Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT w Portugalii

Prawo odnośnie do kontaktów homoseksualnych

Kontakty homoseksualne w Portugalii zostały zalegalizowane w 1983 roku^[1]. Wcześniej homoseksualizm był legalny w kraju w latach 1852–1912^[2]. Do 2007 roku wiek dopuszczający kontakty homoseksualne był wyższy (16 lat) niż heteroseksualne (14 lat), choć w latach 1945–1995 był zrównany. Był to ostatni zapis bezpośrednio dyskryminujący gejów i lesbijki w prawie tego kraju. W 2005 roku sąd orzekł, że różnica wieku dopuszczająca kontakty seksualne jest niezgodna z konstytucją, a wprowadzony w 2007 roku nowy kodeks karny wyeliminował tę różnicę.

Ochrona prawna przed dyskryminacją

Zakaz dyskryminacji przez wzgląd na orientację seksualną istnieje w kodeksie pracy od 2003. Portugalia jest pierwszym krajem w Unii Europejskiej, który w 2004 wprowadził konstytucyjny zakaz dyskryminacji przez wzgląd na orientację seksualną^[3].

Portugalia przyznaje prawo azylu przez wzgląd na orientację seksualną^[4]. Geje, lesbijki i biseksualiści nie są wykluczeni ze służby wojskowej z powodu swojej orientacji seksualnej.

Uznanie związków osób tej samej płci

Osobny artykuł: Małżeństwo osób tej samej płci w Portugalii.

Portugalskie prawo uznaje konkubinaty osób tej samej płci od 15 marca 2001 roku. Zarówno pary jednopłciowe, jak i przeciwnej płci, po dwóch latach życia w konkubinacie otrzymują część praw z tych jakie mają małżeństwa kobiety i mężczyzny^[5]. Różnica istnieje w prawie adopcyjnym – w przeciwieństwie do par heteroseksualnych, pary osób tej samej płci nie mają możliwości adopcji dzieci.

W 2008 roku dwie opozycyjne partie: Blok Lewicy i Zieloni złożyły w parlamencie projekty ustaw legalizujących małżeństwa osób tej samej płci. 10 października 2008 roku oba projekty zostały odrzucone^[6][7].

18 stycznia 2009 roku premier Socrates zapowiedział legalizację małżeństw homoseksualnych, jeśli jego ugrupowanie wygra wybory parlamentarne zaplanowane na 27 września 2009^[8][9][10]. Socjaliści wygrali wybory, ale utracili większość w parlamencie. W październiku Blok Lewicy przedstawił projekt ustawy w tej kwestii^[11][12].

17 grudnia 2009 roku rząd przyjął projekt ustawy legalizującej małżeństwa osób tej samej płci^[13][14][15]. Został on przyjęty przez parlament w lutym 2010 i podpisany przez prezydenta w maju^{[16][17][18][19][20]}. Prawo weszło w życie 5 czerwca 2010^[21][22].

Życie osób LGBT w kraju

Według sondażu Eurobarometr wykonanego na zlecenie UE w 2006 30% Portugalczyków popiera legalizacje małżeństw homoseksualnych, a 20% nadanie tzw. praw adopcyjnych dla osób tej samej płci^[23].

W Portugalii funkcjonuje dobrze rozwinięta scena gejowska, której centrum stanowi Lizbona i Porto, dysponujące wieloma miejscami jak puby i dyskoteki w których geje i lesbijki mogą czuć się swobodnie. Lokale gejowskie i gay-friendly znajdują się w każdym większym mieście.

W kraju działa wiele organizacji LGBT, publikuje się magazyny o tematyce gejowskiej. Co roku w Lizbonie i Porto odbywają się parady CSD gromadzące tysiące uczestników.

W Lizbonie odbywa się największy w Europie festiwal filmów LGBT Lisbon Gay & Lesbian Film Festival.