Loading AI tools
Nicolas Bourbaki – pseudonim grupy francuskich matematyków, którzy w roku 1935 założyli tzw. grupę Bourbaki działającą przy École normale supérieure w Paryżu, która została przekształcona w 1952 na stowarzyszenie Association des Collaborateurs de Nicolas Bourbaki. Członkami-założycielami grupy Bourbaki byli:
- Henri Cartan,
- Claude Chevalley,
- Jean Coulomb,
- Jean Delsarte,
- Jean Dieudonné,
- Charles Ehresmann,
- René de Possel,
- Szolem Mandelbrojt,
- André Weil[1].
Celem grupy młodych matematyków, założycieli grupy, było napisanie kompletu aktualnych podręczników do matematyki. Te które istniały, niegdyś dobre, były już nieaktualne, a ich język nieprecyzyjny[2]. Po napisaniu pierwszego potrzebowali dodać autora, a ponieważ planowali wiele książek, gdzie autorzy prawdopodobnie będą się zmieniać, postanowili opublikować ją pod pseudonimem. Książki podpisane N. Bourbaki, wzbudzały w środowisku matematyków podziw dla talentu tajemniczego autora[3]. Prawda wyszła na jaw, chociaż matematycy cały czas używali pseudonimu. Mimo że książki miały wielu autorów, były wielokrotnie redagowane przez członków, dlatego nie było widać indywidualnego stylu autorów[4].
Imię „Nicolas” pojawiło się późno, początkowo podpis brzmiał jedynie „N. Bourbaki”. Twórcy grupy uważali, że Bourbaki nie powinien mieć więcej niż 50 lat, aby zachował świeżość umysłu, w efekcie przez lata pracowały cztery generacje[5]. Grupa działała przez 50 lat[6]. Tak jak początkowo, lista „aktualnych” członków grupy była zawsze tajemnicą[7], chociaż krążyły pogłoski o tym, kto do nich należał. Wielu medalistów Fieldsa było członkami grupy[8]. Grupa Bourbaki w swoich książkach używała metody aksjomatycznej, gdzie każda teza musiała być przez nich wcześniej udowodniona. Tego typu tezy mogły pochodzić z różnych działów matematyki. Ich metoda polegała na rozpoczęciu od zagadnień bardziej ogólnych i późniejszym przechodzeniu do szczegółowych[8]. Była to metoda bardzo podobna do formalizmu wprowadzonego przez Davida Hilberta, chociaż przyświecały im inne cele. Była to także pierwsza próba aksjomatyzacji podstaw całej matematyki[8].
Styl Bourbakiego był nowatorski, dziś jest on stosowany powszechnie w całej literaturze matematycznej. Grupa ujednoliciła dużo terminów matematycznych. Wprowadziła dużo nowych, niektóre usunęła, czasami z kilku stosowanych wybrano jeden. Dzisiaj powszechnie stosuje się słownictwo używane przez Bourbakiego[9].
Pozostali członkowie
W późniejszym okresie działania grupy, dołączyli:
- Charles Ehresmann,
- Jean Coulomb,
- Laurent Schwartz,
- Jean-Pierre Serre,
- Jacques Dixmier,
- Jean-Louis Koszul,
- François Bruhat,
- Pierre Cartier,
- Adrien Douady,
- Alexander Grothendieck,
- Samuel Eilenberg,
- Serge Lang,
- Michael Atiyah.
- Roger Godement.
Matematyka według Bourbakiego
Podsumowanie
Jednym z celów Bourbakistów było opracowanie kursu matematyki prezentującego ówczesny stan wiedzy w kluczowych dziedzinach matematyki opartych na teorii mnogości. Seria Elementy matematyki (Éléments de mathématique) składała się z następujących tomów (nie ukazały się one po polsku):
| I | Teoria mnogości | (Théorie des ensembles) |
| II | Algebra | (Algèbre) |
| III | Topologia | (Topologie générale) |
| IV | Funkcje jednej zmiennej rzeczywistej | (Fonctions d'une variable réelle) |
| V | Przestrzenie liniowo-topologiczne | (Espaces vectoriels topologiques) |
| VI | Całkowanie | (Intégration) |
| oraz później | ||
| VII | Algebra przemienna | (Algèbre commutative) |
| VIII | Grupy i algebry Liego | (Groupes et algèbres de Lie) |
W serii ukazała się także książka Variétés différentielles et analytiques, ale zawierała raczej podsumowanie wyników dotyczących rozmaitości różniczkowalnych, niż prezentację materiału. Dziewiąty i ostatni tom serii, poświęcony teorii spektralnej, ukazał się w roku 1983. Pod koniec XX wieku opublikowano jeszcze dalszą część Algebry przemiennej.
Niektóre z książek Bourbakiego stały się klasycznymi pozycjami w swoich dziedzinach, inne były zbyt trudne, by służyć za podręczniki. W roku 1958, gdy zakończono wydawanie pierwotnych sześciu tomów serii, niektóre z pierwszych były od prawie 20 lat nieaktualne[10].
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
