Sabina Chromińska

Sabina Chromińska-Leśniak (ur. 22 października 1924 w Antopolu na Polesiu^[1], zm. 4 lutego 2012 w Katowicach^[2][3]) – polska aktorka teatralna i filmowa, podporucznik, absolwentka Szkoły Podoficerskiej Batalionu Kobiet w Sielcach^[4].

Sabina Chromińska

Data i miejsce urodzenia	22 października 1924 Antopol na Polesiu
Data i miejsce śmierci	4 lutego 2012 Katowice
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Michał Leśniak
Odznaczenia

Życiorys

Urodziła się w Antopolu, małym miasteczku na Polesiu. Córka Franciszka Chromińskiego i Anastazji Chromińskiej zd. Karpińskiej. Siostra: Wacława, Marii i Janiny. Uczęszczała do gimnazjum Sióstr Urszulanek w Kobryniu. 17 września 1939 po wkroczeniu do Polski armii sowieckiej i aresztowaniu ojca Franciszka Chromińskiego, rodzina Chromińskich, mama Anastazja z czwórką dzieci, została zesłana do Barnaulu nad Obem w zachodniej Syberii. Tam Sabina Chromińska trafiła do ciężkiej pracy w cegielni. Gdy w Związku Radzieckim zaczęto formować wojsko polskie, 16-letnia wówczas Sabina i jej brat zgłosili się do Armii Berlinga.

W 1 Samodzielnym Batalionie Kobiecym im. Emilii Plater Sabina Chromińska ukończyła podchorążówkę. Wieczorami występowała w krótkich programach artystycznych, teatru żołnierskiego będącego zaczątkiem Teatru Wojska Polskiego a prowadzonego przez Jana Cajmera. W 1943 zauważył ją Władysław Krasnowiecki, znany przedwojenny aktor i reżyser scen teatralnych we Lwowie, Krakowie, Warszawie, i zabrał do swojego teatru (Teatr Armii Polskiej w ZSRR) wraz z Ryszardą Hanin^[5]. Występowała jak pisała wiele lat później w swoich wspomnieniach „Występowaliśmy na dworcach kolejowych, na polach, na platformach zestawionych z ciężarówek, w remizach strażackich, a nawet na miejscach przypadkowego biwakowania”. Władysław Krasnowiecki sukcesywnie powiększał swój zespół, a Teatr I Armii Wojska Polskiego występował pod jego kierownictwem, w kolejnych wyzwalanych miastach m.in. w Lublinie, w budynku Teatru Miejskiego.

14 sierpnia 1944 w Lublinie odbyły się pierwsze w powojennej Polsce premiery teatralne – Śluby panieńskie Aleksandra Fredry oraz w listopadzie 1944, pierwsza premierowa, powojenna inscenizacja Wesela Stanisława Wyspiańskiego, gdzie Sabina Chromińska wystąpiła obok m.in. Juliusza Przybylskiego, Marii Chodeckiej, Haliny Kossobudzkiej oraz Ireny Krasnowieckiej grając Isię^[6]. W styczniu 1945 roku zespół Teatru Wojska Polskiego kierowany przez Władysława Krasnowieckiego przybył do Łodzi i tu osiadł na stałe^[7][8].

W 1947 Sabina Chromińska ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Łodzi, a po objęciu dyrekcji przez Władysława Krasnowieckiego, teatru w Katowicach, zrezygnowała z propozycji pracy w Warszawie i pojechała do Katowic, gdzie poznała przyszłego męża – aktora Michała Leśniaka^[9].

Kariera teatralna i filmowa

Zadebiutowała w 1947 w przedstawieniu „Krakowiacy i Górale” na deskach Teatru Śląskiego, gdzie w sumie zagrała ponad 150 ról. Wystąpiła w kilkudziesięciu filmach. Po odejściu na wcześniejszą emeryturę nadal występowała przez kolejnych 10 lat. Najbardziej znane role to: tytułowa w Matka Courage i jej dzieci Brechta w reżyserii Lidii Zamkow, Liesel w „Niemcach” Kruczkowskiego, Waria z „Wiśniowego Sadu” Czechowa, Niania w „Romeo i Julii” Szekspira, Piastunka z „Cezara i Kleopatry” Shawa, Aisa z „Igora Bułyczowa” Gorkiego, Weronika z „Porwania Sabinek”, Dorota w „Krakowiakach i Góralach”. Aktorka dysponowała czterooktawową skalą głosu.

Występowała w następujących teatrach:

• Teatr I Dywizji WP im. Tadeusza Kościuszki (1943–1945)
• Teatr Wojska Polskiego Lublin (1944–1944)
• Teatr Wojska Polskiego Łódź (1945–1947)
• Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego Katowice (1947–1948)
• Teatry Śląsko-Dąbrowskie (Teatr Śląski) Katowice (1948–1949)
• Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego Katowice (1949–1981)

Ostatnim przedstawieniem, w którym wystąpiła Sabina Chromińska był Zapach dojrzałej pigwy (Ion Druce) w reżyserii Kazimierz Kutza (1980) w Teatrze Śląskim.

