Spółgłoska zwarta dwuwargowa bezdźwięczna

Spółgłoska zwarta dwuwargowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [p].

Spółgłoska zwarta dwuwargowa bezdźwięczna

Numer IPA	101
p
Jednostka znakowa	p
Unikod	U+0070
UTF-8 (hex)	70
Inne systemy
X-SAMPA	p
Kirshenbaum	p
IPA Braille↗	⠏
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji;
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, prąd powietrza uchodzi przez tor ustny;
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka;
• dolna warga kontaktuje się z górną wargą, tworząc zwarcie Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji);
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna
• pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska^[1].

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [pʲ];
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mowa wtedy o spółgłosce welaryzowanej: [pˠ];
• modyfikacja dźwięku w gardle, mowa wtedy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [pˤ];
• zaokrąglenie warg, mowa wtedy o labializowanej spółgłosce [pʷ]^[1].

Występowanie

Przykłady w wybranych językach:

Język		Słowo	IPA	Znaczenie	Uwagi
angielski[2]		dispenser	[dιspensə]	'dozownik'	Zobacz też: Fonologia i fonetyka języka angielskiego
arabski	dialekt algierski[3]	پاپيش	[paːpi:ʃ]	'piękne dziewczęta'
armeński	dialekt wschodni[4]	պապիկ	[pɑpik]	'dziadziuś'
duński[5]		bog	[ˈpɔ̽ʊ̯ˀ]	'książka'	Zazwyczaj transkrybowane do IPA jako b̥ lub b.
kataloński[6]		parlar	[parlar]	'mówić'
francuski[7]		pomme	[pɔm]	'jabłko'	Zobacz też: Wymowa i transkrypcja języka francuskiego.
polski[8][1]		pas	[päs]	-	Zobacz też: Fonetyka języka polskiego.
portugalski[9]		pai	[paj]	'ojciec'
rumuński[10]		pas	[pas]	'krok'
rosyjski[11]		плод	[pɫot̪]	'płód (rolny)'
hiszpański[12]		peso	[ˈpe̞so̞]	'waga'
ukraiński[13]		павук	[pɐ.ˈβ̞uk]	'pająk'
włoski[14]		papà	[paˈpa]	'tata'
zapotecki[15]		p'an	[paŋ]	'chleb'

Pisownia

Spółgłoska [p] jest zapisywana w języku polskim przy pomocy grafemu: p lub – rzadziej – b^[1].

Zobacz też

• dźwięczny odpowiedniki spółgłoski [p]: [b]
• spółgłoska zwarta ejektywna dwuwargowa: [pʼ]