Rząd Józefa Świeżyńskiego

Rząd Józefa Świeżyńskiego – ostatnia Rada Ministrów Królestwa Polskiego, pod przewodnictwem Józefa Świeżyńskiego, powołana 23 października 1918 r. przez Radę Regencyjną^[1]. Gabinet ten zastąpił rząd Jana Kantego Steczkowskiego. W dniu 4 listopada 1918 r. Rada Regencyjna odwołała rząd Świeżyńskiego w związku z próbą zamachu stanu, zorganizowaną przez ministra Zygmunta Chrzanowskiego. Józef Świeżyński uznał dymisję kontrasygnując odpowiedni reskrypt Rady Regencyjnej^[2]. Gabinet Świeżyńskiego został zastąpiony prowizorium rządowym Władysława Wróblewskiego.

Skład 23 października

• Józef Świeżyński – Prezydent Ministrów
• Zygmunt Chrzanowski – Minister Spraw Wewnętrznych
• Antoni Ponikowski – Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
• Józef Higersberger – Minister Sprawiedliwości
• Władysław Grabski – Minister Rolnictwa i Dóbr Koronnych
• Andrzej Wierzbicki – Minister Przemysłu

Powołani 26 października

• Stanisław Głąbiński – Minister Spraw Zagranicznych^[3]
• Józef Wolczyński – powołany na stanowisko Ministra Zdrowia, Opieki Społecznej i Ochrony Pracy, od 25 października 1918 r. biorący udział w posiedzeniach Rady Ministrów jako Minister Opieki Społecznej i Ochrony Pracy, od 28 października 1918 r. – jako Minister Ochrony Pracy^[4]
• Wacław Paszkowski – Minister Komunikacji^[3]
• Antoni Mińkiewicz – Minister Aprowizacji^[3]

Faktycznie politycy ci brali udział w posiedzeniach Rady Ministrów w charakterze jej członków przed powołaniem ich przez Radę Regencyjną – Stanisław Głąbiński i Wacław Paszkowski od dnia utworzenia rządu, Antoni Mińkiewicz – od 24 października, a Józef Wolczyński – od 25 października^[5].

Wakaty

Józef Englich powołany został na stanowisko Ministra Skarbu nie wcześniej, niż 30 października 1918 r.^[6]. Wcześniej funkcję kierownika Ministerstwa Skarbu pełnił podsekretarz stanu Antoni Wieniawski.

W piśmie skierowanym do Kanclerza Rzeszy, opublikowanym w Monitorze Polskim Nr 184 z 24 października 1918 r., Prezydent Ministrów Józef Świeżyński podał, że brygadier Józef Piłsudski został powołany na stanowisko Ministra Spraw Wojskowych^[7]. W zastępstwie Ministra Spraw Wojskowych rozporządzenie z 30 października 1918 r. w sprawie okręgów wojskowych podpisali Prezydent Ministrów Józef Świeżyński oraz Minister Spraw Wewnętrznych Zygmunt Chrzanowski^[8]. Funkcję kierownika ministerstwa pełnił szef Sekcji Technicznej Jan Wroczyński, działając pod nadzorem Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

Nieobsadzone pozostawało też stanowisko Ministra Zdrowia Publicznego i Opieki Społecznej, pomimo utworzenia 2 listopada 1918 r. odpowiedniego ministerstwa. Kierownikiem tego resortu był Władysław Szenajch, Naczelnik Wydziału Opieki Państwowej nad Dzieckiem i Matką^[9].