Plaża

Plaża – pas nadbrzeżny pokryty materiałem sypkim: piaskiem, żwirem bądź ich mieszaniną, leżący nad brzegiem zbiorników wodnych^[1].

Plaża w Hyams Beach (Australia)

Turyści wypoczywający na plaży

Plaża w Parnawa w Estonii

Plaża na Wyspie Młyńskiej w centrum Bydgoszczy

Plaże są wykorzystywane jedynie w celach rekreacyjno-wypoczynkowych, gdyż ze względu na nieurodzajność i niestabilność oraz możliwość zalania inna działalność gospodarcza jest niemożliwa.

Plaże często są mylone z leżącymi za wałem burzowym wydmami, na które podczas sztormów woda ze zbiornika nie sięga.

Części składowe

Plaża dzieli się na trzy części, patrząc kolejno od strony zbiornika^[1]:

• strefa zmywania – miejsce, gdzie w normalnych warunkach dochodzi do cyklicznego zalewania przez fale,
• wał brzegowy – podłużny wał pomiędzy strefą zmywania a tarasem burzowym,
• taras burzowy – zasadnicza część plaży zalewana podczas sztormów.

Powstawanie plaży

Plaża powstaje na skutek akumulacji piasku i żwiru na nabrzeżu oraz rzadziej na skutek erozji klifów^[2]. Plaże powstają również w sposób antropogeniczny poprzez nawiezienie piasku na nabrzeże; zabieg ten jest dość drogi i stosowany wyłącznie jeśli w okolicy brakuje plaż^[3].

Wykorzystanie gospodarcze

Plaże są wykorzystywane jedynie w celach rekreacyjno-wypoczynkowych^[3]. Wszelka inna działalność (rolnicza lub przemysłowa) na terenie plaży nie może być realizowana ze względu na małą stabilność gruntu, całkowity brak żyzności gruntu oraz zalewanie podczas sztormów^[1]. Swoistą namiastką działalności gospodarczej jest zbieranie bursztynu^[4].

Przyroda

Mechaniczne sprzątanie plaży, które jednocześnie niszczy zasiedlającą ją roślinność

Dzika plaża w Turcji porośnięta mikołajkiem nadmorskim

W krajach Unii Europejskiej przyroda plaż podlega ochronie na mocy dyrektywy siedliskowej, gdyż wytwarzają się na nich siedliska przyrodnicze wymagające ochrony w sieci Natura 2000 – kidzina na brzegu morza (typ siedliska nr 1210)^[4] oraz inicjalne stadia nadmorskich wydm białych w górnej części plaży i jej pograniczu ze strefą wydm (typ siedliska nr 2110)^[5]. Kidzina mimo braku gleby jest stosunkowo żyznym siedliskiem, zwłaszcza zasobnym w azot, ze względu na rozkładające się szczątki organizmów (drewno, glony, tzw. trawa morska) nanoszonych przez fale i wiatr^[4]. Dla siedlisk tych charakterystyczna jest efemeryczność, na co składają się czynniki ludzkie (rozdeptywanie, grabienie lub bronowanie, zabiegi hydrotechniczne) i naturalne. Szczególnie duży wpływ na sezonową przebudowę siedliska mają zimowe sztormy^[4][5]. Takie warunki pozwalają na wykształcenie się specyficznych zbiorowisk roślinnych tworzonych przez rośliny słonolubne, nierzadko azotolubne, o krótkim cyklu życiowym (np. łoboda nadbrzeżna) lub o systemie korzeni i pędów pozwalającym na odrastanie po przysypaniu przez piasek (np. honkenia piaskowa^[6]).

Z punktu widzenia turystyki kidzina jest traktowana jak skupisko śmieci, przez co na użytkowanych rekreacyjnie plażach nie jest chroniona, lecz usuwana. Specjalnej ochronie podlega jedynie w rezerwatach^[4]. Również różnego typu zabiegi techniczne mające na celu ochronę brzegów przed erozją morską (abrazją) i wiatrową, prowadząc do stabilizacji warunków, niszczą naturalne siedlisko^[5].

Zobacz galerię związaną z tematem: Plaża

Zobacz kolekcję cytatów o plaży w Wikicytatach

Zobacz hasło plaża w Wikisłowniku