T2D Śląsk

T2D Śląsk (SLA) – polski parowóz – tendrzak przemysłowy o układzie osi D, produkowany w Fabryce Lokomotyw w Chrzanowie (Fablok) w latach 1950–1962. Budowany był w oparciu o zmodyfikowaną dokumentację niemieckich parowozów typu Oberschlesien (OS), skonstruowanych przez firmę Henschel und Sohn i zakłady w Chrzanowie i produkowanych podczas II wojny światowej w Chrzanowie. Na kolejach przemysłowych często były oznaczane serią TKp (od oznaczenia PKP tendrzaków o układzie osi D).

T2D Śląsk (SLA)

TKp 5485 Śląsk w Nene Valley Railway, Wansford w pobliżu Peterborough w Anglii.
Producent	Fablok Chrzanów
Lata budowy	1950–1963
Układ osi	D (0-4-0)
Wymiary
Masa pustego parowozu	52 t
Masa służbowa	66 t
Długość	10 980 mm
Szerokość	3050 mm
Wysokość	4100 mm
Rozstaw osi skrajnych	4200 mm
Średnica kół napędnych	1 100 mm
Napęd
Trakcja	parowa
Ciśnienie w kotle	14 at
Powierzchnia ogrzewalna kotła	112,4 m²
Powierzchnia przegrzewacza	40 m²
Powierzchnia rusztu	2,19 m²
Średnica cylindra	550 mm
Skok tłoka	550 mm
Pojemność skrzyni węglowej	3 t
Pojemność skrzyni wodnej	6,5 m³
Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa	800 KM (589 kW)
Maksymalna siła pociągowa	127 kN (12 700 kG)
Prędkość konstrukcyjna	40 km/h

Pierwsze egzemplarze wyjechały z Fabryki Lokomotyw w Chrzanowie w roku 1950, otrzymując nazwę typu Śląsk i oznaczenie fabryczne T2D SLA. Wyprodukowano łącznie 390 tych parowozów. Ostatnim egzemplarzem był TKp 6293, z listopada 1963 (pracował w KWK Gliwice). 90 maszyn o oznaczeniu SLA59 trafiło na eksport do Chin^[a]. Parowozy eksportowe były nieco zmodernizowane – posiadały między innymi zabudowany sprzęg samoczynny, wymienione drzwiczki paleniska, zamkniętą budkę maszynisty oraz kilka mniej istotnych zmian.

Lista parowozów TKp Śląsk zachowanych w Polsce[1]

Seria pojazdu	Rok produkcji	Producent	Miejscowość.	Stan parowozu
TKp 2011	1950	Chrzanów	Chabówka	eksponat
TKp 101	1950	Chrzanów	Przezchlebie	wrak
HL 16	1950	Chrzanów	Kraków	pomnik
TKp 2241	1951	Chrzanów	Bydgoszcz	wrak
TKp 2261	1951	Chrzanów	Pyskowice	eksponat
TKp 12800	1951	Chrzanów	Gliwice	pomnik
TKp 2316	1952	Chrzanów	Wieliczka	pomnik
TKp 15132	1957	Chrzanów	Pyskowice	eksponat
TKp 3409	1957	Chrzanów	Gliwice	w naprawie
TKp 4409	1955	Chrzanów	Pyskowice	eksponat
TKp 4422	1955	Chrzanów	Pyskowice	eksponat
TKp 5161	1957	Chrzanów	Pyskowice	wrak
TKp 5	1962	Chrzanów	Piła	w naprawie
TKp 6042	1962	Chrzanów	Skierniewice	eksponat
TKp 6046	1961	Chrzanów	Pyskowice	eksponat
TKp 20	1963	Chrzanów	Karsznice	eksponat

Galeria

• 
  TKp 2011, Skansen w Chabówce (2025)
• 
  TKp 2011, Skansen w Chabówce (2025)
• 
  TKp 6041, Jaworzyna Śląska (2017)
• 
  TKp 5485 Nene Valley Railway (2007)
• 
  TKp 6041, Jaworzyna Śląska (2017)

Uwagi

1. Liczba 90 wyeksportowanych parowozów za B. Pokropiński Parowozy... (1987). Według jednak: Bogdan Pokropiński, Polskie parowozy eksportowe, Warszawa, 1993, s. 62 do Chin wyeksportowano 102 sztuki, a tabelka w tym samym źródle (s.88) podaje 103 numery. Z kolei Bogdan Pokropiński, Parowozy normalnotorowe produkcji polskiej, Warszawa: WKiŁ, 2007, podaje również liczbę 90 parowozów, ale w tabeli podaje aż 137 numerów eksportowych parowozów, przy czym autor zaznacza, że dokumentacja fabryczna nie jest kompletna, a prawdopodobnie niektóre zostały w Polsce.