Stanisław Potrzebowski

Staszko z Wrocławia
Stanisław Potrzebowski

Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1937 Brześć nad Bugiem
Naczelnik
Okres sprawowania	1996-

Wyznanie	rodzimowierstwo słowiańskie
Kościół	Rodzima Wiara

Jesienią 1939 r. wobec perspektywy aresztowania ojca rodzina uciekła z Brześcia (pod okupacją sowiecką) do Suwałk (wówczas okupacja niemiecka), gdzie mieszkała rodzina matki^[4]. W kwietniu 1940 – prawdopodobnie w ramach akcji AB – ojciec Stanisława został aresztowany przez Niemców i zesłany do obozu Sachsenhausen, a następnie Mauthausen, gdzie umarł jesienią 1940. Do końca wojny rodzina Potrzebowskich mieszkała w Suwałkach, a po jej zakończeniu przeniosła się do Gliwic, gdzie Stanisław zdał maturę^[4].

W latach 1954–1957 studiował geologię na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Poznał tam Bolesława Tejkowskiego (wówczas Bernarda) i zaangażował się w 1956 w działalność Rewolucyjnego Związku Młodzieży oraz kampanię poselską Tejkowskiego w styczniu 1957^[4]. W październiku 1957 zatrzymany i przesłuchany przez SB po rzuceniu w budynku AGH ulotek protestujących przeciw zamknięciu pisma „Po Prostu”, w konsekwencji czego wycofał się z wszelkiej działalności niezależnej^[4]. W latach 1958–1966 służył w lotnictwie LWP. W 1961 roku ukończył OSL w Dęblinie w stopniu podporucznika pilota, zostając lotnikiem wojskowym. Wojsko opuścił w stopniu porucznika w 1966 roku, początkowo utrzymując, że został usunięty za swoje nacjonalistyczne poglądy^[5]; później twierdził, że zwolnił się na własną prośbę^[4]. W 1972 roku skończył z wyróżnieniem studia na Uniwersytecie Wrocławskim, uzyskując tytuł magistra historii^[1].

W 1971 został przyjęty na kontakt operacyjny Zarządu II Sztabu Generalnego WP^[6]. Wobec jego indywidualnych starań o rozpoczęcie studiów doktoranckich w RFN, polski wywiad zdecydował, że studia będą dobrym pretekstem (tzw. „legendą”) do prowadzenia działalności szpiegowskiej w RFN po aklimatyzacji i obronie doktoratu. W latach 1972–1973 odbył polskie przeszkolenie wywiadowcze, używał pseudonimu Rymski^[7]^[8]. W 1973 wyjechał do RFN (z paszportem turystycznym), gdzie podjął studia doktoranckie. Wywiad PRL udzielał mu wsparcia finansowego, jednak było ono niewielkie i musiał podjąć pracę zarobkową^[6].

Od 1974 mieszkał w Moguncji, przygotowując na uniwersytecie w Moguncji pod kierunkiem prof. Gottholda Rhode doktorat z filozofii nt. ruchu Zadrugi^[1], obroniony i wydany drukiem pod tytułem Zadruga. Eine völkische Bewegung in Polen w Bonn, w 1982 roku. W trakcie pobytu nie wykonywał żadnych zadań wywiadowczych przedłużając okres aklimatyzacji, wyjąwszy zalecane przez centralę obronę doktoratu i małżeństwo (zawarte w 1978 z obywatelką USA, zakończone rozwodem). W 1981 odmówił polecenia powrotu do kraju^[9], a od maja 1981 nie utrzymywał kontaktu z centralą. Wobec powyższego faktu i podejrzeń o dekonspirację (m.in. umieszczenie informacji o swojej zawodowej służbie wojskowej w notce biograficznej w swojej książce), wywiad PRL w 1986 roku zdecydował o rozwiązaniu z nim współpracy^[6].

W latach 1982–1984 był dyrektorem Instytutu Socjologii Stosowanej w Bonn; w 1985 wyjechał do RPA, gdzie pracował m.in. w Deutsche Schule Pretoria; po wyjeździe z Europy wywiad PRL nie posiadał informacji o miejscu jego pobytu^[9]. Pobyt w RPA umocnił jego przekonania zadrużne. W 1991 roku wrócił do kraju, na stałe zamieszkując we Wrocławiu^[1]. W 1992 roku w swoim mieszkaniu ukrywał się poszukiwany przez policję lider PWN-PSN^[10].

W kwietniu 1993 roku Gazeta Wyborcza wydrukowała serię artykułów autorstwa Wojciecha Jagielskiego i Jerzego Jachowicza dotyczących zabójstwa Chrisa Haniego przez Janusza Walusia, w których przypisano Potrzebowskiemu działalność w Światowym Ruchu Apartheidu, współpracę z Bolesławem Tejkowskim oraz opłacenie kaucji za skinheadów, którzy w lutym 1990 roku pobili na rynku we Wrocławiu czarnych studentów świętujących uwolnienie Nelsona Mandeli, a także uczestnictwo w Afrykanerskim Ruchu Oporu^[11]. Część zarzutów potwierdzały wypowiedzi niektórych osób, w tym lidera Ruchu^[12], jak również obecność współprowadzonego przez Potrzebowskiego zakładu badawczego w budynku gospodarzonym przez neofaszystów^[13].

Potrzebowski w rozmowie z Jachowiczem miał zaprzeczyć zarzutom dotyczącym skinheadów oraz współpracy z Tejkowskim, tłumacząc się swoją nieobecnością w Polsce; przy tym przyznał, że poznał Walusia^[5]. Początkowo też miał przyznać, że był członkiem Światowego Ruchu Apartheidu^[5], czemu jednak zaprzeczył w sprostowaniu wydrukowanym przez GW w 2002 roku^[14].

Stanisław Potrzebowski

Życiorys

Kontrowersje

Publikacje

Przypisy

Bibliografia

Wikiwand - on