Pokutująca Maria Magdalena (obraz El Greca z 1577)

Pokutująca Maria Magdalena – obraz hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco. Obraz sygnowany: CHÈIR DOMENIKOU

Pokutująca Maria Magdalena

Autor	El Greco
Data powstania	1577
Medium	olej na płótnie
Wymiary	108 × 101,3 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Worcester
Lokalizacja	Worcester Art Museum

W pierwszych latach pobytu w Hiszpanii El Greco namalował kilka obrazów przedstawiających Marię Magdalenę. Jednym z pierwszych było płótno znajdujące się obecnie w Worcester Art Museum, wzorowany na pierwszej wersji z Budapesztu powstałej prawdopodobnie jeszcze we Włoszech. Na wersji powstałej już w Toledo wzorowały się kolejne wersje Marii Magdaleny z Kansas City czy z Museo Cau Ferrat. W sumie artysta namalował pięć wersji Magdaleny pokutującej. Inspiracją stanowił niewątpliwie obraz Tycjana Magdalena z 1535 roku.

Opis obrazu

W Pokutującej Marii Magdalenie z Massachusett, artysta koncentruje się na stworzeniu pięknej postaci z której emanuje zmysłowość i jednocześnie duchowość Magdaleny. Atrakcyjność podkreślona jest długimi blond włosami przykrytymi przezroczystym welonem i wielkimi oczami świętej, zabiegu często powtarzanego w kolejnych pracach El Greca. Postać doskonale jest umieszczona w przestrzeni; zachowany jest kolorystyczny balans pomiędzy ciemnymi skałami a światłem. Zastosowanie efektu cieniowanych chmur pozwala na datowanie obrazu na ten sam okres co Chrystus na krzyżu adorowany przez donatorów z Luwru. Scenerię wypełnia niewiele elementów: bluszcz rozrzucony na gołych skałach i martwa natura składająca się z czaszki i małego szklanego wazonu, tradycyjne symbole świętej.

Datowanie

Historycy z Worcester Art Museum datują powstanie obrazu na lata ok. 1577 roku. José Gudiol umieszcza dzieło w przedziale lat 1576–1579, David Davies i Elliott na 1580 rok.

Inne wersje

• 
  Pokutująca Maria Magdalena z 1580
  (1580),
  156,5 × 121 cm,
  Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie
• 
  Pokutująca Maria Magdalena z 1585
  (1580 – 1585),
  108 × 87 cm,
  Nelson-Atkins Museum of Art
• 
  Pokutująca Maria Magdalena z 1597
  (1585 – 1590),
  109 × 96 cm,
  Museo Cau Ferrat, Sitges
• 
  Pokutująca Maria Magdalena
  (1605 – 1610),
  118 × 105 cm,
  kolekcja prywatna

Bibliografia

• David Davies, John H. Elliott El Greco, Wyd. National Gallery Company, London 2003 ISBN 978-1-8570-9938-6.
• José Gudiol The complete painting of El Greco, Wyd. Greenwich House, Nowy Jork 1983 ISBN 0-517-404990.