Początki (1828–1850)

Partia Demokratyczna wywodzi się z Partii Demokratyczno-Republikańskiej, która przez wiele lat sprawowała samodzielne rządy. Opozycja (której główną siłą była Partia Federalistyczna) od wojny brytyjsko-amerykańskiej w 1812 roku nie była w stanie uzyskać więcej, niż 40% miejsc w parlamencie, a poparcie dla partii rządzącej stale rosło. Ten okres rządów jednopartyjnych w Stanach Zjednoczonych (od 1816 do początku lat 30 XIX wieku) jest nazywany Erą dobrych uczuć. Erę zakończyło pojawienie się na scenie politycznej opozycyjnej Amerykańskiej Partii Wigów^[15].

W samej Partii Demokratyczno-Republikańskiej istniały różne frakcje. Główną bezpośrednią przyczyną rozpadu partii w latach 20. XIX wieku był spór o następcę prezydenta Jamesa Monroe. Zwolennicy polityki opartej na ideałach utożsamianych z Thomasem Jeffersonem utworzyli Partię Demokratyczną. Przywódcami tej partii byli Andrew Jackson i Martin Van Buren. Frakcja przeciwników Andrew Jacksona pod przywództwem Henry’ego Claya utworzyła w 1825 roku Partię Narodowo-Republikańską, a w 1834 roku przekształcili się w partię Wigów^[16]^[17].

Pierwszym prezydentem z ramienia Demokratów był wybrany w 1828 roku Andrew Jackson. Pokonał on dotychczasowego prezydenta (wówczas narodowego republikanina, choć wybrany został jako demokratyczny republikanin) Johna Quincy’ego Adamsa. Jako prezydent Jackson był nieprzychylny finansowaniu usprawnień ze środków federalnych. Zawetował przywrócenie uprawnień Drugiemu Bankowi Stanów Zjednoczonych i wywalczył obniżenie ceł. Jedną z najbardziej kontrowersyjnych decyzji prezydenta było przygotowanie Aktu Wysiedlenia Indian. Następca Jacksona, demokrata Martin Van Buren wdrożył akt wysiedlenia w życie i w znacznej mierze kontynuował politykę swojego poprzednika, między innymi wspierając twardą walutę. Za kryzys ekonomiczny Van Buren obwinił nadmierność spekulacji i zarządził całkowite rozdzielenie banku od państwa. Nie został wybrany na drugą kadencję, przegrywając z wigiem Williamem Henrym Harrisonem w wyborach w 1840 roku^[18].

Demokraci wrócili do władzy w 1845 roku kiedy prezydentem został James Polk. Podobnie jak Jackson był on żarliwym ekspansjonistą. Startował w wyborach z obietnicą przyłączenia Republiki Teksasu do Unii oraz powiększenia terytorium Oregonu o rosyjską wówczas Alaskę. Jednak po wyborach, mimo początkowych starań, uznał ekspansję na daleką północ za niemożliwą. Zamiast tego doprowadził do sprawiedliwego podziału Oregonu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi, a Ameryką Brytyjską. Udało mu się przyłączyć Teksas, a po wojnie amerykańsko-meksykańskiej – także Kalifornię i Nowy Meksyk. Polityka wolnego handlu prowadzona przez Polka przyczyniła się także do ekspansji ekonomicznej. Prezydent był bardzo popularny w społeczeństwie, ale zgodnie ze złożoną w czasie wyborów w 1840 roku obietnicą nie ubiegał się o reelekcję. Partia Demokratyczna wyznaczyła jako jego następcę Lewisa Cassa, ale wybory wygrał wig i weteran wojny amerykańsko-meksykańskiej, Zachary Taylor^[18].

Sprawa niewolnictwa i wojna secesyjna (1850–1890)

Demokraci posiadali niewielką przewagę nad Wigami do lat 50. XIX wieku, kiedy Partia Wigów rozpadła się z powodu sporu wewnętrznego dotyczącego niewolnictwa. Część demokratów, która również sprzeciwiała się niewolnictwu, opuściła szeregi partyjne i razem z częścią Wigów utworzyła w 1854 roku Partię Republikańską^[19]^[20]. Partię opuścił także były prezydent Martin Van Buren, który stworzył własną partię – Partię Wolnej Ziemi (z ang. Free Soil Party)^[21].

