Historia

Wieś królewska Nadorycz starostwa wałeckiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie wałeckim województwa poznańskiego prowincji wielkopolskiej^[5]. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1586, w 1602 wybudowano młyn na Piławie. W 1641 przy kościele czynna była szkoła. Wieś anektowana przez Królestwo Prus w I rozbiorze Polski.

W latach 1930–1934 powstały umocnienia Wału Pomorskiego, a na Piławie zapora i elektrownia zasilająca wielopiętrowe bunkry. W czasie II wojny światowej istniał tu niemiecki obóz jeniecki Stalag II F Rederitz, w którym śmiercią głodową zgładzono 12 tysięcy jeńców radzieckich^[6].

W trakcie II wojny światowej miejsce najkrwawszych walk stoczonych przez 1 Armię WP o przełamanie Wału Pomorskiego. W dniu 5 lutego 1945 roku frontalne ataki dwóch polskich pułków piechoty (14 pp oraz 18 pp) skończyły się niepowodzeniem, a szczególnie zacięte walki toczyły się o miejscowy cmentarz, który kilka razy przechodził z rąk do rąk. Wieś udało się opanować po trzech dniach, a najdrożej ten sukces okupił 18. Pułk Piechoty, w którym poległo lub zostało rannych 557 żołnierzy i oficerów, czyli ponad połowa stanu jednostki w chwili rozpoczęcia walki o Nadarzyce^[7].

Osobny artykuł: Walki o Nadarzyce.

Infrastruktura

We wsi znajduje się kościół pw. św. Wawrzyńca z 1964 r. U ujścia rzeki Piławy z Zalewów Nadarzyckich znajduje się jaz elektrowni wodnej, natomiast na płn.–zach. od miejscowości, za rzeką Piławą, zachowane schrony żelbetonowe – fragment umocnień Wału Pomorskiego.

W pobliżu wsi znajduje się wojskowe lotnisko Nadarzyce i 21 Centralny Poligon Lotniczy.