Okręty desantowe typu Mistral

Okręty desantowe typu Mistral – typ współczesnych francuskich okrętów desantowych-doków i śmigłowcowców (oficjalnie: PHA, fr. Porte-Hélicoptères Amphibies)^[1]. Łączy w sobie również cechy okrętów dowodzenia(inne języki) (oficjalnie: BPC, fr. bâtiment de projection et de commandement – okręty projekcji sił i dowodzenia). Dotychczas (stan na 2021) zbudowano pięć jednostek tego typu. Trzy z nich trafiły do francuskiej marynarki wojennej – „Mistral” oraz „Tonnerre” w 2006 roku, zastępując okręty typu Ouragan, kolejna – „Dixmude” weszła do służby w 2012 roku.

Okręty desantowe typu Mistral

"Dixmude" (L9015)
Kraj budowy	Francja
Użytkownicy	Marine nationale  Egipska Marynarka Wojenna
Stocznia	STX Europe, DCNS
Wejście do służby	2006-2016
Zbudowane okręty	5
Okręty w służbie	5
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	21 300 t (pełna)
Długość	199,0 m
Szerokość	32,0 m
Zanurzenie	6,2 m
Napęd	3 zespoły prądnicowe z silnikiem wysokoprężnym Wärtsilä(inne języki) 16V32, 1 pomocniczy zespół prądnicowy z silnikiem wysokoprężnym Wärtsilä 18V200, 2 śruby
Prędkość	19 węzłów
Zasięg	11 000 mil przy prędkości 14 węzłów
Załoga	160 + 450 żołnierzy desantu
Uzbrojenie	2 wyrzutnie przeciwlotniczych pocisków rakietowych SIMBAD, 2 armaty Breda-Mauser kalibru 30 mm, 4 karabiny maszynowe M2 kalibru 12,7 mm
Wyposażenie lotnicze	16 śmigłowców

Dwa okręty zamówione w 2010 roku przez Rosję – "Władywostok" i "Sewastopol" zostały zwodowane (odpowiednio w 2013 i w 2014), ale ze względów politycznych ich przekazanie zostało wstrzymane^[2] zgodnie z decyzją prezydenta Hollande'a w czasie trwania kryzysu na Ukrainie^[3]. W 2015 roku kontrakt zerwano, a jesienią oba okręty sprzedano Egiptowi^[4].

Eksport

Zamówienie dla Rosji

W 2010 roku Rosja złożyła zamówienie na cztery okręty tego typu – dwie pierwsze jednostki miały zostać zbudowane we Francji, natomiast kolejne dwie w stoczni Admirałtiejskije Wierfi w Petersburgu^[5]. Ostatecznie zamówienie ograniczono do dwóch jednostek, a plany budowy okrętów w rosyjskiej stoczni zarzucono^[6]. Zawarta w 2011 roku umowa o wartości 1,6 mld dolarów jest największa w historii sprzedażą broni przez państwo NATO do Rosji^[7]. Sprzedaż okrętów do Rosji wywołała protesty ze strony Gruzji, państw nadbałtyckich, USA i innych państw członkowskich NATO^[8]. W listopadzie 2012 rosyjska marynarka wojenna ogłosiła, że okręty trafią do Floty Oceanu Spokojnego^[9].

Wodowanie „Władywostoku” nastąpiło 15 października 2013^[10].

W związku z sytuacją we wschodniej części Ukrainy, Stany Zjednoczone i Unia Europejska naciskały na Francję, aby ta zerwała kontrakt^[11]. Francuski rząd początkowo ogłosił możliwość wstrzymania dostawy drugiego z okrętów, ostatecznie jednak, w przeddzień szczytu NATO w Walii, dostarczenie pierwszego okrętu również zostało zawieszone^[12]. Niezależnie od tej decyzji rosyjscy marynarze rozpoczęli ćwiczenia z okrętem na morzu^[3].

Strona rosyjska otrzymała zaproszenie na 14 listopada 2014 na odbiór pierwszego okrętu (Władywostok), ale zostało ono później anulowane. Dyrektor Generalny DCNS zwolnił dyrektora projektu Yves Destefanisa – osobę odpowiedzialną za przekazanie zaproszenia Rosjanom^[13][14][2].