Od kwietnia do czerwca 1860 roku trwał konwent Partii Demokratycznej, na którym zadecydowano o poparciu dla ograniczenia autonomiczności stanów i ekspansji niewolnictwa na terytoria, w których wyborcy byli przeciwni niewolnictwu. To doprowadziło do podziału w partii. Część demokratów opuściła konwent. Większość z nich należała lub dołączyła później do frakcji Demokratów Południowych. Konwent zadecydował o wystawieniu w wyborach prezydenckich w 1860 roku senatora Stephena A. Douglasa. Jednak demokraci z południa postanowili wystawić swojego kandydata – Johna Cabella Breckinridge’a. Wielu demokratów popierało też kandydata Unii Konstytucyjnej, Johna Bella. Wybory wygrał republikanin Abraham Lincoln^[22].

Wraz z wojną secesyjną doszło do kolejnego podziału wewnętrznego. Tym razem przedmiotem sporu był stosunek do Skonfederowanych Stanów Ameryki. „Wojenni Demokraci” opowiadali się za wojną i poparciem dla republikańskiego prezydenta Abrahama Lincolna. „Pokojowi Demokraci” domagali się pokoju i nieingerowanie w sprawy wewnętrzne konfederacji. Większość wojennych demokratów startowało w wyborach w 1864 roku z ramienia Unii Narodowej i popierała Abrahama Lincolna^[22].

Po zakończeniu wojny secesyjnej pozycja Partii Demokratycznej osłabła. Do końca XIX wieku tylko dwa razy wspierany przez nią kandydat wygrał wybory prezydenckie^[22]. Po śmierci Abrahama Lincolna, w wyniku sukcesji prezydentem został demokrata Andrew Johnson. Jednak był on bardzo niepopularny, a jego prezydentura została w znacznej mierze zdominowana przez proces o zdradę stanu (w którym został uniewinniony jednym głosem). Jego partia była mu bardzo nieprzychylna i na konwencji w 1868 roku zadecydowano o nienominowaniu go jako kandydata w kolejnych wyborach^[23].

Partia została zdominowana przez reformatorsko-postępową frakcję bourbonowych demokratów pod przywództwem Samuela J. Tildena i Grovera Clevelanda. Byli oni zwolennikami systemu waluty złotej oraz przeciwnikami bimetalizmu, imperializmu i ekspansji zamorskiej. Protestowali przeciwko korupcji, wysokim podatkom i cłom. Grover Cleveland wygrał wybory prezydenckie dwa razy, w 1884 i 1892 roku^[22].

Wolne srebro i Nowy Ład (1890–1960)

Przywódcy partii Demokratycznej w 1913 roku: Franklin Delano Roosevelt (senator i późniejszy prezydent), Woodrow Wilson (prezydent), Josephus Daniels (sekretarz marynarki wojennej) i William Jennings Bryan (sekretarz stanu)

W 1896 roku William Jennings Bryan wygłosił na konwencie Demokratów w Chicago słynną przemowę, która została później nazwana Cross of Gold Speech. Skrytykował on zwolenników systemu złotej waluty i opowiedział się za wolnym srebrem. To przemówienie zyskało mu wielu zwolenników i na długo uczyniło jednym z najbardziej wpływowych polityków w szeregach partii. Na tym samym konwencie zadecydowano o nominacji Bryana na kandydata w wyborach prezydenckich. Ostatecznie jednak wybory wygrał republikanin William McKinley. W tym samym roku frakcja Bourbon Democrat została rozwiązana. Bryan kandydował później jeszcze w wyborach prezydenckich w 1900 i 1908 roku, ale bezskutecznie^[24].

Demokraci zdobyli większość w Izbie Reprezentantów w 1910 roku, a ich kandydat, Woodrow Wilson, wygrał wybory prezydenckie w 1912 i 1916 roku. Pod rządami Demokratów rozwiązanych zostało wiele problemów będących głównymi przedmiotami sporów politycznych w Stanach Zjednoczonych przez wiele lat (na przykład problem monopolu). Ustanowiono wtedy System Rezerwy Federalnej, a na mocy FTCA i ustawy Claytona zakazano nieuczciwych metod konkurencji^[24].

