Oficer (wojsko)

Oficer (z łac. officialis^[a]) – żołnierz posiadający stopień wojskowy co najmniej podporucznika (lub równorzędny^[b]) pełniący najczęściej funkcję dowódcy^[2][3].

Ten artykuł dotyczy oficera wojskowego. Zobacz też: inne znaczenia terminu „oficer”.

Oficer armii chińskiej

Oficerowie mogą również zajmować inne stanowiska jak np. instruktora, wychowawcy szeregowych i podoficerów, pilota lotnictwa wojskowego, członka sztabu lub innej instytucji wojskowej (sędziego sądu wojskowego, lekarza, kapelana itp.)^[3].

Podział

Z reguły wyróżnia się 3 kategorie stopni oficerskich:^[3]

• oficerowie młodsi
  • podporucznik (podporucznik marynarki)
  • porucznik (porucznik marynarki)
  • kapitan (kapitan marynarki)
• oficerowie starsi
  • major (komandor podporucznik)
  • podpułkownik (komandor porucznik)
  • pułkownik (komandor)
• generałowie i admirałowie

Pod względem stosunku do służby wojskowej wyróżnia się:^[3]

• oficerów zawodowych – pełniących czynną służbę wojskową jako dobrowolnie podjętą pracę (zawód).
• oficerów rezerwy – pełniących służbę wojskową w rezerwie, obowiązanych na wezwanie do odbywania ćwiczeń wojskowych oraz w przypadku mobilizacji lub wojny pełnienia służby czynnej.
• oficerów zwolnionych od powszechnego obowiązku wojskowego – przeniesionych w stan spoczynku ze względu na wiek lub niezdolność do pełnienia służby czynnej.

Podział ten może jednak różnić się w zależności od systemu przyjętego w armii danego państwa. Przykładowo w polskich siłach zbrojnych wyróżnia się ponadto oficerów dyplomowanych, którzy ukończyli studia wyższe na określonej przepisami uczelni.

W Wojsku Polskim

W XVIII wieku oraz w ludowym Wojsku Polskim (1943−1957) najniższym stopniem oficerskim był stopień chorążego^[4]. Natomiast po 1957 r. oraz we współczesnym Wojsku Polskim najniższym stopniem oficerskim jest podporucznik. Współcześnie wszyscy oficerowie służby czynnej Wojska Polskiego są żołnierzami zawodowymi i tworzą korpus oficerów zawodowych^[5].

Na pierwszy stopień oficerski żołnierz jest pasowany szablą przez generała w czasie uroczystej promocji oficerskiej w nawiązaniu do tradycji rycerskiej. Dawniej otrzymywał szablę, aktualnie w marynarce i lotnictwie kordzik. Mianowanemu żołnierzowi na pierwszy stopień oficerski wystawia się akt mianowania w formie patentu oficerskiego^[6].

Stopień oficerski w Polsce jest dożywotni. Utrata lub obniżenie stopnia oficerskiego może nastąpić na skutek:

• rezygnacji z posiadania obywatelstwa polskiego
• utraty praw publicznych
• zastosowania przez sąd środka karnego – degradacji lub obniżenia posiadanego stopnia

Uwagi

1. officialis − urzędowy od officium − grzeczność; powinność; służba; funkcja; urząd^[1].
2. Odpowiednikiem „podporucznika” w Wojsku Polskim jest zazwyczaj „porucznik” w innych armiach.