Sobór św. Michała Archanioła w Moskwie

Sobór św. Michała Archanioła (Archistratega), potocznie Sobór Archangielski (ros. Собор святого Архистратига Михаила, Архангельский собор) – sobór prawosławny położony w obrębie murów Kremla, w południowo-wschodnim narożniku Placu Soborowego. Został zbudowany w 1333 przez Iwana Kalitę i przebudowany w latach 1505–1508.

Sobór św. Michała Archanioła

Архангельский собор

nr rej. 771510302110286[1]
sobór
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Wspomnienie liturgiczne	8/21 listopada
Historia Data rozpoczęcia budowy 1505 Data zakończenia budowy 1508 Data zamknięcia okres ZSRR Aktualne przeznaczenie czynny świątynia prawosławna Fundator Iwan I Kalita
Dane świątyni Architekt Aloisio Nowy Świątynia • materiał bud. • cegła, ciosy kamienne Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba ikonostasów 1
Położenie na mapie Moskwy Sobór św. Michała Archanioła
Położenie na mapie Rosji Sobór św. Michała Archanioła
55°45′01,0″N 37°37′04,0″E
Strona internetowa

Ikony we wnętrzu soboru

Historia

Pierwszy sobór w tym miejscu ufundował Iwan Kalita jako wotum dziękczynne za zakończenie klęski głodu nękającej Moskwę w 1333. Jest jednak możliwe, że już wcześniej, w drugiej połowie XIII wieku, na miejscu dzisiejszej cerkwi znajdowała się drewniana budowla sakralna. Swój obecny kształt sobór zawdzięcza przede wszystkim gruntownej przebudowie z lat 1505–1508 pod kierownictwem przybyłego z Włoch Alewiza Nowego (utożsamianego przez badaczy z Wenecjaninem Alevisiem Lambertim da Montagnano, nie ma jednak w tej kwestii stuprocentowej pewności). Cerkiew otrzymała wówczas nowy, renesansowy kształt. W latach 1743–1883 sobór był siedzibą eparchii moskiewskiej, a na mocy ukazu Mikołaja II na nowo służył wyłącznie dworowi carskiemu.

W latach 50. XX w. sobór przeszedł gruntowną restaurację wnętrza.

Carowie pochowani w Soborze Archangielskim

Sobór św. Michała Archanioła odgrywał szczególną rolę w życiu Rosji carskiej: do XVII wieku odbywały się tam uroczyste nabożeństwa po zwycięskich bitwach, koronacje, śluby i pogrzeby carów. W obiekcie znajdują się łącznie 54 nagrobki władców Rosji i członków ich rodzin. Carowie pochowani w soborze:

• Iwan IV Groźny
• Fiodor I Rurykowicz
• Michał I Romanow
• Aleksy I Romanow
• Wasyl IV Szujski
• Iwan V Romanow
• Fiodor III Romanow
• Piotr II Romanow

Architektura

Wzniesiona z cegły cerkiew pokryta jest dekoracyjnym białym kamieniem. Z zewnątrz dekoracja obiektu jest skromna, ograniczona do rzędów korynckich pilastrów i płaskorzeźb położonych poniżej poziomu dachu. Sobór jest bogato zdobiony freskami i ikonami pochodzącymi w większości z okresu 1652–1666, wykonanymi przez Jakowa z Kazania, Stiepana z Riazania i Osipa Władimirowa. Bogata jest również dekoracja rzeźbiarska cerkwi, wykonana w stylu zdradzającym wpływy renesansu włoskiego. Ikonostas o wysokości 13 metrów pochodzi z XVII w., jednak wypełniają go późniejsze, dziewiętnastowieczne ikony. Obiekt przykrywa pięć kopuł, we wnętrzu wyraźnie wydzielone są pomieszczenia dla rodziny carskiej.

Ikona Matki Bożej „Błogosławione Niebo”

W soborze eksponowana jest, uważana przez wiernych za cudowną, Ikona Matki Bożej „Błogosławione Niebo”.