Po wielkim kryzysie, jaki miał miejsce w 1929 roku, za prezydentury republikanina Herberta Hoovera i większości parlamentarnej Partii Republikańskiej, aż do 1994 Partia Demokratyczna posiadała większość w Izbie Reprezentantów z wyjątkiem dwóch dwuletnich przerw w latach 1946–1948 i 1952-1954. W 1932 roku prezydentem został wybrany demokrata Franklin Delano Roosevelt, który był tak popularny, że sprawował urząd aż do śmierci przez cztery kolejne kadencje. Program reform prezydenta Roosevelta, zwany Nowy Ład, przyczynił się do ujednolicenia światopoglądu Partii Demokratycznej. Nowoczesny liberalizm oznaczał regulacje ekonomiczne, wsparcie dla związków zawodowych, rządowe wydatki na walkę z bezrobociem, pomoc dla farmerów i tworzenie nowych miejsc pracy. Uważa się to za początek państwa opiekuńczego w Stanach Zjednoczonych. Opozycja, która przeciwstawiała się związkom zawodowym, a stawiała większy nacisk na rozwój gospodarczy i obniżenie podatków, zaczęła nazywać siebie konserwatystami^[24].

Aż do lat 80. XX wieku w Partii Demokratycznej wyróżniały się dwa skrzydła: liberalni demokraci na północy i kulturowo konserwatywni demokraci z południa. Obie frakcje popierały politykę ekonomiczną wzorowaną na programie Nowy Ład, ale południowcy sprzeciwiali się zwiększeniu praw człowieka w sposób, w jaki proponowała to północ. Podział stał się bardziej wyraźny po śmierci Roosevelta^[25].

Po II wojnie światowej nastąpił okres zimnej wojny i aktywności ruchu praw obywatelskich. Tradycyjnie społeczność afroamerykańska w większości popierała Partię Republikańską, co było pokłosiem polityki anty-niewolniczej Abrahama Lincolna i reform praw człowieka kolejnych republikańskich prezydentów, takich jak Ulysses Simpson Grant. Jednak zmieniło się to po prezydenturze Franklina Delano Roosevelta, przyjęciu Nowy Ład jako myśli przewodniej Partii Demokratycznej oraz zniesieniu segregacji rasowej w armii przez prezydenta Harry’ego Trumana. Północne skrzydło partii stało się skrzydłem dominującym^[26]^[27].

Nowa granica (1960–1980)

Wybór na prezydenta Johna F. Kennedy’ego było odzwierciedleniem przemian w Partii Demokratycznej. Sam Kennedy wobec swojej prezydentury używał określenia nowa granica. Przedstawił projekty programów socjalnych i robót publicznych, program reformy praw obywatelskich, a także Program Apollo^[28]^[29]^[30]. Prezydentura Kennedy’ego zakończyła się zamachem na jego życie, a jego następcą został dotychczasowy wiceprezydent Lyndon B. Johnson. Kontynuował on politykę Kennedy’ego, dokończając i rozwijając większość projektów swojego poprzednika. Udało mu się pokierować kongresem tak aby przyjął ustawę o prawach obywatelskich oraz ustawy dotyczące walki z ubóstwem i niesprawiedliwością rasową^[31]^[32].

Wojna wietnamska była kolejnym zagadnieniem dzielącym wewnętrznie Partię Demokratyczną. Prezydent Johnson znacząco zwiększył kontyngent, ale i tak nie udało mu się usunąć oddziałów Wietkongu z południa. Wraz z zaangażowaniem Stanów Zjednoczonych w wojnę w Wietnamie spadała popularność Partii Demokratycznej wśród młodych wyborców, którzy popierali Partię Demokratyczną na początku lat 60. XX wieku. W dodatku przed wyborami w 1968 roku kandydat Demokratów, senator Robert F. Kennedy został zamordowany. Zastąpił go Hubert Humphrey, który nie zdołał jednak wygrać^[33].

Dopiero w 1976 roku kandydatowi Demokratów udało się wygrać wybory prezydenckie. Był to Jimmy Carter. Jednak wzrost inflacji i Irańska rewolucja islamska (a przede wszystkim związana z nim kryzysowa sytuacja amerykańskich dyplomatów w Iranie) przyczyniły się do wzrostu poparcia dla Republikanów i dużej przewagi republikańskiego kandydata na urząd prezydenta, Ronalda Reagana w wyborach w 1980 roku^[18]^[34].

