Różnorodność genetyczna

Różnorodność genetyczna – jedna z trzech form różnorodności biologicznej wyróżnianych przez IUCN^[1]. Określa, mierzony na różne sposoby, poziom zmienności genetycznej w obrębie populacji. Najczęściej jest wyrażana jako różnorodność alleliczna, czyli średnia liczba i względna częstość alleli na locus. Jest podstawowym źródłem różnorodności biologicznej^[2].

Może być także mierzona jako^[2]:

• bogactwo alleliczne - średnia liczba alleli na locus,
• bogactwo genotypowe - liczba genotypów (haplotypów) w populacji,
• poziom heterozygotyczności - średni odsetek loci z dwoma różnymi allelami u osobnika,
• różnorodność mutacyjna i efektywna wielkość populacji - miara różnorodności nukleotydów zapewniających efektywną wielkość populacji,
• różnorodność nukleotydowa - średnia liczba różnic nukleotydowych w jednej lokalizacji pomiędzy dwoma losowo wybranymi osobnikami należącymi do populacji,
• procent polimorficznych loci,
• wariancja genetyczna - zróżnicowanie cech fenotypowych wśród osobników populacji wynikające z różnic genetycznych,
• współczynnik zmienności genetycznej - wariancja genetyczna skorygowana o częstość występowania cechy,
• dziedziczność - stosunek wariancji genetycznej do wariancji fenotypowej w populacji.

W utracie różnorodności genetycznej upatruje się przyczynę spadku dostosowania^[1]. Depresja wsobna, utrata różnorodności genetycznej oraz mutacje są grupą czynników genetycznych, które mogą potencjalnie wpływać na ryzyko wyginięcia gatunku^[3]. Różnorodność genetyczna zapewnia materiał do ewolucji zachodzącej przez dobór naturalny. Chociaż wpływ różnorodności genetycznej na adaptację nie jest podważany, to konsekwencje ekologiczne różnych poziomów tej różnorodności nie są przewidywalne^[2]. Przeprowadzone badania podają w wątpliwość negatywne skutki utraty heterozygotyczności przez populacje, co nie podważa jednak konieczności zachowania różnorodności genetycznej^[1].

Zachowanie różnorodności biologicznej na poziomie genetycznym jest jednym z celów współczesnej ochrony przyrody^[4], a utrzymanie różnorodności genetycznej zwierząt hodowlanych jest podstawowym sposobem zapewniania dostosowania do zmieniających się celów hodowlanych^[5].