Podział administracyjny Grecji – od 1 stycznia 2011 Grecja jest podzielona na jednostki administracyjne trzech poziomów: 7 administracji zdecentralizowanych (αποκεντρωμένη διοίκηση – apokendromeni diikisi), które dzielą się na 13 regionów (περιφέρεια – periferia), w skład których wchodzą 332 gminy (δήμος – dimos).
Taki podział administracyjny został wprowadzony na podstawie tzw. Programu Kalikrates (Πρόγραμμα Καλλικράτης, N.3852/2010[1]), zastępującego obowiązujący w latach 1997–2010 podział na: 13 regionów, 54 nomosów (prefektur) i 1034 gminy. Dodatkowo gminy grupowane są w jednostki regionalne (περιφερειακή ενότητα), których utworzono 74; nie mają one jednak statusu jednostek administracyjnych. W języku formalnym, terytoria dawnych nomosów określane są teraz jako "nomarchiako diamerisma". Gdy w praktyce, wobec tych obszarów, także oficjalnie adresowo, w dalszym ciągu używane bywa słowo "nomos" i tworzone od niego formy przymiotników[2][3][4]
Administracje zdecentralizowane i regiony
- Attyka
- Attyka (66 gmin)
- Epir-Macedonia Zachodnia
- Epir (18 gmin)
- Macedonia Zachodnia (12 gmin)
- Kreta
- Kreta (24 gminy)
- Macedonia-Tracja
- Macedonia Środkowa (38 gmin)
- Macedonia Wschodnia i Tracja (22 gminy)
- Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie
- Peloponez (26 gmin)
- Grecja Zachodnia (19 gmin)
- Wyspy Jońskie (7 gmin)
- Tesalia-Grecja Środkowa
- Tesalia (25 gmin)
- Grecja Środkowa (25 gmin)
- Wyspy Egejskie
- Wyspy Egejskie Południowe (34 gmin)
- Wyspy Egejskie Północne (9 gmin)
Dodatkowo w strukturze administracyjnej Grecji istnieje Autonomiczna Republika Góry Athos.
Podział administracyjny w latach 1997–2010
Przed wprowadzeniem 1 stycznia 2011 nowego podziału administracyjnego Grecja dzieliła się na 13 regionów, które dzieliły się na 54 nomosów (prefektur) podzielonych następnie na 1034 gminy.
Umocowania prawne i ich zmiany
Ustawa o regionach, która została przyjęta przez rząd Andreasa Papandreu (sygn. ustaw N.1622/86[5] i P.D.51/87[6]), ustanowiła regiony, które w istocie miały charakter pomocniczy w stosunku do rządu centralnego. W późnych latach 90. przeprowadzono reformy ich funkcjonowania przy jednoczesnym rozszerzeniu kompetencji (sygn. ustaw N.2503/97[7] i 2647/98). Mimo to, regiony nadal pozostawały w dużym stopniu uzależnione od rządu Grecji poprzez mianowanych przez niego sekretarzy generalnych.
Struktura podziału
Szczegółowy podział administracyjny Grecji, obowiązujący do końca 2010 roku, przedstawiał się następująco:
- 13 regionów (nwgr. περιφέρεια – periféria, l.mn. περιφέρειες – periféries), z których 12 dzieli się na:
- 54 nomosy (nwgr. νομός – nomós, l.mn. νομοί – nomí), tłumaczonych czasem również jako prefektury lub departamenty. Nomosy dzielą się na:
- gminy miejskie (zob. dimos, nwgr. δήμος – dímos, l.mn. δήμοι – dími) i gminy wiejskie (kinotites, nwgr. κοινότητα – kinótita, l.mn. κοινότητες – kinótites).
- 54 nomosy (nwgr. νομός – nomós, l.mn. νομοί – nomí), tłumaczonych czasem również jako prefektury lub departamenty. Nomosy dzielą się na:
Osobliwościami są:
- region Attyka, składający się tylko z jednego nomosu – Attyka, tworzącego dość specyficzny administracyjnie ustrój stolicy kraju. Nomos ten dzieli się na:
- 4 jednostki zwane nomarchia (νομαρχία), czasami tłumaczone jako półprefektury, dzielące się na:
- gminy miejskie i wiejskie
- 4 jednostki zwane nomarchia (νομαρχία), czasami tłumaczone jako półprefektury, dzielące się na:
- specjalny status posiada Góra Athos, której teren stanowi obszar autonomiczny na Półwyspie Chalcydyckim.
Nazwy regionów i nomosów w Grecji
Numery kolejne odpowiadają numeracji na załączonej mapce regionów.
- region Attyka (περιφέρεια Αττικής – periferia Attikí)
- nomos Attyka (νομός Αττική) [1], dzieli się na 4 nomarchie:
- nomarchia Ateny (νομαρχία Αθήνα)
- nomarchia Attyka Wschodnia (νομαρχία Ανατολική Αττική)
- nomarchia Pireus (νομαρχία Πειραιάς)
- nomarchia Attyka Zachodnia (νομαρχία Δυτική Αττική)
- nomos Attyka (νομός Αττική) [1], dzieli się na 4 nomarchie:
- region Grecja Środkowa (περιφέρεια Στερεά Ελλάδα – Stereá Elláda)
- region Macedonia Środkowa (περιφέρεια Κεντρική Μακεδονία – Kendrikí Makedonía)
- Chalkidiki (Χαλκιδική) [7]
- Imatia (Ημαθία) [8]
- Kilkis (Κιλκίς) [9]
- Pela (Πέλλα) [10]
- Pieria (Πιερία) [11]
- Seres (Σέρρες) [13]
- Saloniki (Θεσσαλονίκη) [12]
- region Kreta (περιφέρεια Κρήτη – Kríti)
- Heraklion (Ηράκλειο) [15]
- Chania (Χανιά) [14]
- Lasiti (Λασίθι) [16]
- Retimno (Ρέθυμνο) [17]
- region Macedonia Wschodnia i Tracja (περιφέρεια Ανατολική Μακεδονία και Θράκη – Anatolikí Makedonía kie Thráki)
- region Epir (περιφέρεια Ήπειρος – Ípiros)
- region Wyspy Jońskie (περιφέρεια Ιόνια νησιά – Iónia Nisiá)
- region Wyspy Egejskie Północne (περιφέρεια Βόρειο Αιγαίο – Vório Egéo)
- region Peloponez (περιφέρεια Πελοπόννησος – Pelopónnisos)
- region Wyspy Egejskie Południowe (περιφέρεια Νότιο Αιγαίο – Nótio Egéo)
- region Tesalia (περιφέρεια Θεσσαλία – Thessalía)
- region Grecja Zachodnia (περιφέρεια Δυτική Ελλάδα – Ditikí Elláda)
- Etolia i Akarnania (Αιτωλοακαρνανία) [46]
- Achaja (Αχαΐα) [45]
- Elida (Ηλεία) [47]
- region Macedonia Zachodnia (περιφέρεια Δυτική Μακεδονία – Ditikí Makedonía)
- Autonomiczna Republika Góry Athos (Άγιο Όρος – Ajio Oros, dosł. Święta Góra) [a]
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
