Promieniotwórczość naturalna

Promieniotwórczość naturalna (inaczej promieniowanie naturalne) – promieniowanie jonizujące pochodzące wyłącznie ze źródeł naturalnych, stanowiące źródło dawki naturalnej.

Promieniotwórczość naturalna pochodzi z naturalnych pierwiastków radioaktywnych obecnych w glebie, skałach, powietrzu i wodzie:

• obecnych w minerałach, przyswajanych przez rośliny i zwierzęta, a także używanych jako materiały konstrukcyjne,
• syntezowanych w atmosferze (i przenikających do hydrosfery) wskutek reakcji składników atmosfery z promieniowaniem kosmicznym,
• promieniowanie przenikłe do środowiska wskutek działalności przemysłowej człowieka (wydobycie rud uranu, spalanie węgla zawierającego pierwiastki promieniotwórcze).

Źródeł tego promieniowania nie da się uniknąć – są obecne m.in. w ścianach domów, w pokarmie, wodzie, czy w powietrzu. Promieniowanie może stwarzać zagrożenia dla zdrowia, lecz może stwarzać też korzyści – dzięki zjawisku hormezy radiacyjnej, o istnienie której toczą się spory w świecie naukowym.

Pierwiastkiem powodującym największą naturalną promieniotwórczość jest radon. Uwalnia się on wskutek rozpadu promieniotwórczego radu znajdującego się w minerałach skalnych, glebie oraz w materiałach konstrukcyjnych budynków. Przenikając do pomieszczeń mieszkalnych powoduje do 8-krotnego zwiększenia jego stężenia w zamkniętych pomieszczeniach niż na wolnym powietrzu. Dodając do tego fakt, iż przeciętny człowiek spędza 80% czasu w zamkniętych pomieszczeniach, a 20% na wolnym powietrzu, jego promieniotwórcze oddziaływanie na organizm jest większe.

Na podstawie badań przeprowadzonych w różnych krajach, nie wykryto większej zachorowalności na raka płuca u osób pochodzących z regionów o znacznej aktywności radonowej (przekraczających nawet 100-krotnie wartość średnią), a innymi regionami, co zdaje się potwierdzać teorię hormezy radiacyjnej.

Przykłady naturalnych źródeł promieniowania (w bekerelach):

Źródło	aktywność promieniotwórcza
banan	125 Bq/kg
mleko	50 Bq/l
superfosfat	500 Bq/kg
woda morska	12 Bq/l
granit	7 000 Bq/kg
popiół węglowy	2 000 Bq/kg
5-letnie dziecko	600 Bq
dorosła osoba (70 kg)	10 000 Bq

Kontrola autorytatywna (promieniowanie jonizujące):

• GND: 4349192-3
• NDL: 01003043

Encyklopedie internetowe:

• SNL: bakgrunnsstråling