Drugi okręt dla Rosji („Sewastopol”) został zwodowany w nocy z 20 na 21 listopada 2014^[15].

5 sierpnia 2015 ujawniono, że Francja i Rosja porozumiały co do zerwania kontraktu i rekompensaty. Paryż zwróci ponad miliard euro zaliczki i kosztów szkolenia załogi oraz rosyjską broń. W zamian Rosjanie zrzekli się prawa własności do okrętów^[16]. Komisja finansowa francuskiego senatu oszacowała, że sprzedaż okrętów do Egiptu zamiast do Rosji przyniesie straty w wysokości 200 do 250 mln euro^[17].

Zakup przez Egipt

Po zgodzie Rosji na sprzedaż Mistrali do innego kraju Francja prowadziła rozmowy handlowe z Egiptem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Arabią Saudyjską^[18]. Ostatecznie 23 września 2015 ujawniono, że Francja i Egipt porozumiały się w sprawie zakupu dwóch Mistrali, które zostały pierwotnie zbudowane dla Rosji^[19]. Najprawdopodobniej koszt zakupu to 950 milionów euro (cena zawiera przeszkolenie 400 egipskich marynarzy)^[20]. Pierwszy okręt został przekazany w czerwcu^[21], a drugi we wrześniu 2016^[22]. Jeden z okrętów ma służyć na Morzu Śródziemnym, drugi na Morzu Czerwonym^[23].

Rosja ma dostarczyć Egiptowi helikoptery Ka-52K^[24].

Funkcje i możliwości

Okręty typu Mistral mogą transportować 450 żołnierzy desantu oraz do 70 wozów bojowych (w tym 13 czołgów Leclerc). W wewnętrznym hangarze o powierzchni 1600 m² mieści się 16 śmigłowców (NH90, SA330 Puma, AS532 Cougar, EC665 Tigre), a liczący 5000 m² pokład pozwala na jednoczesny start lub lądowanie sześciu z nich. W doku okręty mogą przenosić cztery barki desantowe CTM, cztery łodzie desantowe LCU lub dwa poduszkowce transportowe LCAC. Każdy z okrętów posiada także szpital polowy z 69 łóżkami.

Okręty dla Rosji

Jednostki przeznaczone dla Rosji zostały przygotowanie do operacji na Morzu Arktycznym (są jednocześnie lodołamaczami). Konieczne technologie zostały dostarczone przez samą Rosję^[25]. Uzbrojenie oraz systemy łączności i dowodzenia są produkcji rosyjskiej (ze względu na ograniczenia narzucane przez NATO jak i inne standardy obowiązujące w Rosji). Ponadto helikopterowce mają wyższe hangary, aby pomieścić śmigłowce produkowane przez rosyjski koncern Kamowa^[10]. Rosyjskie desantowce miały przenosić śmigłowce Ka-29TB i Ka-52K, z których część dostarczono wcześniej do rosyjskiej WMF.

Mistral 140 i 160

We wrześniu 2014 DCNS zaprezentowała mniejszy model – Mistral 140 – na targach w Republice Południowej Afryce. Wyporność okrętu jest o około 1/3 mniejsza – do 14 000 t. Okręt jest też krótszy – 170 m w porównaniu do 199 m w pierwotnej wersji. Lądowiska dla helikopterów zostały zredukowane z 6 do 5.^[26]

W ofercie DCNS znajduje się również wersja 160 o wyporności 16 000 t. Obie mniejsze wersje są oparte na tym układzie, jak pełnowymiarowe Mistrale^[27].

Okręty

•  Marine nationale – Francuska Marynarka Wojenna
  • „Mistral” (L9013)
  • „Tonnerre” (L9014)
  • „Dixmude” (L9015)
•  Egipska Marynarka Wojenna
  • „Gamal Abdel Nasser” (1010) (ex-Władywostok)
  • „Anwar Sadat” (1020) (ex-Sewastopol)

Zobacz też

• Charles de Gaulle (1994), inny francuski lotniskowiec
• Okręty desantowe typu Foudre, inne francuskie okręty desantowe-doki
• Juan Carlos I (2008), hiszpański okręt podobnej klasy
• Trieste (2019), włoski okręt podobnej klasy