Nowa Wieś (powiat nowotomyski)

Nowa Wieś (także Nowa Wieś-Zamek^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Zbąszyń^[5]. Leży po południowo-zachodniej stronie jeziora Błędno^[4]. Większość mieszkańców Nowej Wsi mieszka w dużym popegeerowskim bloku na wzgórzu.

Nowa Wieś

wieś
Pałac ok. 1870 roku
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	nowotomyski
Gmina	Zbąszyń
Liczba ludności (2011)	195[1]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	64-360[2]
Tablice rejestracyjne	PNT
SIMC	0917299
Położenie na mapie gminy Zbąszyń Nowa Wieś
Położenie na mapie Polski Nowa Wieś
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Nowa Wieś
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego Nowa Wieś
52°12′37″N 15°53′28″E[3]

Historia

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie z 1408 jako Novawes, 1409 Novavilla, 1409 Nova Uilla, 1415 Nowawesz, 1489 Nowawyesch^[6].

Miejscowość była wsią szlachecką należącą do lokalnych rodów wielkopolskich Kiełbowskich, Nowowiejskich, a później do Zbąskich. W drugiej połowie XV wieku leżała w dobrach Zbąszyń. W 1489 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego, a w 1510 należała do parafii Zbąszyń^[6]. Wchodziła w skład dóbr kębłowskich oraz zbąszyńskich^[7].

W latach 1408–1417 jako właściciel wsi odnotowany został Miksz (Mikołaj lub Miczek) noszący odmiejscowe nazwisko Nowowiejski. W 1409 posądzony został o nieszlacheckie pochodzenie przez Sędziwoja Wyskotę i dowodził swego szlachectwa przed sądem przy pomocy świadków. Szlachectwo potwierdziło dwóch świadków Kiebłowskich z herbu ojczystego, dwóch ze strony matki herbu Trach oraz dwóch herbu Staroma. Za swoje pomówienie Sędziwój zapłacił karę. W 1489 synowie Stanisława Zbąskiego - Abraham, Piotr i Marcin bracia ze Zbąszynia podzielili swoje dobra dziedziczne. Nową Wieś otrzymał Piotr Zbąski. W 1510 miejscowość została odnotowana jako wieś opustoszała. W 1528 miejscowość przypada braciom Janowi i Piotrowi Zbąskim. W 1531 w działach między Piotrem, a Janem Nowa Wieś wraz z folwarkiem przypada kustoszowi wiślickiemu, kanonikowi katedry poznańskiej oraz sekretarzowi króla Zygmunta I Starego Janowi Zbąskiemu. W 1535 odnotowano folwark Nowa Wieś, który leżał nad jeziorem Błędno. Przynależały do niego role, które podzielone były na trzy pola leżące koło siebie czyli ziemię uprawiano wówczas w układzie trójpolowym.

Przed II wojną światową, w przeciwieństwie do sąsiedniej Nowej Wsi Zbąskiej miejscowość leżała w Niemczech^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

W latach 1946–1954 w gminie Dąbrówka Wielkopolska w powiecie międzyrzeckim, od 1950 w województwie zielonogórskim^[8]. W latach 1946–1954 w gromadzie Kosieczyn^[9]. W latach 1973–1991 w gminie Zbąszynek; 1 stycznia 1992 włączona do gminy Zbąszyń^[10].

Zabytki

W miejscowości znajduje się zabytkowy zespół pałacowy, na który składają się:

• eklektyczny pałac z II poł. XIX wieku, przebudowany w 1907 roku, z bogatymi sztukateriami^[4][11]
• kaplica z przełomu XIX i XX wieku^[11]
• park o pow. 1,65 ha z II poł. XIX wieku ze starodrzewem i cmentarzem rodowym^[4][11]

Turystyka

Przez miejscowość przebiegają znakowane szlaki piesze^[4]:

• ze Zbąszynia przez Dąbrówkę Wlkp. do Miedzichowa^[4].
• z Trzciela do Wąsosza