Sondaż

Sondaż – rodzaj statystycznych badań opinii publicznej, mających na celu estymację zmiennych ilościowych, oraz zbiór danych jakościowych, w próbie statystycznej z danej populacji. Jest stosowany do badania postaw i preferencji w wielu dziedzinach, m.in. w handlu, czy w politologii w okresie poprzedzającym wybory (sondaż wyborczy)^[1][2].

Przy pełnym dochowaniu założeń metody, oszacowania ilościowe obejmują rzeczywiste populacyjne wartości zmiennych z częstością odpowiadającą wybranemu przedziałowi ufności (marginesowi błędu). Prawidłowo przeprowadzony sondaż powinien cechować się przede wszystkim losowością próby dla wybranej populacji. W idealnej sytuacji, już próba losowa rzędu kilku tysięcy obserwacji przekłada się na margines błędu dla proporcji mniejszy niż kilka procent, niezależnie od rozmiaru całej populacji. W praktyce, niedoskonała losowość wymaga z reguły kompensacji przy pomocy odpowiednich metod badawczych i analitycznych^[1][2][3].

Badania sondażowe mają zazwyczaj charakter metod ilościowych, pozwalając na dokładne badanie wąsko określonego zjawiska. Metody jakościowe pozwalają dodatkowo objąć dane kontekstowe, i nieprzewidziane pytania i odpowiedzi, są jednak trudniejsze, bardziej pracochłonne i mniej dokładne. Typową formą sondaży są ankiety, kwestionariusze i wywiady. Osoby udzielające odpowiedzi na pytania ankietowe nazywane są respondentami^[2][4][5].

W Polsce badaniem opinii publicznej i przeprowadzaniem sondaży zajmuje się wiele wyspecjalizowanych firm^[2].

Wybrane techniki sondażowe

1. Technika z występowaniem ankietera (ang. researcher-administered surveys) oraz wypełniane samodzielnie przez respondentów (ang. self-administred surveys):

• wywiad osobisty w domu respondenta
• wywiad osobisty w miejscu publicznym (w tym wywiady audytoryjne)
• wywiad osobisty wspomagany komputerowo (CAPI)
• wywiad telefoniczny tradycyjny
• wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI)
• wywiad internetowy wspomagany komputerowo (CAWI).

2. Techniki niewymagające uczestnictwa ankietera:

• ankieta pocztowa
• ankieta internetowa^[6][7][8]

Wybór techniki zależy od:

• specyfiki populacji
• czasu i budżetu przeznaczonych na realizację badania
• wielkości próby
• celu badania i problematyki badawczej
• założonej precyzji wnioskowania^[9]