Robert Badinter

Robert Badinter (ur. 30 marca 1928 w Paryżu^[1], zm. 9 lutego 2024^[2] tamże) – francuski polityk, prawnik i nauczyciel akademicki. Działacz przeciwko karze śmierci. W latach 1981–1986 minister sprawiedliwości, od 1986 do 1995 przewodniczący Rady Konstytucyjnej, senator.

Robert Badinter

Data i miejsce urodzenia	30 marca 1928 Paryż
Data i miejsce śmierci	9 lutego 2024 Paryż
Minister sprawiedliwości Francji
Okres	od 23 czerwca 1981 do 19 lutego 1986
Przynależność polityczna	Partia Socjalistyczna
Poprzednik	Maurice Faure
Następca	Michel Crépeau
Odznaczenia

Życiorys

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Paryskim, magisterium uzyskał na nowojorskim Uniwersytecie Columbia. Doktoryzował się w 1952 na paryskiej uczelni^[1]. W 1951 podjął praktykę w zawodzie adwokata, który wykonywał przez 30 lat^[3][4]. Od połowy lat 60. zajmował się także działalnością dydaktyczną, obejmował stanowiska profesorskie m.in. na Université de Picardie (1969) i na Université Panthéon-Sorbonne (1974)^[3]. W 1994 uzyskał status profesora emeritus^[5].

Zdeklarowany przeciwnik kary śmierci, występował przeciwko niej zwłaszcza od czasu egzekucji jego klienta Rogera Bontemsa w 1972. W 1977 bronił Patricka Henry’ego oskarżonego o morderstwo małego chłopca. W procesie tym koncentrował się na sprzeciwie wobec kary śmierci, jego klient został wówczas skazany na dożywotnie pozbawienie wolności^[4].

Prowadził również działalność polityczną, był związany z Partią Socjalistyczną^[6]. W czerwcu 1981 dołączył do drugiego rządu Pierre’a Mauroy, obejmując w nim urząd ministra sprawiedliwości. Sprawował go także w trzecim gabinecie tego premiera i w rządzie Laurenta Fabiusa, pełniąc tę funkcję do lutego 1986^[7]. Przy wsparciu socjalistycznego prezydenta François Mitterranda w pierwszym roku urzędowania doprowadził do zmian w prawie karnym, które znosiły karę śmierci^[4].

W marcu 1986 powołany na stanowisko przewodniczącego Rady Konstytucyjnej, które zajmował do marca 1995^[3]. W latach 1995–2011 wchodził w skład Senatu^[6].

Życie prywatne

Urodził się jako syn Simona Badintera i Charlotte Rosenberg^[8], besarabskich Żydów, którzy w 1921 uciekli przed pogromami do Francji^[9]. Jego ojciec w trakcie II wojny światowej został w 1943 zatrzymany w Lyonie, a następnie deportowano go do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze, w którym zginął^[1][10]. Robert Badinter wraz z matką i bratem do czasu wyzwolenia Francji w 1944 ukrywali się na wsi w Sabaudii^[1].

W 1957 zawarł związek małżeński z aktorką Anne Vernon^[11]; małżeństwo w połowie lat 60. zakończyło się rozwodem. W 1966 jego drugą żoną została pisarka i filozofka Élisabeth Badinter^[5].

Odznaczenia

W 2001 został odznaczony czeskim Orderem Tomáša Garrigue Masaryka I klasy^[12]. W 2006 otrzymał macedoński Order 8 Września^[13][14].

Publikacje

• L’Exécution. Paryż: Grasset, 1973, s. 211. ISBN 2-213-59544-5.
• L’Abolition. Paryż: Fayard, 2000, s. 326. ISBN 2-213-60706-0.
• Les épines et les roses. Paryż: Fayard, 2011, s. 396. ISBN 978-2-213-66259-6.
• Contre la peine de mort. Paryż: Fayard, 2006, s. 330. ISBN 978-2-213-63052-6.
• Idiss. Paryż: Fayard, 2018, s. 236. ISBN 978-2-213-71010-5.