Pęd (botanika)

Pęd – część rośliny składająca się z łodygi, liści, pączków, kwiatów i owoców. Często termin pęd jest nieprawidłowo utożsamiany z pojęciem łodyga.

Zobacz też: inne znaczenia wyrazu „pęd”.

Pędy sosny zwyczajnej Pinus sylvestris z pąkami na szczycie. Liście (igły) zebrane są po dwa w krótkopędzie, z kolei krótkopędy siedzą na długopędzie.

Typowy pęd to nadziemna część rośliny złożona z łodygi, będącej osią pędu, oraz osadzonych na niej organów bocznych – liści. Liście osadzone są na łodydze w regularnych odstępach. Miejsca, z których wyrastają, są często węźlasto zgrubiałe (np. u traw) i nazywają się węzłami. Dzielą one łodygę na odcinki – międzywęźla. W fazie rozmnażania rośliny pęd wytwarza również kwiaty i owoce.

Typologia

Wyróżnia się pędy nadziemne oraz pędy podziemne. Ze względu na sposób i tempo wzrostu wyróżnić można dwa rodzaje pędów:

• długopędy – wydłużone,
• krótkopędy – skrócone.

Pędy podziemne

Rola pędu podziemnego:

• pozwala przetrwać roślinie niekorzystne warunki
• magazynuje substancje odżywcze
• służą do rozmnażania

Rodzaje pędów podziemnych:

• bulwy (np. ziemniaki)
• kłącza (np. tataraku)
• cebula (np. tulipan)
• rozłogi nadziemne (np. poziomki) i podziemne (np. wierzbownicy)

Pędy nadziemne

Rolą pędu nadziemnego jest:

• odżywianie przez fotosyntezę
• rozmnażanie

W skład pędu nadziemnego wchodzą:

• kwiaty
• owoce
• liście
• łodyga

Typy rozgałęzień pędów

Wyróżnia się następujące podstawowe typy rozgałęzień pędów^[1]:

• rozgałęzienia typu monopodialnego – pędy o silnie rosnącej osi głównej i słabiej rosnących odgałęzieniach dalszych rzędów,
• rozgałęzienia typu dichotomicznego – pędy rozwidlające się w wyniku podziału pąka szczytowego,
• rozgałęzienia typu sympodialnego – pędy, których prowadzenie przejmują kolejne odgałęzienia boczne.

Zobacz też

• fitomer