Right Turn

Right Turn – utwór amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains (nagrany pod szyldem Alice Mudgarden), opublikowany w 1992 na minialbumie Sap. Czas jego trwania wynosi 3 minuty i 17 sekund, co sprawia, że jest on najkrótszą kompozycją wchodzącą w skład wydawnictwa. Autorem tekstu i kompozytorem jest Jerry Cantrell. W utworze gościnnie wystąpili Chris Cornell z Soundgarden i Mark Arm z Mudhoney.

Right Turn

Wykonawca utworu z albumu Sap
Alice in Chains (Alice Mudgarden)
Wydany	4 lutego 1992
Nagrywany	20–26 listopada 1991 w London Bridge Studio, Seattle[1]
Gatunek	rock akustyczny[2][3][4]
Długość	3:17
Twórca	Jerry Cantrell
Producent	Rick Parashar
Wydawnictwo	Columbia

W 1992 i 1993 „Right Turn” był zamieszczany na stronach B rozszerzonych edycji singla „Would?”, publikowanego w Australii, Europie i w Wielkiej Brytanii. W późniejszym czasie trafił na dwa albumy kompilacyjne Alice in Chains – Music Bank (1999) i The Essential Alice in Chains (2006). W 2001 został wykorzystany w dramacie wojennym Helikopter w ogniu.

Geneza

Cantrell (na zdj. w 1992), autor utworu, był pomysłodawcą zaproszenia Cornella i Arma do zaśpiewania w „Right Turn”

Pomysł do zaproszenia w charakterze gościnnego występu Chrisa Cornella i Marka Arma był ideą gitarzysty Alice in Chains, Jerry’ego Cantrella, który wspominał w rozmowie z „Guitar World”:

Gdy skończyliśmy cztery utwory na Sap [1992], siedząc w studiu pewnej nocy powiedziałem, że może ściągnęlibyśmy Ann [Wilson] z Heart do zaśpiewania w kilku piosenkach, i jak się uda to Chrisa oraz kogokolwiek innego kogo uda nam się znaleźć. Nie byłem pewien czy Chris będzie mógł, ponieważ miał on w owym czasie kilka innych rzeczy. Nie znałem dobrze Marka Arma, ale miałem jego numer od Layne’a [Staleya] […] Jego wokal w «Right Turn» przyprawił mnie o dreszcze – brzmiał jak głos śmierci. Dałem Chrisowi tekst, a Layne i Mark dodali od siebie kilka rzeczy^[5].

W wywiadzie dla „Guitar School” z 1994 mówił: „Pracowanie nad tą piosenką było prawdziwą frajdą. Po napisaniu jej, nie byłem pewien czy coś z tego wyjdzie, ale miałem pomysł, żeby wokalnie numer wspomogli Chris Cornell z Soundgarden oraz Mark Arm z Mudhoney. Pojawili się więc, zaśpiewali swoje partie i wyszło to wspaniale. Gdy Mark śpiewa ostatnią linijkę, piosenka wtedy zyskuje dodatkowy ciężar. No i Cornell rządzi – oni właściwie zrobili ten numer. Z naszych wszystkich utworów, to jeden z moich zdecydowanych faworytów”^[6].

W utworze gościnnie wystąpili Chris Cornell (po lewej, na zdj. w 2009) i Mark Arm (po prawej, na zdj. w 1989)

W wypowiedzi do książki Grunge Is Dead: The Oral History of Seattle Rock Music (2009) Arm mówił: „Byłem zaprzyjaźniony z chłopakami z Alice in Chains, choć nie znaliśmy się zbyt dobrze. Znałem trochę Layne’a. Nie spotkałem tych kolesi aż do momentu wydania albumu Facelift [1990] […] Pewnego dnia zadzwonił do mnie Jerry Cantrell i poprosił abym zaśpiewał na minialbumie Sap [w «Right Turn»]. Byłem zdziwiony, coś w stylu: «dlaczego chcesz abym zaśpiewał?»”^[7].

Historia nagrywania

Osobny artykuł: Singles (ścieżka dźwiękowa).

Piosenkę pierwotnie zamieszczono na demie, jakie zespół przygotował na potrzeby ścieżki dźwiękowej do filmu Samotnicy (1992, reż. Cameron Crowe)^[8][9]. Część nagrań – utrzymaną w odmiennej stylistyce brzmieniowej – muzycy postanowili zarejestrować ponownie^[10][11]. Sesja odbyła się pod koniec listopada 1991 w London Bridge Studio w Seattle w stanie Waszyngton^[1], przy współpracy producenta Ricka Parashara i inżyniera dźwięku Jonathana Pluma^[12]. „Right Turn” nagrano pod szyldem Alice Mudgarden^[4][13][14]. Nazwę utworzono z kontaminacji Alice in Chains, Mudhoney i Soundgarden^[14]. We wkładce dołączonej do retrospekcyjnego box setu kompilacyjnego Music Bank (1999) Cantrell napisał: „To była dla mnie wyjątkowa piosenka. Zresztą cała EP-ka jest wyjątkowa. W tym utworze, prócz nas, wystąpiło jeszcze dwóch facetów, których bardzo szanuję i podziwiam, Chris Cornell i Mark Arm. Nigdy więcej nie udało nam się nagrać piosenki w takim składzie, więc to czyni ją jeszcze bardziej wyjątkową”^[9].

