Szołdra (ciasto)

Szołdra^[1] (także: murzyn^[2][3], murzin^[1][4], szczodr^[1], sodr^[1], szołdr^[1]) – tradycyjna potrawa wielkanocna kuchni śląskiej.

Czeska šoldra

Jest to niewielkie ciasto z nadzieniem mięsnym formowane na kształt bułki. Ma stosunkowo ubogi skład – jest najczęściej żytnie, chlebowe na zakwasie lub drożdżowe z białej mąki pytlowej (w najlepszej wersji jest zaparzane). Do tego dodaje się jedno lub dwa jaja i niewielką ilość tłuszczu. Bogate i kaloryczne jest natomiast nadzienie ciasta – kiełbasa lub inne mięso. Nadzienie wykłada się na brzeg cienko rozwałkowanego ciasta, zwija w rulon zaokrąglając końce. Całość na wierzchu smaruje się roztrzepanym jajkiem, co pozwala osiągnąć efekt glazury. Następnie piecze się ciasto aż osiągnie złocisty kolor^[5][6].

Inne nazwy:

• na Podbeskidziu „murzyn”^[3] (na Śląsku Cieszyńskim „murzin”^[4])
• w okolicach Bytomia i Katowic „szczodr” lub „sodr”^[3].
• w opolskim „szołdr”^[3],

Nazwa pochodzi od słowa „szołdra” lub „szoldre”, co w języku używanym w średniowiecznej Polsce oznaczało szynkę^[3]. W literaturze staropolskiej „szołdra” to, oprócz szynki, łopatka wieprzowa wędzona albo solona^[7]. „Szołdra” z języka niemieckiego (Schulter) to inaczej szynka wieprzowa^[8].

Potrawa „murzin wielkanocny” wytwarzana na terenie Śląska Cieszyńskiego została wpisana na polską listę produktów tradycyjnych w woj. śląskim 13 marca 2006^[4].