Zmarła 4 lutego 2012 w Katowicach, gdzie została pochowana 8 lutego 2012 na cmentarzu przy ul. Gliwickiej.

Grób Sabiny Chromińskiej na cmentarzu w Katowicach przy ul. Gliwickiej

Filmografia

Role filmowe i telewizyjne

• 1969: Pociąg pancerny 14-69 (Baba)
• 1970: Raj na ziemi
• 1972: Sceny z życia Holly Golightly (Sophia Spanella)
• 1973: Pugaczow
• 1976: Czerwone i czarne kamienie (Kuma),
• 1978: Gra o wszystko
• 1980: Tajemnice
• 1980: Coś wesołego (portierka)
• 1982: Odlot (Frączakowa)
• 1982: Czcij ojca swego. Rok 1888 (4) w Blisko, coraz bliżej
• 1983: Na straży swej stać będę
• 1983: Magia rękawic (5), Latające świadectwo (10) w 6 milionów sekund (woźna)
• 1986: Komedianci z wczorajszej ulicy
• 1986: Nastała wiosna. Rok 1945 (19) w Blisko, coraz bliżej
• 1988: Ogień i krew. Rok 1949 (3) w Rodzina Kanderów

Teatr TV

• 1967: Dramat na polowaniu
• 1970: Dubrowski
• 1970: Zmartwychwstanie
• 1971: Ludzie bezdomni (Ciotka Pelagia)
• 1974: Matka Courage i jej dzieci
• 1974: Kroniki królewskie (epizod)
• 1979: Prawo głosu cz.II (Właścicielka knajpy)
• 1985: Wyrok (Handlarka ryb)
• 1998: Dziennik uczuć (Babcia Agaty)

Role teatralne

Teatr Wojska Polskiego w Lublinie

• 1944: Wesele (Isia)

Teatr Wojska Polskiego w Łodzi

• 1945: Wesele (Isia)
• 1945: 12 miesięcy (Dama dworu, Sierpień; Wiewiórka II)
• 1947: Celestyna

Teatry Śląsko-Dąbrowskie (Teatr Śląski) Katowicach

• 1948: Dobrze
• 1949: Rycerz Ognistego Pieprzu (Lucynka)
• 1949: Makar Dubrowa (Marta)

Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach

• 1947: Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale (Basia)
• 1947: Jegor Bułyczow i inni (Taisja)
• 1948: Pastorałka
• 1948: Korzenie sięgają głęboko (Honey)
• 1950: Balladyna (Alina)
• 1952: Zagłada eskadry (Oksana)
• 1954: Wiśniowy sad (Waria)
• 1956: Złota karoca (Rajeczka)
• 1957: Śmierć (Dantona Kobieta III)
• 1957: Baryłeczka (Oberżystka)
• 1957: Bal manekinów (Manekin damski 6)
• 1958: Laleczka z saskiej porcelany (Cisza leśna)
• 1959: Zbrodnia i kara (Pieśniarka uliczna)
• 1959: Królowa przedmieścia (Zośka; Felcia; Kuchta I)
• 1959: Jonasz i błazen (Piastunka Agata)
• 1960: Uczciwa dziewczyna (Jejmość Paska z Pellestriny)
• 1961: Śmierć Gubernatora (Dama II)
• 1962: Opera za trzy grosze (Vixen)
• 1964: Wesele (Kasia)
• 1965: Wizyta starszej pani (Pierwsza Kobieta)
• 1965: Popas króla jegomości (Kaśka)
• 1966: Koncert (Pani Pollinger)
• 1966: Trojanki (Chór)
• 1969: Zmartwychwstanie (Jewfima Boczkowa)
• 1970: Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale (Dorota, Krakowianka)
• 1972: Pan Jowialski (Pani Jowialska)
• 1973: Dobry wojak Szwejk (Müllerowa)
• 1973: Czarownice z Salem (Tituba)
• 1974: Wesele (Czepcowa)
• 1974: Przedwiośnie (Przekupka)
• 1976: Anna Karenina (Niania Kareninych)
• 1976: Nie ma konia dla Maryny (Matka)
• 1976: Romans z wodewilu (Walentowa; Pani II)
• 1977: Trzy siostry (Anfisa)
• 1978: Wesele (Klimina)
• 1979: Głosy
• 1980: Zapach dojrzałej pigwy (Arwira)
• 1981: Filomena Marturano (Rozalia)

Nagrody i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (1953)^[10]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[11]
• nagroda artystyczna miasta Katowic (1975)
• Honorowa Odznaka Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej za pracę społeczną w KSM

Rodzina i życie prywatne

Sabina Chromińska była zamężna z aktorem Michałem Leśniakiem, syn Wojciech^[12][13]