Nowi Demokraci i trzecia droga (od 1980)

Demokraci cały czas posiadali większość w kongresie, ale to republikanin Ronald Reagan wygrał wybory prezydenckie w 1980 i 1984 roku, a w 1988 roku prezydentem został wybrany dotychczasowy wiceprezydent George H.W. Bush. W tym czasie w Partii Demokratycznej nastąpiło odejście od tradycji. Zaczęli w niej dominować tak zwani Nowi Demokraci^[35] – odłam, który opowiadał się za progresywizmem społecznym i trzecią drogą gospodarczą. Wyróżniającą się postacią w tym gronie był Bill Clinton. Wygrał on wybory z prezydentem George’em H.W. Bushem w 1992 roku. W czasie gdy przejmował urząd, w Stanach Zjednoczonych trwała recesja gospodarcza, ale podczas jego prezydentury nastąpił wzrost. To właśnie strategia ekonomiczna zwana powszechnie clintonomicą w opinii wielu obserwatorów doprowadziła do stabilizacji gospodarki w latach 90. XX wieku. Bill Clinton był pierwszym demokratycznym prezydentem od czasów Franklina Delano Roosevelta, który sprawował urząd przez dwie kadencje^[18]^[36].

W 1994 roku po raz pierwszy od 40 lat Demokraci stracili większość w Kongresie na rzecz Republikanów. Odzyskali ją 12 lat później, w 2006 roku.

W wyborach prezydenckich w 2000 roku z ramienia demokratów wystartował ówczesny wiceprezydent Al Gore. Wygrał on z republikaninem George’em W. Bushem w głosowaniu powszechnym, ale przegrał w głosowaniu elektorskim, w związku z czym nie został prezydentem^[37].

W 2008 roku prezydentem został Barack Obama i był pierwszym mulatem, który objął ten urząd^[38]. Demokraci odzyskali większość w kongresie w 2006 roku^[39], tuż przed globalnym kryzysem finansowym^[40]. Partia Demokratyczna wprowadziła pakiet stymulacyjny i reformę służby zdrowia^[41]. Od 2010 roku większość w Izbie Reprezentantów mają Republikanie^[42], a od 2014 także w Senacie^[43].

W 2017 roku skończyła się druga kadencja prezydenta Baracka Obamy. O fotel prezydenta USA z ramienia Partii Demokratycznej ubiegała się Hillary Clinton.

W 2018 roku demokraci odzyskali większość w Izbie Reprezentantów. Kandydatem Partii na Prezydenta w wyborach w 2020 roku został Joe Biden.

Prezydenci z ramienia Partii Demokratycznej

Osobny artykuł: Prezydenci Stanów Zjednoczonych.

Więcej informacji Imię i nazwisko, Wizerunek ...

Imię i nazwisko	Stan	Od	Do
Andrew Jackson	Tennessee	4 marca 1829	4 marca 1837
Martin Van Buren	Nowy Jork	4 marca 1837	4 marca 1841
James Knox Polk	Tennessee	4 marca 1845	4 marca 1849
Franklin Pierce	New Hampshire	4 marca 1853	4 marca 1857
James Buchanan Jr.	Pensylwania	4 marca 1857	4 marca 1861
Andrew Johnson	Tennessee	15 kwietnia 1865	4 marca 1869
Stephen Grover Cleveland	Nowy Jork	4 marca 1885	4 marca 1889
Stephen Grover Cleveland	Nowy Jork	4 marca 1893	4 marca 1897
Thomas W. Wilson	New Jersey	4 marca 1913	4 marca 1921
Franklin Delano Roosevelt	Nowy Jork	4 marca 1933	12 kwietnia 1945
Harry S. Truman	Missouri	12 kwietnia 1945	20 stycznia 1953
John Fitzgerald Kennedy	Massachusetts	20 stycznia 1961	22 listopada 1963
Lyndon Baines Johnson	Teksas	22 listopada 1963	20 stycznia 1969
James Earl Carter Jr.	Georgia	20 stycznia 1977	20 stycznia 1981
William Jefferson Clinton	Arkansas	20 stycznia 1993	20 stycznia 2001
Barack Hussein Obama II	Illinois	20 stycznia 2009	20 stycznia 2017
Joseph Robinette Biden Jr.	Delaware	20 stycznia 2021	nadal

Zamknij