Dave Hillis – asystent Pluma – wspominał, że Arm był zdenerwowany podczas nagrań. „Rozmawialiśmy w holu, miał ze sobą sześciopak piwa i zaczął pić jedno z nich. Spytałem czemu jest taki zdenerwowany. Uważał, że jego głos nie będzie pasował do ogólnego klimatu utworu […] Byłem ciekaw jak na tę sytuację zareaguje Rick, który nie miał doświadczenia z muzyką Mudhoney i stylem Marka. Pamiętam, że gdy śpiewał, Rick spojrzał na mnie i powiedział: «to jest świetne»”^[14].

W przeciwieństwie do niepewnego Arma, sytuacja z Cornellem była odwrotna. Pierwotnie chciał on zaśpiewać w swoim charakterystycznym, energicznym stylu, lecz producent przekonywał go do bardziej powściągliwego występu^[14]. „[Rick] wiedział, że Chris będzie chciał to naprawdę wykrzyczeć, więc po prostu się z nim drażnił, twierdząc «spróbujemy to zrobić przez chwilę». Rick patrzył na mnie, chichotał, a Chris mówił: «Naprawdę czuję, że powinienem to zrobić tutaj», a Rick odpowiadał «chwileczkę, chwileczkę», kręcąc głową. Rick znał go od dziecka, więc kiedy Chris mógł to z siebie wyrzucić, był w swojej chwale” – wspominał Hills^[a][16].

Analiza

Autorem tekstu jest Jerry Cantrell^[17]. Cechą charakteryzującą „Right Turn” jest akustyczne brzmienie^[2] z wiodącą grą gitary klasycznej^[3][5], wolne tempo^[18] oraz brak partii perkusji i instrumentów elektrycznych. Sean Kinney gra na tamburynie^[17]. Jako pierwszy swoją partię wokalną wykonuje Cantrell, a następnie Cornell, który śpiewa zwrotkę i refren. W następnej kolejności śpiewa Staley (podobnie jak Cornell, wykonuje zwrotkę i refren). Ostatnie partie wokalu wykonuje Arm^[18][19].

„Right Turn” zamieszczono na edycjach rozszerzonych singla „Would?” (na zdj. wersja brytyjska z 1993)

Wydanie

„Right Turn” został wydany na minialbumie Sap 4 lutego 1992^[13][20][21]. Znalazł się także na stronach B rozszerzonych edycji singla (wersja CD o nr kat. 658888 2 i 12”-calowy winyl o nr kat. 658888 6) „Would?” (1992 i 1993), opublikowanych w Australii^[22], Europie i w Wielkiej Brytanii^[23][24][25].

W późniejszym czasie „Right Turn” wszedł w skład materiału zawartego na dwóch albumach kompilacyjnych zespołu – Music Bank (1999)^[26][27] i The Essential Alice in Chains (2006)^[28][29].

Odbiór

Krytyczny i wykorzystanie utworu

Don Kyle z brytyjskiego „Kerrang!” napisał: „«Right Turn» jest jak super kofeinowy wstrząs po EP-ce na której przeważa stłumione uczucie”^[30]. Daina Darzin z tego samego czasopisma wyrażała mieszaną opinię, przyznając, że „jest to tylko kolejny powolny utwór Alice z wieloma wokalistami”^[18]. Greg Prato – autor m.in. książek Grunge Is Dead: The Oral History of Seattle Rock Music (2009) oraz Dark Black and Blue: The Soundgarden Story (2019) – wymienił „Right Turn” jako najlepszy utwór zawarty na minialbumie, dodając, że każdy z muzyków wniósł do niego „swój własny, unikalny «smak»”^[31]. Graham Hartman z „Revolvera” stwierdził, iż „oszałamiający «Right Turn» to praktycznie utwór grunge’owej bandy, w którym Chris Cornell z Soundgarden i Mark Arm z Mudhoney wymieniają się partiami wokalnymi z Cantrellem i Staleyem”^[32]. Z kolei Kristina Estlund z magazynu „Rock Beat” wyróżniała „mocny tekst połączony z poważnym nisko-buczącym wokalem Layne’a i potężną instrumentalną partią Cornella”^[19].

W 2001 utwór wykorzystano w dramacie wojennym Helikopter w ogniu (reż. Ridley Scott)^[33].

Utwór na koncertach

„Right Turn” został po raz pierwszy zagrany na żywo przez Alice in Chains 26 października 2006 w Electric Factory w Filadelfii w stanie Pensylwania w ramach amerykańskiej części reaktywacyjnej trasy^[34]. Drugie wykonanie miało miejsce 13 sierpnia 2011 w WinStar World Casino w Thackerville w stanie Oklahoma, w trakcie akustycznego koncertu^[34][35]. Cantrell sporadycznie wykonywał piosenkę podczas swoich solowych występów^[36].

Personel

Tylna strona okładki minialbumu Sap (1992), wymieniająca „Right Turn” nagrany pod szyldem Alice Mudgarden

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[17]:

Alice Mudgarden

• Layne Staley – śpiew
• Jerry Cantrell – śpiew, gitara klasyczna
• Mike Starr – gitara basowa
• Sean Kinney – tamburyn
• Chris Cornell – śpiew
• Mark Arm – śpiew

Produkcja

• Producent muzyczny: Rick Parashar
• Inżynier dźwięku: Jonathan Plum
• Mastering: Eddy Schreyer w Future Disc Systems Studio, Hollywood

Uwagi

1. Cornell współpracował wcześniej z Parasharem, który w 1990 wyprodukował debiutancki album studyjny supergrupy Temple of the Dog, wydany 16 kwietnia 1991^[15].